Co znajdziesz w tym materiale:
Jak wiadomo, koniec roku wiąże się ze zmianami w prawie. Najczęściej są to zmiany podatkowe, bo mało które inne regulacje tak bardzo „przywiązały się” do cykli rocznych jak właśnie podatki. W tym roku będzie jednak nieco inaczej, bo z 1 stycznia 2023 r. obudzimy się – do czego jesteśmy już przyzwyczajeni – w nowej rzeczywistości nie tylko podatkowej, ale także w marketingu. Wiele się wydarzy między sylwestrem, a nowym rokiem!
Jakie to zmiany, czego dotyczą, a przede wszystkim jakie nowe obowiązki marketingowe będą spoczywać na przedsiębiorcach, marketerach i agencjach oraz czego nie będzie można robić w marketingu i jakie sankcje grożą za kontynuowanie dotychczasowych działań tego dowiesz się tylko czytając ten artykuł do końca!
Jakie regulacje najwięcej zmienią w marketingu w 2023 r.?
W dalszej części artykułu będziesz mógł zapoznać się przede wszystkim ze zmianami, które wynikać będą z polskiej ustawy wdrażającej dyrektywę Omnibus oraz ze zmianami, które wprowadzi ustawa o wyrobach medycznych. Wykazując się dużą dozą optymizmu i wiary w naszego Ustawodawcę zacznę od przepisów, które powinny być wdrożone w Polsce kilka miesięcy temu, nie są wdrożone do dzisiaj, jednak wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują na to, że jeszcze w tym roku zostaną uchwalone i zaczną obowiązywać z dniem 1 stycznia 2023 r. Chodzi mi rzecz jasna o polskie regulacje wdrażające dyrektywę Omnibus.
Nigdy więcej nie będzie takich promocji
Jedną z ważniejszych zmian, które wejdą w życie tuż po uchwaleniu naszych krajowych przepisów wdrażających Omnibusa będą te, które zrewolucjonizują rynek promocji i przecen. Otóż, od dnia wejścia w życie nowych przepisów między innymi trzeba będzie ogłaszając o promocji informować jaka była najniższa cena przecenionego produktu w ostatnich trzydziestu dniach. W przeciwieństwie do pozostałych zmian, które wdraża Omnibus, a które są adresowane wyłącznie do relacji B2C ta jednak dotyczy także rynku B2B o czym w szczególności warto pamiętać nie chcąc mieć później niepotrzebnych problemów.
Jeśli bowiem o problemach mowa to nieprzestrzeganie nowych regulacji będzie mogło spowodować przede wszystkim wszczęcie przez Prezesa UOKiK postępowania przeciwko przedsiębiorcy jeśli ten nie będzie należycie informować o obniżkach cen. Ponadto, wszelkie promocje, które nie zostaną przeprowadzone zgodnie regulacjami wynikającymi z wdrożenia Omnibusa mogą przynieść przedsiębiorcy przede wszystkim karę pieniężną w wysokości do 20.000,00 zł, którą będzie nakładać Inspekcja Handlowa.
Cóż, choć nowe przepis wprowadzają znaczące różnice w stosunku do dzisiejszych wymogów prawnych to warto podkreślić, że zmiany przez nie wprowadzane nie są aż tak drastyczne jakby się mogło wydawać. Nie wynika to jednak z wyłączeń, czy innych ograniczeń zastosowania tych regulacji, a z faktu, że „fałszywe promocje” już teraz są zakazane mimo, że brak aż tak wyraźnej regulacji w ich zakresie.
Porozmawiaj z ekspertem 🎯
Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!
Opinia opinii nierówna, czyli zmiany w zakresie opinii
Omnibus wprowadza jednak także dalsze zmianą istotne dla marketingu zmianę. Chodzi o kwestie opinii klientów. Warto wiedzieć, że od momentu kiedy wejdą w życie nowe przepisy koniecznym będzie wskazane na stronie internetowej czy też w innym miejscu, gdzie pozwalamy zamieszczać opinie czy były one zweryfikowane co do tego, kto je wystawi, a jeśli tak to w jaki sposób. Weryfikacja powinna dotyczyć tego czy opinie te zostały zamieszczone przez osobę, która nabyła nasz produkt lub usługę, albo też z nich korzystała. Dodatkowo, jeśli takiej weryfikacji dokonamy to powinniśmy podać z jakich mechanizmów weryfikacyjnych korzystamy w tym zakresie.
Warto jednak podkreślić, że bynajmniej nie jest prawdą powszechnie spotykana w Internecie teza, że powinniśmy wszystkie opinie weryfikować jak tylko dojdzie do wdrożenia Omnibusa. Wręcz przeciwnie, powinniśmy jednak wyraźnie zakomunikować czy tak robimy, a jeśli tak to krótko opisać na jakich zasadach prowadzimy taką weryfikację.
Warto o tym pamiętać, ponieważ za niedochowanie wymogów w tym zakresie możemy liczyć się z całkiem znaczącymi karami od Prezesa UOKiK. Brak informacji na temat weryfikacji opinii stanowić będzie nieuczciwą praktykę rynkową. Odrębną kwestią jest natomiast podawanie takiej informacji nierzetelnie, gdyż wtedy mamy już do czynienia z czarną praktyką rynkową, czyli należy się spodziewać w takim przypadku jeszcze bardziej dotkliwej sankcji.
Jak będzie stanowić ustawa wdrażająca Omnibusa twierdzenie przez przedsiębiorcę, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go, nabyli choć przedsiębiorca ten nie podjął uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia czy opinie te pochodzą od tych konsumentów stanowi czarną praktykę rynkową. Tym samym nieprzestrzeganie niepodanie informacji co do weryfikacji opinii może doprowadzić do wszczęcia postępowania przez Prezesa UOKiK, a podawanie takich informacji nierzetelnie będzie prawdopodobnie w większości przypadków jeszcze wyżej karane.
Ile kosztuje Twoja opinia?
Pozostając przy opiniach warto też wiedzieć, że na jeszcze większym niż do tej pory „sankcjonowanym” znajdzie się kupowanie nieprawdziwych opinii. Chodzi tu rzecz jasna o odpłatne pisanie pozytywnych (a niekiedy także negatywnych) opinii o danym produkcie lub usłudze.
Projekt ustawy wdrażającej Omnibusa przewiduje, że zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów jest zakazana. Co istotne, za takie działanie uznawane też będzie tak zwane „kupowanie like’ów” co zostaje wprost podkreślone w dyrektywie. W przypadku „kupowania opinii” takie działanie zawsze będzie uznawane za czarną praktykę rynkową, więc należy się spodziewać, że będą za nie wyższe administracyjne kary pieniężne.
Pamiętaj też, że nawet jeśli wcześniej jako agencja nie byłeś aż tak „otwarty” w komunikacji jak opinie.pro, przeciwko której to spółce już wszczęto postępowanie w związku z tego typu usługą to sam fakt nazwania tego typu działań „marketingiem szeptanym” niczego realnie nie zmieni, a takie działanie dalej będzie sankcjonowane.
Ustalasz ceny indywidualnie? Poinformuj o tym wyraźnie swoich Klientów!
Na tym zmian z Omnibusa nie koniec! Co symptomatyczne, ustawa wcale nie zakazuje indywidualnego ustalania oferty w kontekście określonych cech Twoich potencjalnych Klientów. Jest to o tyle symptomatyczne, że tego typu praktyki w stosunku do konsumentów mogą budzić pewne wątpliwości.
To, że takie działanie będzie wciąż dozwolone nie oznacza jednak, że będzie można je podejmować bez żadnych formalności. Aby robić to legalnie trzeba spełnić pewne warunki. Otóż, zgodnie z dyrektywą i projektem nowelizacji przedsiębiorca będzie musiał poinformować konsumenta o indywidualnym dostosowaniu ceny w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji, jeżeli takie są przez niego stosowane. Warto jednak zwrócić uwagę, że obowiązek ten nie będzie dotyczył już powiadomienia o tym przedsiębiorców.
Brak odpowiednich informacji, gdy takie mechanizmy stosujesz może być podwójnie „punktowane” przez co rozumiem, że administracyjną karę pieniężną może na Ciebie nałożyć zarówno Prezes UOKiK, jak i Prezes UODO. Warto bowiem zauważyć, że do zastosowania takich mechanizmów konieczne jest chyba zawsze także przetwarzanie danych osobowych stąd sankcja może być tu podwójna.
Webinar: Jak uniknąć kłopotów z UOKiK, czyli przygotowanie e-commerce do Omnibusa (nagranie)
49 zł
brutto
„Darmowe” e-booki i newslettery, czyli co zrobić jeśli Klient płaci Ci danymi?
Być może nawet nigdy o tym tak nie myślałeś, ale jeśli pozyskujesz leady udostępniając darmowy e-book, newsletter albo dostęp do webinaru czy nawet kod rabatowy w zamian za adres e-mail to w rzeczywistości nie robisz tego za darmo. W tym przypadku Twój potencjalny przyszły klient po prostu płaci Ci za te treści swoimi danymi osobowymi.
Regulacje, które będą obowiązywać po wdrożeniu Omnibusa stanowić będą, że umowy “opłacane” danymi osobowymi trzeba traktować zasadniczo tak samo jak umowy, w przypadku których pojawia się zapłata ceny i że do umów “opłacanych” danymi mają przepisy ustawy o prawach konsumenta.
Z punktu widzenia prowadzenia biznesu największe znaczenie będzie miało jednak to, że wprowadzono również przepisy regulujące skutki odstąpienia od umowy „opłaconej” danymi osobowymi. Przede wszystkim przedsiębiorca nie może w takiej sytuacji dalej wykorzystywać danych konsumenta (z wyjątkami) i może uniemożliwić konsumentowi dostęp do treści lub usługi cyfrowej, a konsument powinien powstrzymać się od dalszego korzystania z nich. Obowiązuje też w tym zakresie ogólna zasada, że przedsiębiorca powinien w zakresie takiego przetwarzania postępować w zgodzie z przepisami RODO.
Także i w tym przypadku można liczyć się z podwójną sankcją Prezesa UOKiK i Prezesa UODO, ponieważ także i w tym przypadku poza regulacjami konsumenckimi będziemy mieli do czynienia z przetwarzaniem danych osobowych.
Czy to koniec marketingu zabiegów medycyny estetycznej?
Kolejną kwestią, która od pierwszego stycznia ulegnie drastycznej zmianie to marketing zabiegów medycyny estetycznej. Zacząć trzeba od tego, że wszystko wynika z uchwalenia nowej ustawy o wyrobach medycznych, która co prawda obowiązuje już dobre kilka miesięcy to jednak przepisy dotyczące reklamy wejdą w życie dopiero właśnie z dniem 1 stycznia 2023 r. Przepisy te w pierwszym rzędzie dotyczą reklamy wyrobów medycznych jako takich, jednak regulację dotyczącą reklamy stosuje się także między innymi do:
1) reklamy działalności gospodarczej lub zawodowej, w której wykorzystuje się wyrób do świadczenia usług – w zakresie, w jakim dotyczy ona usług świadczonych przy użyciu danego wyrobu, w tym usług wypożyczania, najmu lub użyczania wyrobów,
3) kierowania do publicznej wiadomości opinii przez użytkowników wyrobów, jeżeli otrzymują z tego tytułu korzyści.
Co to realnie oznacza? Oznacza to ni mniej ni więcej jak tylko to, że jeśli dany zabieg medycyny estetycznej jest wykonywany z użyciem wyrobu medycznego to od 1 stycznia 2023 r. jego reklamy dotyczyć będą nowe przepisy.
Co wynika z tych nowych regulacji? Zacznijmy od tego, że sama ustawa nie definiuje czym w jej rozumieniu jest reklama. Nie oznacza to jednak bynajmniej, że w tym zakresie jest zupełna dowolność i od naszej – mniej lub bardziej – fantazji zależy czy daną kwestię za reklamę uznamy. Ustawa wskazuje bowiem co reklamą nie jest i można półżartem powiedzieć, że nie jest to długie wyliczenie. W uzasadnieniu do projektu ustawy wyjaśniona dodatkowo, że orzecznictwo jest w tym zakresie na tyle bogate, że nie ma potrzeby tworzenia kolejnej definicji reklamy. Można więc śmiało stwierdzić, że wszystko co jest czymkolwiek ponad zwykłą, „szarą” informację będzie reklamą i to niezależnie od tego, czy znajdzie się w prasie, radiu, telewizji czy na stronie internetowej lub w social mediach.
Nie przytaczając tu wszystkich możliwych regulacji, o których napiszę skądinąd poniżej w innym nieco kontekście, w tym miejscu ograniczę się do kwestii najważniejszej. Otóż, zakazanym jest reklamowanie zabiegów z wykorzystaniem takich wyrobów medycznych, które są przeznaczone do używania przez użytkowników innych niż laicy. Innymi słowy, jeśli trzeba mieć choćby najmniejszy stopień uprawnień, certyfikatów, a tym bardziej studia medyczne do wykonania określonego zabiegu, w którym wykorzystywany jest wyrób medyczny to nie można go będzie od 1 stycznia 2023 r. reklamować !
Newsletter dla e-biznesu 🎉
Zapisz się do newslettera, uzyskaj dostęp do unikalnych treści tworzonych przez prawników naszej kancelarii oraz otrzymuj informacje o najważniejszych aktualnościach prawnych.
Klikając przycisk „Zapisuję się” wyrażasz zgodę na otrzymywanie od nas newsletterów i akceptujesz Regulamin. Będziemy przetwarzać Twoje imię oraz adres e-mail w celu przesyłania Ci informacji handlowych. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.
Reklamujesz poduszki, materace albo akcesoria sportowe? Upewnij się czy w Nowym Roku nie złamiesz prawa
Także w przypadku produktów takich jak materace, poduszki czy nawet niektóre akcesoria sportowe Twoje produkty mogą być z prawnego punktu widzenia sprzętem medycznym. W ich przypadku też będziemy więc mieli do czynienia z nowymi regulacjami, które wejdą w życie od dnia 1 stycznia 2023 r. Piszę o nich jednak odrębnie z tego powodu, że tu sytuacja nie będzie najczęściej aż tak daleko idąca żeby z początkiem roku brak było w ogóle możliwości prowadzenia działań reklamowych dla tego typu produktów.
Dlaczego w tym przypadku ograniczenia w reklamie nie będą aż tak dalekie? Wynika to z faktu, że w zasadzie wszystkie tego typu produkty są możliwe do ich używania przez laików.
Czy to oznacza, że taka reklama może nie będzie poddana żadnym rygorom? Otóż nie! Przepisy mówią, że reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości musi być sformułowana w sposób zrozumiały dla laika. Wymóg ten dotyczy również sformułowań medycznych i naukowych oraz przywoływania w reklamie badań naukowych, opinii, literatury lub opracowań naukowych i innych materiałów skierowanych do użytkowników innych niż laicy. Biorąc pod uwagę moje doświadczenie z każdą z tych branż szczególnym problemem może tu być takie formułowanie przekazu reklamowego, aby nie nadużywać sformułowań medycznych, które dla laików nie są zrozumiałe, ewentualnie żeby tłumaczyć je w sposób zrozumiały dla laików a zarazem zgodny z prawdą.
Ponadto, w przypadku tego typu działań reklamowych trzeba też znać dalsze zasady, które będą obowiązywać od Nowego Roku. Otóż, od 1 stycznia 2023 r. zakazane będzie w przypadku reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości:
1) wykorzystywać wizerunku osób wykonujących zawody medyczne lub podających się za takie osoby lub przedstawiać osób prezentujących wyrób w sposób sugerujący, że wykonują taki zawód;
2) zawierać bezpośredniego wezwania dzieci do nabycia reklamowanych wyrobów lub do nakłonienia rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia im reklamowanych wyrobów;
3) dotyczyć wyrobów przeznaczonych do używania przez użytkowników innych niż laicy.
Co istotne, chodzi tu tylko o reklamę kierowaną do publicznej wiadomości, więc ewentualnie można rozważać wykorzystanie tego typu przekazu w działaniach reklamowych o bardzo wąskim kręgu odbiorców. Warto jednak pamiętać, że działania takie będą w każdym przypadku ryzykowne ponieważ trudno przyjąć jednoznaczne kryterium w tym zakresie.
Sankcje za sprzeczną z prawem reklamę wyrobów medycznych i usług z ich wykorzystaniem
Istotnym jest także jakie sankcje czekają za niedostosowanie się do nowych wymogów. Tu akurat szerszy wywód nie jest potrzebny, bo wystarczająco „odstraszająco” działają same liczby. Mianowicie, kto prowadzi reklamę wyrobów w sposób sprzeczny prawem podlega karze pieniężnej w wysokości do 2 000 000 zł. W tym kontekście wydaje się, że warto zweryfikować starsze wpisy w social mediach, czy nawet najbardziej ukryte zakamarki strony internetowej, aby nie ryzykować niepotrzebnie tak znaczną kwotą.
Nowy Rok, nowy ja, czyli podsumowanie
Wygląda na to, że w tym roku marketerzy i agencje marketingowe będą musiały nieco odmienić swoje działania, bo nawet jeśli nie prowadzą działań marketingowych dla gabinetów medycyny estetycznej czy sprzedawców wyrobów medycznych to raczej niezależnie od obsługiwanej branży choćby w pewnym stopniu będą mieli do czynienia ze zmianami wprowadzanymi implementacją Omnibusa. Warto więc o tych zmianach wiedzieć, bo niedostosowanie się do nich może spotkać się z koniecznością zapłaty bardzo wysokich kar pieniężnych.
Doceniasz tworzone przeze mnie treści?
Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY
Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.
Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.