Jeżeli prowadzisz swój biznes na rynku B2C, to prawdopodobnie miałeś okazję przekonać się, że obecnie także i w tego typu relacjach gospodarczych potrafi dojść do sporów. Czasem są to zwykłe sprzeczki związane z niezadowoleniem konsumenta, czy  też będące wynikiem nieporozumienia. Niekiedy jednak potrafią to być też  spory kończące się na sali sądowej. W tym drugim przypadku przedsiębiorca może być zarówno powodem, jeżeli to on składa pozew do sądu przeciwko konsumentowi; albo pozwanym jeżeli to konsument pozywa przedsiębiorcę.

Oczywiście sprawa sądowa to ostateczność, zwłaszcza pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem, jednakże jak pokazuje praktyka – niejednokrotnie do takowych dochodzi. Przyczyny takich sporów bywają różne. Niekiedy chodzi o niezadowolenie z zakupionej rzeczy lub usługi. Czasem, bez uzasadnienia konsument odmawia zapłaty  za kupioną rzecz, czy usługę. Żeby nie być gołosłownym można wziąć dość popularny przykład. Konsument kupuje towar „na raty”, po czym w pewnym momencie przestaje płacić rzeczone raty i unika kontaktu ze sprzedawcą. Oczywiście w takiej sytuacji warto podejmować próby polubownego rozwiązania sprawy. Gdy one zawiodą to jedyną szansą na odzyskanie należności jest wytoczenie takiemu konsumentowi sprawy sądowej przez przedsiębiorcę. Jeśli te problemy nie są Ci obce, albo jeśli – na Twoje szczęście – jeszcze są Ci obce, ale działasz na rynku B2C, sprzedajesz towary, czy usługi  na rzecz konsumentów, to czekają Cię duże zmiany jeśli chodzi o sądowe spory konsumenckie.

Otóż, dnia 1 lipca 2023 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy w sprawach cywilnych z udziałem konsumenta. Zmieniają one uprawnienia konsumenta w postępowaniu sądowym. Warto je znać nie tylko jeśli już wejdziemy w spór z konsumentem i zajmiemy się dochodzeniem należności ale już wtedy, gdy potencjalnie w taki spór wejść możemy.

Kim są konsument i przedsiębiorca?

Przed omówieniem zmiany w procedurze cywilnej warto wyjaśnić kim jest konsument,. Uchylając rąbka tajemnicy – występuje on wyłącznie w relacji z przedsiębiorcą to także kim jest przedsiębiorca. Choć definicja pojęć tych osób zawarta jest w więcej niż jednym  akcie prawnym to na próżno szukać ich w Kodeksie postępowania cywilnego, który to zawiera  procedurę w sprawach cywilnych. Interesujące nas definicje znajdują się w Kodeksie cywilnego.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja

Definicja Konsumenta

Zgodnie z Kodeksem cywilnym za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W tej kategorii mieszczą się wszystkie osoby fizyczne, które nie prowadzą w ogóle działalności gospodarczej lub zawodowej; oraz osoby fizyczne, które co prawda prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Jednakże czynność prawna dokonana z przedsiębiorcą nie wiążę się bezpośrednio z tą działalnością gospodarczą. Niestety definicja ta ani z pozoru, ani tym bardziej po jej  zastosowaniu do realnych sytuacji nie prowadzi do oczywistych  wniosków. Ze względu jednak na fakt, że to nie ta kwestia ma stać się przedmiotem tego artykułu tu uproszę to znacząco i powiem, że po pierwsze konsumentem nigdy nie będzie spółka, fundacja, stowarzyszenie czy inny podobny podmiot.

Po drugie, jeśli osoba fizyczna kupi od Ciebie towar, czy usługę na fakturę VAT z założenia przyjmij, że nie będzie konsumentem. Tym samym, nieco upraszczając, konsumentem będą Ci ludzie, którzy kupują Twoje towary lub usługi na paragon.

Definicja Przedsiębiorcy

Zgodnie z Kodeksem cywilnym przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną; prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. A zatem będą to osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Dalej – wszystkie spółki prawa handlowego (osobowe i kapitałowe), czy też inne jednostki organizacyjne jak np. stowarzyszenia lub fundacje jeżeli prowadzą działalność gospodarczą. Co istotne, te stowarzyszenia lub fundacje, które działalności gospodarczej nie prowadzą nie będą przedsiębiorcami. Bynajmniej nie staną się z tego powodu konsumentami. To trzecia kategoria podmiotów o czym także warto wiedzieć.

Zmiany w sprawach cywilnych z udziałem konsumenta

Skoro mamy już jasność kim jest przedsiębiorca i konsument, to warto przejść do omówienia zmian w prawie konsumenckim w zakresie spraw cywilnych w postępowaniu sądowym. W kontekście odzyskania należności pieniężnej są one niezmiernie istotne. Uchybienie może nawet przyczynić się do przegrania sprawy sadowej. Pomimo iż obiektywnie Twoje roszczenie o zapłatę będzie zasadne.

Zakres zastosowania omawianych zmian w prawie konsumenckim

Nowe przepisy, które weszły w życie 1 lipca 2023 roku, mają zastosowanie w sprawach cywilnych o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi. O ile konsument ten jest stroną postępowania. Dla jasności nie stosuje się tychże przepisów w sprawach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem wszczętych przed dniem 1 lipca 2023 roku. Dopiero w tych wszczętych od dnia wejścia w życie rzeczonych przepisów. Zatem jeżeli zamierzasz po 1 lipca 2023 roku dochodzić od konsumenta roszczenia o zapłatę należności, albo konsument podejmie przeciwko Twojej firmie działania sądowe po od tej daty to omawiane przepisy proceduralne w sprawach cywilnych będą mieć zastosowanie. To istotne, ponieważ – co wyjaśnię poniżej – co za tym idzie konsument będzie na nieco uprzywilejowanej pozycji procesowej.

Sąd przed którym przyjdzie Ci się spierać

Warto również wiedzieć, że jeżeli to konsument pozwie Ciebie jako przedsiębiorcę, to będzie mógł to zrobić w okręgu sądu, w obrębie którego mieszka. Zamiast przed sądem właściwym ze względu na Twoje miejcie zamieszkania lub siedzibę. Warto jednak podkreślić, że taką możliwość wyboru Sądu ma wyłącznie konsument. Przedsiębiorca stosuje zasady ogólne z KPC w tym zakresie. Wyjątkiem od tego są sprawy, dla których Kodeks postępowania cywilnego przewiduje tzw. właściwość wyłączną. Te będą należeć w sprawach konsumenckich do rzadkości

Polubowne rozwiązanie sprawy

Jeżeli zdecydowałeś się na sądowe dochodzenie należności od konsumenta, to niezmiernie ważnym jest uprzednie podjęcie kroków w celu polubownego rozwiązania sprawy. Pamiętaj, że jeżeli całkowicie tego zaniechasz jako przedsiębiorca, to sąd może obciążyć Cię kosztami postępowania.

Za próbę polubownego rozwiązania sprawy uznaje się de facto wszystkie działania zgodne z prawem. A ukierunkowane na odzyskanie należności w okresie przed wytoczeniem sprawy sądowej. Najbardziej powszechną formą polubownego rozwiązania sprawy  jest wezwanie dłużnika do dobrowolnej zapłaty należności. Obok tego mogą być również wszelkiego rodzaju wiadomości przesłane za pośrednictwem korespondencji e-mail lub SMS w związku z odzyskaniem należności. W zasadzie więc nie jest ważne jak to zrobisz. Ważne jest by przed złożeniem pozwu do sądu podjąć jakiekolwiek działania w tym zakresie. Trzeba zaznaczyć, że obowiązek podjęcia polubownego rozwiania sprawy przed wszczęciem  postępowania sadowego ciąży tylko na przedsiębiorcy, a nie na konsumencie. Jeżeli konsument pozywa przedsiębiorcę, to wówczas w jego przypadku ma zastosowanie zasada ogólna z procesu. To jest informacja w pozwie, czy podjęto próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. W przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Powołanie wszystkich twierdzeń i dowodów już w pierwszym piśmie

Kolejną ważną kwestią jest fakt, że przedsiębiorca będący powodem jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a będący pozwanym w odpowiedzi na pozew. Zatem niezależnie od tego, czy przedsiębiorca składa pozew czy też sam został pozwany jest on zobowiązany powołać wszelkie twierdzenia i dowody w pierwszym piśmie procesowym. Chyba, że obiektywnie nie jest to możliwe. W przeciwnym razie sąd pominie spóźnione wnioski i twierdzenia. Pominięcie oznacza, że nawet jak przedsiębiorca zgłosi sądowi jakieś twierdzenie lub przedłoży dowód, to sąd nie weźmie go pod uwagę w rozstrzygnięciu sprawy. Jest to jednak zasada, od której przewidziano pewne wyjątki, a mianowicie jeżeli obiektywnie przedsiębiorca uprawdopodobni, że powołanie nowych twierdzeń lub dowodów nie było możliwe w pierwszym piśmie procesowym albo że potrzeba ich powołania wynikła później, to wtedy Sąd takie dowody przeprowadzi na rozprawie mimo, że nie zostały zgłoszone w pierwszym piśmie.

Jednakże nawet i w takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. W efekcie mamy do czynienia z dwutygodniowym terminem na zgłoszenie nowych twierdzeń lub dowodów od momentu, w którym zaistniała potrzeba ich powołania. A nie w terminie dowolnym. Uchybienie powyższe niesie konsekwencje w postaci pominięcia danego twierdzenia lub dowodu. Może to w konsekwencji przyczynić się do przegrania sprawy sądowej i poniesienia kosztów procesu. Bowiem zgodnie z ogólną zasadą procesową – strona przegrywająca ponosi koszty postępowania. W tym również koszty jakie poniosła druga strona procesu.

Co istotne, wraz z powołaniem danego twierdzenia lub dowodu wiąże się odpowiednie skonstruowanie faktów, na poparcie których ten zostaje powołane. W przypadku braku tychże sąd wezwie Cię do ich wskazania pod rygorem pominięcia dowodu.

Zatem jeżeli zdecydowałeś się na pozwanie konsumenta w celu odzyskania swoich należności, to niezmiernie ważnym jest odpowiednie przygotowanie twierdzeń i dowodów przed wszczęciem sprawy sadowej. Następnie ich odpowiednie powołanie w pozwie. W przeciwnym razie narazisz się na procesowe konsekwencje skutkujące w najgorszym wypadku pominięciem dowodu. Co może zaważyć nawet na losach całej sprawy sądowej.

Podsumowanie

Pozew przeciwko konsumentowi to oczywiście ostateczność. Jednakże zdarzają się sytuacje, że przedsiębiorca chcąc dochodzić swoich roszczeń, jest zmuszony do takiego działania. Zdarza się natomiast coraz częściej, że to konsument kieruje pozew przeciwko przedsiębiorcy. Dlatego decydując się na działanie na rynku B2C niezmiernie ważnym jest odpowiednie przygotowanie się do tego rodzaju sprawy.

Należy jednak pamiętać, że postępowanie w sprawach konsumenckich nie jest bynajmniej całością regulacji. W sprawach takich zastosowanie będzie miało jeszcze gro innych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Dlatego jeżeli Twoim dłużnikiem jest konsument, zaś Tobie przysługuje roszczenie względem niego i w związku z tym rozważasz skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, to skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci z Twoim problem, starając się wskazać możliwie najlepsze rozwiązanie.

Marcin Sierżęga
PRAWNIK

Zajmuję się sprawami z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Przedsiębiorcom pomagam głównie w procesach sądowych. Specjalizuję się również w prawie własności intelektualnej, w szczególności w ochronie znaków towarowych. Wspieram firmy w zabezpieczeniu umów i biznesu.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja