Temat problemów związanych z nieterminowymi płatnościami faktur VAT poruszaliśmy niestety już wielokrotnie. Piszę, że „niestety”, ponieważ nie dzieje się tak bez powodu. Niestety, po kilku latach względnej stabilności w tym zakresie od czasu pandemii, poprzez wojnę na Ukrainie, którym to zjawiskom  towarzyszy galopująca inflacja problem braku zapłaty za zasadnie wystawione faktury VAT znowu stał się realnym problemem trawiącym biznes.

Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko braku terminowych płatności?

Niestety, trudno tu szukać złotej metody. W zasadzie znam jedną, ale nie zawsze da się ją wdrożyć. Chodzi o przedpłatę 100%. Każda inna bywa już niestety bardziej zawodna. Niemniej jednak, w pewnym sensie jest tak, że jeśli nie chcesz ponosić ryzyka to jest na to jedno (skądinąd zawodne) rozwiązanie – nie prowadź działalności gospodarczej. W przypadku jej prowadzenia zawsze trzeba wziąć na siebie ryzyko w tym ryzyko braku płatności ze strony kontrahenta.

Chcąc to ryzyko zminimalizować możesz jednak podjąć pewne działania. Można wręcz powiedzieć, że zupełnie celowym byłoby, gdybyś je podjął jako przedsiębiorca. Rzecz w tym, że skończyły się czasy zawierania umów. Tu ciśnie się mocniejsze określenie, ale napiszę delikatnie – ustnie, bez ich potwierdzenia w jakikolwiek sposób. Obecnie obowiązujące przepisy postępowania gospodarczego są tak skonstruowane, że jeśli nie uda Ci się wyłączyć ich stosowania to nie mając potwierdzenia choćby w formie cyfrowej, tak samego zawarcia umowy, jak i jej – choćby głównych – warunków to sprawę najpewniej przegrasz.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Co robić, gdy Twój kontrahent nie zapłaci Ci 
w terminie?

W sytuacji, gdy Twój kontrahent nie zapłaci Ci w terminie metod działania będziesz miał co najmniej kilka. Może będzie to dla Ciebie zaskoczeniem, ale wcale nie uważam, że zaczynanie od najdalej idących będzie najlepszym rozwiązaniem. W wielu przypadkach wystarczy upomnienie wygenerowane z Twojego programu księgowego. Większość tego typu programów posiada obecnie funkcję umożliwiającą wysyłanie takich wezwań nawet automatycznie przy określonym przekroczeniu terminu. Prawdopodobnie pomoże to wyjaśnić większą część sytuacji związanych z brakiem płatności, z którymi spotkasz się prowadząc biznes. Niemniej jednak, niestety nie rozwiąże to wszystkich możliwych kwestii.
Jeśli Twój kontrahent od początku zamierzał odmówić Ci płatności to obawiam się, że musisz mu co najmniej wykazać, że nie będziesz mu się – finalnie – ta strategia opłacać. Choć będę tu subiektywny to jednak w mojej opinii takim sygnałem jest często wezwanie do zapłaty. Takie wezwania są wysłane z Kancelarii prawnej. Szczególnie jeśli zostaną w nim ujęte wszystkie możliwe dodatkowe sankcje finansowe, które prawo nakłada na osobę, która nie płaci faktur VAT w terminie. Cóż, nie będę twierdził, że ta metoda pomoże w każdym przypadku i co do każdej osoby. Jednak – na moje doświadczenia – pomaga często. W przypadku jednak dłużników, którzy z premedytacja nie płacą należnych Ci faktur VAT niekiedy będzie konieczność złożenia sprawy do sądu i przejście przez wszystkie formalne ścieżki kończąc na egzekucji komorniczej.

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Jak wspomniałem na wstępie z opóźnieniem w zapłacie za faktury VAT wiążą się też korzyści. Choć korzyści te są okupione wymierną stratą w postaci zaburzenia Twojego cashflow, to jednak warto o nich powiedzieć ponieważ brak wiedzy w tym zakresie może uniemożliwić Ci skorzystanie z przysługujących Ci uprawnień.

Pierwszym i chyba dość oczywistym benefitem za nieumówione kredytowanie się Twoimi pieniędzmi przez nierzetelnego kontrahenta jest Twoje prawo do otrzymania odsetek. To wie chyba każdy. Nie każdy jednak wie, że odsetek jest kilka rodzajów. Po pierwsze są odsetki umowne, które wprowadza się dla przykładu za korzystani z cudzego kapitału w umowie kredytu czy pożyczki. Nie o takich odsetkach jednak będzie mowa. Po drugie, także umownie, można wprowadzić odsetki za nieterminową płatność. Przepisy wprowadzają ich górną granicę więc nie możesz z nimi przesadzić.

Przede wszystkim jednak dla Ciebie istotne będą jeszcze innego rodzaju odsetki. Chodzi o odsetki za opóźnienie, a w zasadzie dwa ich rodzaje. „Zwykłe” odsetki za opóźnienie oraz odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Nie wchodząc tu zbyt głęboko w szczegóły przede wszystkim chciałem wyjaśnić, że odsetki te nie różnią się tylko nazwą, ale także ich wysokością. Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych – choć historycznie różnie się to układało – są po prostu wyższe. Co prawda nie można zastosować ich w przypadku transakcji z konsumentami i jeszcze w kilku innych przypadkach, ale to dobry początek ochrony Twoich praw. Jasne, pewnie fakt ten nie zrekompensuje Ci wszystkich uciążliwości związanych z nieterminowa płatnością, jednak to już dobry początek.

Ustawowe rekompensaty w opóźnieniach w płatnościach faktury VAT

Jest jeszcze drugi rodzaj sankcji za nieterminowe płatności. Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wprowadza jeszcze tak zwane ustawowe rekompensaty. Być może o niech nie słyszałeś, wiec warto poświęcić im chwilę uwagi. Są to kwoty w złotych stanowiące równowartość odpowiedniej kwoty euro, które przysługują wierzycielowi z samego faktu nieterminowej płatności należności. Innymi słowy, Twój kontrahent spóźnił się z zapłatą o kilka dni, a Tobie już przysługują ustawowe rekompensaty. Ile one wynoszą? Jak się okazuje całkiem sporo. Zależą one od kwoty na fakturze, która nie została opłacona w terminie i jest to odpowiednio:

1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;

2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;

3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Co istotne, równowartość kwoty rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Uwzględniając fakt, że w Polsce nie jest bynajmniej walutą obowiązującą a kurs złotówki do euro jest na korzyść tego ostatniego to będą to całkiem spore i realne pieniądze. Gdybyś natomiast poniósł większe koszty to oprócz kwoty ustawowej rekompensaty wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.

Opóźnienia w płatnościach faktury VAT – korzyści, czy strata

Oczywiście, jeśli Twój kontrahent nie płaci Ci w terminie to niestety przede wszystkim tracisz. Są jednak pewne kwestie, które można nazwać korzyściami tej sytuacji i je właśnie chciałem Ci przedstawić. Wedle moich obserwacji wierzyciele bardzo często nie egzekwują swoich praw w pełni przez co brak płatności wystawionych przez nich faktur VAT jest każdorazowo jedynie stratą, której – dodatkowo – nic w żadnej mierze nie rekompensuje.

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja