Choć nie dla wszystkich produktów i usług to jednak dla większej  ich liczby współpraca z influencerem z biznesowego punku widzenia jest niewątpliwe opłacalna. Odejście od mediów tradycyjnych do online-u da się zauważyć z roku na rok u co raz większej ilości grup społecznych. Dlatego też dzięki influencerom, którzy skupiają wokół siebie określone osoby Twój biznes ma możliwość precyzyjnie docierać do nowych klientów, co z kolei przełoży się na maksymalizację zysku Twojej firmy. Jednakże współpraca z influencerem wbrew pozorom wiążę się z kilkoma ważnymi kwestiami, o których nie każdy pamięta, a które są szczególnie istotne z punku widzenia prawa. Dlatego właśnie w tym artykule opowiem Ci o kilku istotnych elementach współpracy z influencerem, ze szczególnym uwzględnieniem tych związanych z prawami autorskimi

Umowa z influencerem oraz jej forma

Pierwszy krok współpracy marki z influencerem z pewnością nie należy do prawnych, a związany jest z wyszukaniem osoby, która ma najbardziej precyzyjne dotarcie do naszej grupy docelowej lub też najszersze dotarcie jeśli sprzedajemy produkty lub usługi codziennego użytku. Kolejny już jednak będzie wiązał się z prawem bo trzeba z tak wybranym influencerem podpisać umowę. Rzecz w tym, że jak oczywiście można wiele rzeczy robić bez podpisania umowy to jest też wiele rzeczy, których tak robić nie powinniśmy. Jedną z nich jest właśnie współpraca z influencerem.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja

Z doświadczenia wiem, że wiele osób szukając złotego środka  posiłkuje się tu „zwykła” umową zlecenia czy umową o świadczenie usług, których wzory bez trudu można znaleźć wyszukiwarce internetowej. Takie rozwiązania jednak często mogą okazać się zupełnie nietrafionymi, a niekiedy niewystarczającymi. Są to proste bowiem najczęściej wzorce umowne, które wielu istotnych kwestii nie zawierają, a co więcej są napisane w ten sposób, że dotyczą jedynie ramowego określenia zakresu współpracy, gdy nam tymczasem trzeba precyzji i szczegółów. Dodatkowo, takim umowom najczęściej brak też  postanowień w zakresie przeniesienia majątkowych praw autorskich lub udzielania licencji. Z uwagi właśnie na kwestie prawno-autorskie umowa współpracy z influencerem powinna mieć formę pisemną.

Warto też pamiętać, że jednym z potencjalnych adresatów takiej reklamy będzie Prezes UOKiK, który potrafi nałożyć realnie srogą karę za bezprawne działania, które naruszają zbiorowe interesy konsumentów. Warto więc w umowie z influencerem zabezpieczyć się także w tym zakresie. Żeby dowiedzieć się na co zwrócić uwagę przygotowując umowę z influencerem oraz jakie najczęstsze pułapki stoją w tym przypadku przed Twoją firmą zachęcam Cię do dalszej lektury tego artykułu.

Dziewięć istotnych elementów umowy współpracy z influencerem

Wiesz już, że chcąc bezpiecznie i z korzyścią dla Twojej firmy współpracować z influencerem, to potrzebna jest odpowiednio dostosowana umowa do tego rodzaju współpracy.  Dlatego teraz przejdźmy do kwestii, które zdecydowanie powinny znaleźć się w tego typu umowie.

1. Określenie kim jest influencer
   W pierwszej kolejności w tego typu umowie trzeba określić czy influencer prowadzi działalność gospodarczą czy też nie, bowiem będzie to miało znaczenie w kontekście wypłaty wynagrodzenia influencera, w szczególności czy będzie ono wypłacane jako kwota brutto czy też netto. Dodatkowo, w przypadku reklamy pewnych produktów czy usług, przykładem niech będą tu wyroby medyczne i usługi wykonywane przy ich wykorzystaniu; należy pamiętać, że ich marketing może być prowadzony jedynie przez inną firmę, a nie przez osobę działalności nieprowadzącą.
2. Ustalenie sposobu rozliczenia
   Kolejna istotna rzecz dotycząca wynagrodzenia influencera, to jego rodzaj, a mianowicie czy będzie to kwota ryczałtowa, czy też będzie to rozliczanie barterowe w postaci otrzymania rzeczy o określonej wartości jako formy wynagrodzenia czy też jedno i drugie. W zależności od formy wynagrodzenia trzeba odpowiednio sformułować postanowienia umowy w tym zakresie, a to żeby nie tylko korespondowały one odpowiednio z przedmiotem umowy ale też żeby taką transakcję dało się zaksięgować oraz urząd skarbowy nie był zdziwiony w jak wysublimowany sposób da się naruszyć przepisy podatkowe. Przede wszystkim warto powiedzieć, że fakt barterowego rozliczenia umowy najczęściej wcale nie zwalnia nas z obowiązku prawidłowego jej udokumentowania fakturą VAT, czy też odprowadzenia podatków i składek w przypadku współpracy z osobą działalności gospodarczej nieprowadzącą.
3. Przedmiot umowy współpracy z influencerem
   Poza samym określeniem wynagrodzenia umownego, niezwykle istotne jest odpowiednie określenie przedmiotu samej umowy tj. świadczenia usług przez influencera, za które będzie on otrzymywać wynagrodzenie. W tym zakresie umowa współpracy z influencerem powinna jasno wymieniać jakie konkretnie działanie influencer podejmuje w ramach współpracy. Pamiętaj, że jeśli podpisujesz umowę to wszystkie wcześniejsze ustalenia albo się w niej znajdą, albo po prostu nie obowiązują. Oczywiście dopuszczalne jest wprowadzenie ich czy to w ramach załącznika, czy to w treści umowy, ale w żadnym przypadku nie można postawić kropki po wskazaniu, że influencer będzie promował markę.
4. Pozostałe zobowiązania influencera
   Umowa współpracy z influencerem powinna zobowiązywać influencera do oznaczania wszelkich postów lub filmów w ten sposób, aby działanie te nie stanowiły ukrytej reklamy lub kryptoreklamy, a to żeby ta współpraca nie naraziła Cię na kary z tego tytułu. Warto w tym zakresie odwołać się do rekomendacji UOKiK.
5. W związku z działaniami influencera warto zobowiązać go do przestrzegania zasad określonych platform, serwisów i portali internetowych, na których będą zamieszczane posty w ramach współpracy. W tym kontekście warto również zadbać o to, żeby influencer odpowiednio oznaczał Twoją markę z wykorzystaniem funkcjonalności poszczególnych platform i portali, oraz żeby wszelkie posty tworzone przez influencera w ramach tejże współpracy były zamieszczane w taki sposób, aby pojawiały się nie tylko na profilu influencera ale również i na Twoim w danej platformie lub serwisie. W przypadku Instagram będzie tak jeśli zobowiążemy influencera do wykorzystania opcji współautorstwa. Poza kwestią samych postów ważna jest również kwestia odpowiedzi na komentarze pod nimi, gdyż takie z pewnością się pojawią, co ma znaczenie w kwestiach wizerunkowych. Stąd ważne jest odpowiednie ujęcie tegoż w umowie współpracy z influencerem.
6. Prawa do twórczości influencera
   Kolejna istotna kwestia związana ze współpracą z influencerem dotyczy tego komu i w jakim zakresie przypadają prawa autorskie do produktów tworzonych przez influencera w ramach współpracy, które stanowią jednocześnie utwór. Od razu warto wyjaśnić, że odpowiedź na to pytanie powinna być przede wszystkim uzależniona od tego w jakim modelu współpracujemy z influencerem, gdzie jako główne dwa wymieniłbym stałą współpracę z influencerem promującym wyłącznie naszą firmę oraz incydentalne współprace marki z różnymi influencerami.
7. Zanim jednak wyjaśnię Ci jak sprawę tę rozwiązać muszę powiedzieć kilka kluczowych kwestii związanych z prawem autorskim. Jeśli powiem Ci, że utworem w rozumieniu prawa polskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia to z pewnością już sam wiesz, dlaczego prawo autorskie będzie miało tu niebagatelne znacznie. Przy tak szerokiej definicji utworu oraz uwzględniając kreatywność działań influencera niemal pewnym jest, że influencer stworzy w ramach współpracy utwór.  W efekcie chcąc zupełnie legalnie, ale i na własnych zasadach współpracować z influencerem celowym staje się określenie zasad korzystania z tego utworu przez Ciebie.
8. Przede wszystkim warto wiedzieć, że w przypadku ścisłej współpracy z influencerem, który działać ma wyłącznie na rzecz naszej marki warto zadbać o przeniesienie majątkowych  praw autorskich do utworów, które stworzy on w ramach współpracy. Rzecz w tym, że jest to tego rodzaju sytuacja, w której zasadnie możemy i powinniśmy wręcz oczekiwać, że prawo do tak stworzonego kontentu będzie po stronie naszej firmy.
9. W sytuacji, gdy decydujemy się jednak na współpracę z zewnętrznym influencerem oczekiwanie, że przeniesie on pełnię praw do kontekntu na naszą rzecz jest najczęściej nie tylko zbyt daleko idące, ale też niepotrzebne i prowadzące do licznych praktycznych komplikacji. W tym przypadku wystarczającym jest, a zarazem zasadnym pozyskanie licencji na tego rodzaju treści z tym jednak, że w celu ich powielania w zakresie szerszym niż przez funkcjonalności danego medium społecznościowego w ramach którego działa influencer. W tym ostatnim zakresie warto pamiętać, że poza przypadkami ograniczenia określonych możliwości przez twórcę w ramach jego konta praktycznie wszystkie social media umożliwiają na udostępnianie także cudzych treści.
10. Przechodząc jednak do sedna kwestii prawno-autorskich współpracy z influencerem jeśli chcemy pozyskać od niego pełnie praw autorskich majątkowych to musimy je przenieść na swoją rzecz ze wskazaniem pól eksploatacji, na których ma to nastąpić. Sęk w tym, że żeby do tego doszło z influencerem musimy albo podpisać umowę o pracę ze wskazaniem, że w ramach jego zakresu obowiązków jest właśnie tworzenie treści. Można też z taką osobą zawrzeć umowę B2B, czy nawet w wielu przypadkach umowę o dziełu z tym jednak, że w każdym z tych przypadków warto pamiętać, że koniecznym jest wskazanie, że umowa ta przeniesienie majątkowe prawa autorskie na markę, na jakich polach eksploatacji to nastąpi oraz że odbędzie się to w ramach określonego wynagrodzenia. Finalnie taką umowę trzeba zawrzeć w formie pisemnej ponieważ bez tego prawa autorskie majątkowe nie zostaną przeniesione.
11. Jeśli jednak wchodzimy we współprace z zewnętrznym influencerem przeniesienie majątkowych praw autorskich wchodzi w grę w ograniczonym zakresie. Nie należy się spodziewać, że  w tym przypadku uzyskamy autorskie prawa majątkowe do stworzonych treści. Raczej możemy spodziewać się tego, że w tym zakresie uzyskamy co najwyżej licencję i to niewyłączną. W tym przypadku może być ona udzielona nawet w formie dorozumianej niemniej mając tyle innych powodów do podpisania umowy także i tę kwestię warto w niej precyzyjnie określić. W tym przypadku przeniesienia majątkowych praw autorskich możemy oczekiwać co najwyżej w ramach dla przykładu kilku zdjęć, czy pojedynczej rolki, ale stworzonych specjalnie w tym celu.
12. Zgoda na wizerunek
    Niemal nieodzownym elementem współpracy z influencerem jest prawo do wykorzystywania jego wizerunku. Warto o nim pamiętać ponieważ kwestia ta może okazać się problematyczna. Przed szereg warto jednak wyjaśnić, że wizerunek influencera podlegać będzie ochronie tak na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnym, jak i jako dobro osobiste na podstawie Kodeksu cywilnego, a finalnie także jako jego dane osobowe.
13. Sytuacja jest tu o tyle skomplikowana, że do każdej z prawnych regulacji dotyczących wizerunku influencera można, a niekiedy nawet należy podejść nieco inaczej. Jeśli chodzi o wizerunek w rozumieniu prawno-autorskim to sprawa wygląda tak, że jeśli w danym przypadku można uznać, że influencer  otrzymał wynagrodzenie za pozowanie możemy wykorzystywać jego wizerunek. Niemniej, najczęściej sprawa będzie wyglądać tak, że influencer co prawda otrzymał wynagrodzenie ale trudno nazwać je wynagrodzeniem za pozowanie. Inną podstawą prawną pozwalającą nam uzyskać prawo do wykorzystywania wizerunku influencera byłoby to, że jest on osobą powszechnie znaną, ale nie możemy zapomnieć też o tym, że koniecznym jest w tym przypadku dodatkowo, żeby wizerunek  ten był związany z jego życiem zawodowym co najczęściej nie będzie miało miejsca. Nie zapominajmy jednak, że pozostają nam jeszcze przepisy o dobrach osobistych i RODO. Jeśli chodzi o te pierwsze regulacje to najbardziej właściwym będzie przyjęcie jako podstawy prawnej zgody. Jeśli chodzi natomiast o dane osobowe to w pewnych przypadkach można uznać, że podstawą prawną będzie dla nas ta, która mówi o tym, że przetwarzanie danych osobowych jest konieczne dla wykonania umowy. W innych będzie to jednak także zgoda.
14. W kontekście zgody również istotny jest wiek osoby biorącej udział w materiale tworzonym przez influencera w tym zakresie. Jeżeli jest to osoba pełnoletnia to sprawa jest prosta, gdyż wystarczy tylko udzielenie zgody przez nią. Natomiast jeżeli zgoda dotyczy osoby małoletniej to utaj sprawa jest bardziej złożona. Jeżeli osoba małoletnia jest w wieku poniżej 13 roku życia, to zgody w jego imieniu winni udzielić jej rodzice lub opiekunowie prawni. Jeżeli natomiast osoba małoletnia jest w wieku od 13 do 18 lat to powinna ona podpisać się pod zgodą, zaś rodzicie lub opiekunowie prawni powinni również wyrazić akceptację co do jej udziale w materiale influencera.
15. Wykorzystanie marki firmowej
    Jeżeli posiadasz zgłoszone lub zarejestrowane znaki towarowe lub wzory przemysłowe, zaś influencer miałby je wykorzystywać w ramach współpracy, to bardzo ważnym jest również określenie w umowie o współpracy z nim jasne zasady tegoż korzystania.
16. W tym kontekście warto udzielić influencerowi zgody na wykorzystanie Twojego brandu lub innych przedmiotów własności przemysłowej czy też danych lub informacji o nich tylko i wyłącznie w celu realizacji usług wynikających z umowy współpracy. Należy także określić, że wszelkie przedmioty własności przemysłowej nie mogą być zmieniane lub modyfikowane przez influencera. Innymi słowy, że mogą być one wykorzystywane wyłącznie zgodnie z brandbookiem. Postanowienia w tym zakresie są niezwykle istotne z punktu widzenia ochrony Twojej marki, stąd ważnym jest, aby również i te w tego typu umowie były odpowiednio określone w odniesieniu do usług świadczonych przez influencera.
17. Ochrona Tajemnicy przedsiębiorstwa
    Kolejną istotną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę przy tego typu współpracy to kwestia ochrony poufności. W toku współpracy z influencerem niejednokrotnie może się zdarzyć, że influencer lub jego współpracownicy, będzie miał dostęp do informacji stanowiących tajemnicę twojego przedsiębiorstwa. Mogą być to dane np. Twoich klientów, różnego rodzaju strategie marketingowe lub inne podobne informacje. Dlatego w umowie z influencerem należy wprost określić jakie dane stanowią tajemnicę Twojej firmy oraz co grozi za ich bezprawne ujawnienie.
18. Zakaz konkurencji
    W umowie o współpracy z influencerem warto również wprowadzić zakaz konkurencji, tak aby nie doszło do sytuacji, że w jednym okresie dany influencer promuje w interencie zarówno Twoją firmę, jak i markę konkurencji. Dlatego warto w tego typu umowie po pierwsze określić dokładnie co należy rozumieć za działalność konkurencyjną. Po drugie należy określić ramy czasowe tego zakazu. Najczęściej będzie to czas trwania umowy oraz pewien okres po zakończeniu lub rozwiązaniu umowy np. czas 3 miesięcy. Nie zaszkodzi również wprowadzenie kary umownej za naruszenie tegoż zakazu z zastrzeżeniem, że  jeżeli szkoda wyrządzona naruszeniem z tego tytułu będzie wyższa, to będziesz uprawniony do dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.

Podsumowanie

Jak widzisz rozpoczynając współpracę z influencom trzeba zwrócić uwagę na wiele istotnych aspektów, które powinny być odpowiednio określone w umowie, w szczególności co do kwestii związanych z prawami autorskimi, wizerunkiem, własnością intelektualną i nie tylko. Poza powyższymi elementami w umowie współpracy z influencerem warto także określić konkretnie czas jej trwania oraz zasady jej rozwiązania. Co więcej w tego typu umowach należy również zwrócić uwagę na postanowienia dotyczące RODO, zasad kontaktowania się czy też kwestii dotyczących rozwiazywania ewentualnych sporów powstałych na tle tej umowy. Dlatego jak się domyślasz umowa współpracy z influencerem nie będzie kilkupunktową umową, lecz powinna być wyczerpującym i konkretnym dokumentem, który w sposób precyzyjny określa wszystkie kwestie, o których mowa powyżej, a to w celu zabezpieczenia Twoich interesów związanych z tą współpracą.

Marcin Sierżęga
PRAWNIK

Zajmuję się sprawami z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Przedsiębiorcom pomagam głównie w procesach sądowych. Specjalizuję się również w prawie własności intelektualnej, w szczególności w ochronie znaków towarowych. Wspieram firmy w zabezpieczeniu umów i biznesu.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja