Bez wątpienia rynek gier komputerowych rozwija się niezmiernie dynamicznie i to z dużym udziałem naszych rodzimych produkcji. Jako światową czołówkę na tym rynku wymienić można naszą rodzimą firmę CD Projekt RED i jej Wiedźmina. To jedynie wierzchołek góry lodowej tego olbrzymiego biznesu.
O grach komputerowych powiedziano już wiele. Zarówno dobrego, jak i złego. Oczywiście w kontekście ich roli społecznej, czy o oddziaływaniu psychologicznym da się powiedzieć jeszcze więcej. Ja jednak chcę zwrócić uwagę, że stosunkowo niewiele powiedziane zostało o charakterze prawnym gier komputerowych. Trzeba natomiast wskazać, że pytaniem co najmniej pierwszorzędnym, gdy o grach komputerowych myślimy w kontekście prawnym, jest właśnie udzielenie odpowiedzi na pytanie: za co gry komputerowe należy w świetle prawa uznać? Od tego zależeć będzie jak ich producent będzie mógł zabezpieczyć swoje prawa, tak w czasie ich produkcji, jak i po jej zakończeniu.
Porozmawiaj z ekspertem 🎯
Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!
Złożoność prawna gier komputerowych
Zacznijmy jednak od podstaw, czyli zdefiniujmy czym gra komputerowa jest. Przytaczając za Wikipedią można powiedzieć, że gra komputerowa (gra wideo, ang. video game) to rodzaj oprogramowania komputerowego przeznaczonego do celów:
- rozrywkowych,
- bądź edukacyjnych (rozrywka interaktywna) i wymagającego od użytkownika (gracza) rozwiązywania zadań logicznych lub zręcznościowych.
Gry komputerowe mogą być uruchamiane na: komputerach osobistych, specjalnych automatach, konsolach do gry, telewizorach, telefonach komórkowych oraz innych mobilnych urządzeniach, nazywanych łącznie platformami sprzętowymi.
Zadania stawiane przed graczem w grach komputerowych różnią się w zależności od gatunku. Mogą polegać na przykład na rozwiązaniu zadania logicznego, eliminacji wirtualnych przeciwników, czy też rywalizacji ze sztuczną inteligencją bądź innymi graczami (gra wieloosobowa). Interaktywna rozrywka w celach zawodowych nosi nazwę sportu elektronicznego (ang. esports).
Jak z powyższego wynika, mówiąc gra komputerowa powinniśmy zobaczyć co najmniej kilka nachodzących się płaszczyzn, a to:
– program komputerowy,
– utwór w postaci graficznej – graficzny interfejs użytkownika,
– fabuła gry, która częstokroć także będzie mogła zostać uznana za utwór,
– warstwa audio i wideo, które równie często będą mogły zostać uznane za utwór.
Orzeczenie Trybunału
Powyższa definicja znajduje zresztą potwierdzenie w orzecznictwie. W tym kontekście warto zwrócić uwagę choćby na wyrok Trybunału z dnia 23 stycznia 2014 r., C-355/12 w sprawie Nintendo przeciwko PC Box, z którego wynika między innymi, że:
„(…) gry wideo (…) stanowią złożony materiał obejmujący nie tylko program komputerowy, ale także elementy graficzne i dźwiękowe, które – mimo że zostały zakodowane w języku programowania – mają samoistnie charakter twórczy, niedający sprowadzić się wyłącznie do wspomnianego zakodowania. W zakresie, w jakim gra wideo, w tym wypadku jej elementy graficzne i dźwiękowe, przyczyniają się do oryginalności utworu, są one, wraz z całością danego dzieła, chronione prawem autorskim (…).”
Wyrok ten w pełni potwierdza trafność powyższej definicji.
Gry komputerowe, a programy komputerowe
Jak łatwo się domyślić, bez programu komputerowego trudno wyobrazić sobie grę komputerową. Czy to jednak oznacza, że gry komputerowe to programy komputerowe w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych? Już w tym miejscu należy udzielić odpowiedzi przeczącej. Choć niewątpliwie „silnik” gry komputerowej jest oparty właśnie o program komputerowy, to jednak trudno postawić tezę, że gra komputerowa to wyłącznie jej silnik. Jak wynika z utrwalonego już orzecznictwa, interfejs graficzny nie stanowi już programu komputerowego.
Newsletter dla e-biznesu 🎉
Zapisz się do newslettera, uzyskaj dostęp do unikalnych treści tworzonych przez prawników naszej kancelarii oraz otrzymuj informacje o najważniejszych aktualnościach prawnych.
Klikając przycisk „Zapisuję się” wyrażasz zgodę na otrzymywanie od nas newsletterów i akceptujesz Regulamin. Będziemy przetwarzać Twoje imię oraz adres e-mail w celu przesyłania Ci informacji handlowych. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.
To samo dotyczy zresztą scenopisu, obiektów graficznych i obiektów dźwiękowych. O tych właśnie elementach gry komputerowej powiem w dalszej części tego artykułu. Twoim przewodnikiem będą w dużej mierze tezy zawarte w interpretacji podatkowej wydanej na tle gry komputerowej. W tym kontekście warto jednak sięgnąć do podatków bo wbrew pozorom temat gier komputerowych nie jest im obcy. W jednej z interpretacji podatkowych (Pismo z dnia 24 stycznia 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP2-1.4010.480.2019.2.JS) w kontekście programu komputerowego, wchodzącego w skład gry komputerowej stwierdzono, że silnik gry jest zbiorem bibliotek programistycznych, zapewniających poprawne funkcjonowanie gry komputerowej na platformie docelowej. Na silnik gry składają się najczęściej moduły odpowiedzialne za bezpośrednią komunikację z warstwą sprzętową platformy docelowej.
Graficzny interfejs użytkowania
Jeśli chodzi o graficzny interfejs użytkownika to nie stanowi on elementu programu komputerowego. Jak wyjaśnił Trybunał, graficzny interfejs użytkownika nie stanowi formy wyrażenia programu komputerowego i nie może korzystać z ochrony przyznanej w prawie autorskim programom komputerowym na podstawie tej dyrektywy. Niemniej jeśli taki interfejs stanowi wyraz własnej twórczości intelektualnej swego autora, może on korzystać z przewidzianej w prawie autorskim ochrony jako utwór (Sprawa C-393/09).
Warto też powiedzieć, że we wspomnianej wcześniej interpretacji podatkowej potwierdzone zostało między innymi, że obiekty graficzne gry to pliki binarne przechowujące informacje o modelach 3D występujących w świecie gry, teksturach dla tych obiektów (w postaci danych binarnych reprezentujących obrazy 2D), oraz wszystkie inne dane służące do wyświetlania obrazu gry.
Elementami graficznymi są również programy cieniujące (ang. shaders), które służą do sterowania komponentem karty graficznej, mającym kluczowy wpływ na to co gracz widzi na ekranie gry (większość operacji transformacji i wyświetlania obrazu w aplikacji komputerowej czasu rzeczywistego dzieje się na procesorze graficznym). Grafika trójwymiarowa (3D) to ostateczny obraz, który powstaje na ekranie użytkownika – technicznie w formie kolorowych pikseli. Co istotne, mimo, że powyższe elementy nie stanowią programu komputerowego, to w interpretacji zostało podkreślone, że animacja 3D powstająca w sposób opisany powyżej jest to wynik skomplikowanych algorytmów realizowanych przez program komputerowy, często wykonywany nie tylko na procesorze komputera, ale też na procesorach karty graficznej.
Obiekty dźwiękowe
Dalej wyjaśniono, że w grach komputerowych obiekty dźwiękowe to wszystko to, co gracz słyszy podczas grania w grę komputerową. W skład obiektów dźwiękowych wchodzi:
- – muzyka w grze,
– wszystkie dźwięki elementów gry (przykładowo: dźwięki przeciwników, obiektów upadających, kroków gracza, wystrzałów z broni, okrzyków bojowych),
– jak również elementów związanych z interakcją gracza z innymi postaciami w grze (dialogi, monologi, odgłosy walki z przeciwnikami w grze, etc.).
Warto wspomnieć, iż kwestie dialogowe występują najczęściej w kilku wersjach językowych. Dzięki swoim funkcjom wyżej wymienione elementy w postaci obiektów dźwiękowych pozwalają na komunikację gry z graczem.
Logika gry
Nie samymi audio i video jednak gry komputerowe żyją. Jest też i logika gry, która stanowi zbiór bibliotek programistycznych oraz skryptów definiujących zachowania poszczególnych elementów w grze komputerowej. Logika, w przeciwieństwie do silnika gry, stanowi wysokopoziomowe elementy kodu źródłowego, języków skryptowych oraz skryptów sterujących logiką gry. Nie można wykluczyć, że biblioteki programistyczne oraz skrypty definiujące bedą stanowić bazę danych w rozumieniu ustawy o bazach danych.
Scenopis
Dalej we wspomnianej interpretacji wyjaśniono, że na grę komputerową rzecz jasna składa się też scenopis gry (w tym fabuła). Od strony technicznej będzie ona najczęściej zbiorem danych i skryptów sterujących przebiegiem gry. W niektórych rozwiązaniach, scenopis gry może być zaszyty w kodzie źródłowym logiki gry, lecz takie rozwiązania utrudniają modyfikowanie przebiegu gry w procesie produkcji. Z tego względu – scenopis najczęściej implementowany jest w postaci skryptów sterujących oraz danych tekstowych (łatwo modyfikowalnych przez twórców gier). Nie przekreśla to jednak faktu, że stanowi on nierozłączną część gry komputerowej. W tym kontekście warto wspomnieć, że rzecz jasna scenopis w tej części, w której wiąże się on z fabułą gry będzie co do zasady stanowił utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Interfejs gry
W tym samym orzeczeniu zostało także dobrze zobrazowane czym w świetle prawa jest interfejs gry. To po prostu połączeniem rozwiązań w kodzie źródłowym, skryptów sterujących, obiektów graficznych i dźwiękowych, dzięki którym gracz komunikuje się z grą komputerową za pomocą dodatkowych urządzeń takich jak: klawiatura komputerowa, mysz komputerowa, kontroler gry, czy kontroler ruchu. Dzięki tym urządzeniom gracz steruje grą, a interfejs graficzny wyświetla odpowiedni status gry na ekranie gry. Jednym z przykładów systemów opartych o interfejs gry jest system dialogowy. System ten poza audio-wizualnym komunikowaniem się z graczem (poprzez animacje i nagrane dźwiękowe kwestie dialogowe) może występować również w postaci dialogów wyświetlanych jako tekst na ekranie gry. Tym samym, w dużej mierze jest tak, że gdyby nie interfejs gry, to wszystkie jej elementy oraz wszystkie elementy hardware nie dawałyby możliwości oddawania się przyjemności grania.
Sytuacja producenta gry komputerowej
Podsumowując, gra komputerowa nie jest bynajmniej wyłącznie programem komputerowym. Jest konglomeratem wielu różnych elementów, które częstokroć są chronione różnego rodzaju prawami, w tym jednak najczęściej prawami autorskimi. Warto o tym wiedzieć, ponieważ w sposób niebagatelny rzutuje to na sytuację ich producenta, który chce zakończyć projekt związany z powstaniem gry komputerowej przejęciem na siebie wszelkich praw do tego projektu, co w oczywisty sposób wiąże się z tym, że sfinansował go w całości.
Doceniasz tworzone przeze mnie treści?
Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY
Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.
Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.