W dzisiejszym odcinku porozmawiamy o tym, na co powinieneś zwrócić uwagę kiedy zaczynasz swoją działalność jako twórca internetowy.

Skupimy się przede wszystkim na prawnych aspektach działalności w Internecie – jak zostać influencerem i współpracować z markami nie łamiąc przy tym prawa?

W tym odcinku dowiesz się w szczególności:
– czym jest lokowanie produktu,
– czym jest ukryta reklama i kryptoreklama,
– czy krytyka jakości produktów lub usług jest legalna,
– oraz kiedy podcast stanowi prasę.

To tylko podstawowe kwestie związane z tym, ile prawnych aspektów wiążę się z zostaniem influencerem, jednak myślę, że są one bardzo przydatne i powinieneś o nich wiedzieć, dlatego zapraszam do słuchania!

Ten odcinek jest zapisem jednej z prelekcji na @pyrcaster, który rozpoczął się 2 października 2021 i do udziału w którym zachęcam!

Dzień dobry,

Dzisiaj po raz kolejny coś wyjątkowego, szczególnie dla tych z was, którzy są twórcami internetowymi ewentualnie działają w szeroko pojętym digital marketingu. Dzisiaj będzie moje wystąpienie z konferencji onlinowej, niestety w tym roku po raz kolejny PyrCaster i to wystąpienie będzie się odnosić do tematu „jak zostać influencerem nie łamiąc prawa w tych pięciu kwestiach. Jakie to pięć kwestii? Myślę, że dowiesz się już za moment, ale są to naprawdę podstawowe zagadnienia związane z twórczością internetową i z zawodem, jakim jest influencer.
A teraz przed Tobą moje wystąpienie z konferencji onlinowej PyrCaster, która była już początkiem października tego roku, a ponieważ jest do konferencja onlinowa i w formule VOD to bardzo serdecznie zapraszam do wzięcia Cię w niej udziału, nawet jeżeli ona formalnie się już zakończyła. To świetny, unikalny kontent dla osób, które tworzą w internecie, szczególnie dla osób, które tworzą podcasty.

Cześć.

Bardzo miło mi niemalże widzieć z wami po raz drugi na PyrCasterze.
Ja nazywam się Piotr Kantorowski. Na co dzień obsługuję m. in. Influencerów w ramach Kancelarii Kantorowski, Głąb i Wspólnicy i prowadzę też podcast „Prawo dla biznesu”. A dzisiaj opowiem wam jak zostać influencerem, nie łamiąc prawa.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Kwestie prawne w działalności twórców internetowych

Trochę jest mi znany świat influencerów, szczególnie podcasterów, wiem, że nie ma takiego pierwszego skojarzenia, że zaczynając działalność jako twórca internetowy, jako influencer, powinniśmy zwrócić uwagę na kwestie prawne. Fakty pokazują jednak co innego, myślę, że samo to, że jakiś czas temu Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył ponad 450 tysięczną karę na jednego z YouTuberów za to, że reklamował czy namawiał do udziału w przedsięwzięciu, które było w rzeczywistości piramidą finansową, czy uwzględniając też mniejsze kary związane z reklamami produktów, których reklamować nie można, można tutaj wymienić np. reklamy alkoholu, reklamy substancji czasami nikotynowych, czasami też innych, ale można wymienić też rzeczy mniej oczywistych, czyli reklamy aptek. Zaczynając działalność jako influencer, powinieneś mieć choćby podstawową wiedzę prawną, żeby twoje, najczęściej dość duże, wysiłki nie przerodziły się w to, że będziesz miał duże problemy finansowe, które twoim celem nie były, bo i wynagrodzenie otrzymane w związku z daną współpracą to nie było tego warte. Dlatego dzisiaj opowiem o tym, na co powinieneś zwrócić uwagę, w szczególności kiedy zaczynasz swoją działalność jako influencer i zaczynasz współpracę z markami.

Lokowanie produktów

Pierwszą podstawową rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest, powiedziałbym odwieczny problem, czym jest lokowanie produktów. To jest dość modne stwierdzenie, jeżeli chodzi o działalność Youtuberów czy Influencerów, ale mam takie wrażenie, że często jest to pojęcie rozmyte i gubimy gdzieś sens tego pojęcia. Rzecz wygląda tak, że lokowanie produktu jest realnie ulokowane w ustawie o radiofonii i telewizji, która nie będzie nas przesadnie interesować, jedynie nadmienię, że ono na tle tej ustawy jest dopuszczalne w określonych okolicznościach. Natomiast lokowanie produktów, o których mówimy na kanwie podcastów, najczęściej  będzie się wiązać z czymś, co nazywa się ukrytą reklamą, albo czasami kryptoreklamą. Kwestia ta jest uregulowana w co najmniej trzech ustawach, które powinny cię interesować. Jest to ustawa o zwalczeniu nieuczciwej konkurencji, ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i ustawa prawo prasowe.

Czym jest ta ukryta reklama czy kryptoreklama?

Zależy to trochę od definicji i nie jest tutaj moim wielkim celem żeby ci te definicje odczytywać. Bardziej chodzi mi o to, żeby zapamiętać formułę, która będzie się tyczyła ukrytej reklamy czy kryptoreklamy. Będzie to przekaz, który pod pozorem neutralnej wypowiedzi dotyczącej jakiegoś szerszego tematu, tylko neutralnego czy stanowiącego pozornie rozmowę specjalisty z inną osobą. W rzeczywistości ma na celu zachwalanie, reklamowanie danego produktu czy usługi. Osoba, która dopuszcza się kryptoreklamy, niby to opowiada o tym, z czego warto skorzystać, a w rzeczywistości ma na celu zareklamowanie tego konkretnego rozwiązania czy to produktu czy usługi. I robi to w sposób, że np. weźmiemy przeciętnego odbiorcę, wydaje się być sposobem niemożliwym do odczytania wprost, że jest to przekaz reklamowy. Takie działanie jest działaniem zakazanym i co ważne, jeżeli się go dopuścimy to co do zasady odpowiedzialność za tego rodzaju czyny ponosi zarówno influencer, który się tego dopuszcza jak i firma, której to dotyczyło. Co istotne może to dotyczyć także naszych własnych produktów czy usług, jeżeli jako twórcy takowe reklamujemy. Wiadomym jest, że w naszym własnym kontencie należy się liczyć z tym, że będziemy o naszych własnych usługach czy towarach mówić dobrze, ale jeżeli będziemy zatajać, że to jest nasz produkt, będziemy to robić w sposób uniemożliwiający odbiorcy odczytanie, że jest to zareklamowanie naszych produktów, to także możemy mieć do czynienia z kryptoreklamą, reklamą ukrytą. Działania takie są zakazane i powinniśmy od nich stronić, bo może nas spotkać odpowiedzialność względem konkurencji, która może dochodzić roszczeń w związku z tym, że dopuszczam się nieuczciwej konkurencji  czy może być przedmiotem reakcji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i może się wiązać z nałożeniem na nas odpowiednio wysokiej kary.

Jak uniknąć kryptoreklamy?

To ważne pytanie, szczególnie w kontekście podcastów. Na pewno każdy kojarzy znaczek, że ta audycja zawiera lokowanie produktów. To jednak w podcaście jest to nieco trudniejsze, bo ma dźwiękowy charakter. Nie ma prawnej regulacji, która mówiłaby w jaki sposób należy wyodrębnić taki przekaz, natomiast podkreśla się, że wskazanie czy to, nawet w przypadku podcastów jesteśmy sobie w stanie wyobrazić, że w opisie odcinka, że zawiera on reklamę czy wskazanie w treści, że dany odcinek jest sponsorowany przez daną firmę a później powiedzenie wprost, że ten produkt jest firmy, którą reklamujemy i my go polecamy, ale jakby wtedy kontekst staje się bardziej czytelny, i to już będzie prawie ograniczać, jak nie eliminować dopuszczenie się reklamy, bo też ważne jest, że w orzecznictwie podkreśla się, że nie chodzi o to, żeby też przekaz, że jest to reklama, był już tak maksymalnie wprost, że pojawi się napis „reklama”, natomiast chodzi o to żeby to było jednoznaczne i eliminowało możliwość uznania, że jest to przekaz neutralny. To pierwsza podstawowa, istotna rzecz z punktu prawnego.

Czy mogę skrytykować czyjś produkt?

Są inne, bardzo pokrewne rzeczy, o których watro wiedzieć. Często pojawiają się wątpliwości czy mogę skrytykować czyjś produkt, usługę, czy mogę się źle wypowiedzieć o innej firmie albo odwrotnie – czy mogę się dobrze wypowiedzieć o firmie czy usłudze. Tak jak wypowiadanie się dobrze, szczególnie jak jest to odpłatne i nie jest to w żaden sposób wyartykułowane, to myślę, że najprawdopodobniej będzie to ukrytą reklamą, natomiast warto wiedzieć, że złe wypowiadanie się o firmie, jeżeli jest odpłatne, będzie stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji, więc warto na to uważać. Oczywiście nie oznacza to, że nie wolno nam skrytykować cudzych działań czy nie wolno nam skrytykować cudzych produktów, mamy do tego prawo, jak najbardziej, bo mamy swobodę wypowiadania się, mamy wolność przekazu. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, w jakich słowach się wypowiadamy i istotne jest to, że jeżeli się z własnej, nieprzymuszonej woli wypowiadamy się na temat cudzych produktów czy usług to żeby oddzielić sferę od faktów od sfery ocen. Bo wolno nam oceniać produkt, jako nieprzydatny, zły, beznadziejny, ale jeżeli zaczynamy oceniać jego jakość, odnosząc się do faktów, a te fakty przekręcimy, czyli np. będziemy się odnosić do składu produktu i ten skład przekręcimy, to sytuacja może przedstawiać zgoła odmiennie i możemy doprowadzić, że jednak po naszej stronie pojawi się odpowiedzialność za tego typu wypowiedzi, bo te wypowiedzi będą negatywnie wpływać na dobro osobiste innego przedsiębiorcy, dobro osobiste, którym będzie najczęściej renoma.

Czy podcast stanowi prasę?

Kolejną istotną rzeczą jest to, że nasz przekaz, nasz podcast może w pewnych okolicznościach stanowić prasę. Pewnie większość osób słyszała, że niektóre blogi są zarejestrowane jako prasa, a niektóre nie, natomiast ta sama zasada dotyczy podcastów. Nie wchodząc w szczegóły – jeżeli nasz podcast nie stanowi zamkniętej całości, ukazuje się pod stałym tytułem, stałą nazwą, jest oznaczony datą bieżącą i numerem, to powinniśmy bardzo mocno zastanowić się nad rejestracją tego podcastu, jako prasa, dziennik lub czasopismo, bardziej to drugie, bo dziennik ukazuje się z regularnością, z którą się większość podcastów nie ukazuje, natomiast rejestracja, zarówno dzienników i czasopism jest obligatoryjna i nie wykonanie tego obowiązku jest wykroczeniem, które może spotkać się z sankcją, dlatego wiedzę w tym zakresie warto mieć. Wydawanie podcastu, szczególnie opatrzonego numerem i datą, bo większość z nich pojawia się pod stałym tytułem, będzie najczęściej prowadzić do konieczności rejestracji, jako czasopismo.

Formuła finansowania działalności – crofting

Powinieneś również wiedzieć, jeżeli chodzi o prawne aspekty twojej działalności, jako twórcy internetowego czy influencera, to formuła finansowania twojej działalności jest w formie craftingu. Tu powinieneś wiedzieć, że szczególnie jeżeli prowadzisz działalność i w zamian za uczestnictwo w finansowaniu twojego kanału podcastowego czy youtubowego, wprowadzasz progi połączone z określonymi gratyfikacjami z twojej strony to najczęściej powinieneś rozliczyć takie wpłaty, jako przychody z działalności gospodarczej. Z drugiej strony jeżeli nie prowadzisz działalności gospodarczej to jest całkiem spora szansa, że przynajmniej w pewnych sytuacjach takie wpłaty będzie można uznać za darowizny, które do danego momentu są zwolnione z podatku. Jeżeli tylko i wyłącznie przyjmujesz te darowizny a nie dajesz żadnego produktu w zamian, bo wtedy będzie to uznane za sprzedaż, ewentualnie świadczenie usług. Są interpretacje podatkowe, z których wynika, że np. odwdzięczenie się w postaci wysłania czy udziału na jakiejś grupie na facebooku. Jeżeli nie wiąże się to z dalej idącym odwdzięczaniem, stanowiącym tak realnie usługę, nie będzie formułą odpłatności za darowiznę i nie będzie eliminować tego skutku darowizny.
To tylko podstawowe kwestie związane z tym ile prawnych aspektów wiążę się z zostaniem influencerem.

Teraz pozwolę sobie na reklamę – końcem 2021 roku, ewentualnie początkiem 2022 roku, ukaże się książka, której jestem współautorem „Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów”. Pojawi się ta publikacja nakładem wydawnictwa Od Nowa i tak na razie jest to w fazie pracy, już korektora nad książką, ale będzie ponad 200 stron A4, gdzie na każdej stronie znajdziesz odpowiedź na konkretne pytanie, które padają ze strony influencerów, podcasterów i które pytania są związane z realiami waszej działalności. Także jeżeli chcesz znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące kwestii prawnych, które będą cię interesować jako Podcastera, jak najbardziej cię tam odsyłam.

Jest to reklama, ale myślę, że warto z tego skorzystać żeby później nie mieć niepotrzebnych problemów z prawem.

A na dzisiaj dziękuję, mam nadzieję, że te informacje były przydatne.
Zapraszam do oglądania innych, równie ciekawych prelekcji z PyrCastera.

Do zobaczenia!

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja