Członkowie zarządu w spółkach kapitałowych w ramach sprawowanej funkcji za niedopełnienie obowiązków, nienależyte ich wypełnienie, bądź wypełnienie niezgodnie z przepisami, mogą podlegać nie tylko odpowiedzialności cywilnej, czy administracyjnej w tym podatkowej, ale także podlegają odpowiedzialności karnej. Zachowanie członka zarządu, które doprowadza do sytuacji, w której spółka nie może wywiązać się ze swych zobowiązań, powoduje, obok odpowiedzialności wynikającej z Kodeksu spółek handlowych i innych ustaw, także odpowiedzialność karną, związaną z wszelkimi naruszeniami obowiązku dbania o interesy spółki.

Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu

Jednym z najbardziej powszechnych przestępstw menadżerskich jest tzw. nadużycie zaufania. Czyn ten, dotyczy wszystkich osób zobowiązanych do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą spółki jeżeli nadużyją przysługujących im uprawnień lub nie dopełnią obowiązków i doprowadzą do znacznej szkody majątkowej (czyli powyżej 200 tys. zł). W niektórych sytuacjach do poniesienia odpowiedzialności karnej wystarczy jedynie sprowadzenie bezpośredniego ryzyka wyrządzenia szkody. Wtedy nie musi nawet dojść
do uszczerbku finansowego w spółce, by członkowie zarządu odpowiadali na gruncie Kodeksu karnego.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja

Korupcja gospodarcza

Członkowie zarządu spółki mogą odpowiadać również za korupcję gospodarczą. Aby organy ścigania mogły postawić zarzut korupcji gospodarczej, konieczne jest spełnienie przesłanek tego czynu zabronionego. Należą do niego: nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku, które muszą pozostać w związku z potencjalną szkodą dla podmiotu gospodarczego albo czynem nieuczciwej konkurencji bądź niedopuszczalną czynnością preferencyjną. Karalne jest nie tylko żądanie lub przyjmowanie korzyści, ale również ich obiecywanie lub udzielanie. Dość istotne jest jednak to, iż w przypadku czynnej korupcji gospodarczej można uniknąć kary, jeśli korzyść lub obietnica zostały przyjęte, ale sprawca (udzielający korzyści) zawiadomił o tym organy ścigania. Oczywiście, zawiadomienie musi nastąpić przed tym, zanim organy uzyskają informację na temat przestępstwa, i powinno obejmować wszystkie istotne okoliczności czynu.

Przestępstwa dłużnicze

Odpowiedzialność osób zajmujących się sprawami majątkowymi podmiotów gospodarczych (w tym odpowiedzialność członków zarządu spółki) związana jest z udaremnianiem lub uszczuplaniem zaspokojenia wierzyciela w sytuacji zbliżającej się niewypłacalności lub upadłości. Sprawca może działać na różne sposoby, np. przez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozornie obciążanie (np. hipoteką albo zastawem) albo uszkadzanie składników majątku, z którego mógłby skorzystać wierzyciel.
Prezes lub członek zarządu mogą odpowiadać karnie z tytułu przestępstw dłużniczych, mimo że sami nie są dłużnikami.

Przestępstwa karno-skarbowe

Z fałszowaniem faktur i innych dokumentów księgowych wiąże się szereg naruszeń opisanych w Kodeksie karno-skarbowym. Spośród najbardziej rozpowszechnionych czynów, za które mogą odpowiadać członkowie zarządu, należy wymienić niewystawiania faktur lub rachunków (wbrew obowiązującym przepisom prawa), wystawiania ich w sposób wadliwy lub nierzetelny.

Nadto, członkowie zarządu mogą odpowiadać za:

• – nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania,
• – uchylanie się od opodatkowana,
• – nieskładanie deklaracji,
• – podanie w deklaracji lub oświadczeniu nieprawdziwych danych podatkowych,
• – nierzetelne bądź wadliwe prowadzenie ksiąg lub ewidencji,
• – niewpłacenie pobranego podatku w terminie,
• – niezłożenie w terminie informacji podatkowej.

Przepisy karne z Kodeksu spółek handlowych

Odpowiedzialność członków zarządu spółki jest także warunkowana przepisami k.s.h.
Do najczęściej zarzucanych czynów należy niezgłoszenie upadłości spółki kapitałowej
w terminie pomimo zaistnienia przesłanek z zakresu prawa upadłościowego. Sprawcą przestępstwa może być również likwidator spółki.

Ogłaszanie lub przedstawienie władzom spółki, biegłym rewidentom bądź organom państwowym nieprawdziwych danych dotyczących funkcjonowania podmiotu gospodarczego może spotkać się z reakcją prawnokarną. Penalizowane jest też przedstawianie niezgodnych z prawdą lub niepełnych sprawozdań rocznych oraz innych dokumentów do badania. Sprawcami opisanego przestępstwa mogą stać się nie tylko członkowie zarządu, ale także członkowie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidator, kurator, a nawet biegły rewident.

Podsumowanie

Sprawowanie funkcji członka zarządu wiąże się z różnymi uprawnieniami i nierzadko
z prestiżem. Jest to jednak rola, która wymaga dopełnienia wielu obowiązków i jest związana z dużą odpowiedzialnością prawną w tym także z odpowiedzialnością karną. Jak wynika z powyższego zestawienia, członkowie zarządu mogą osobiście ponosić konsekwencje na gruncie prawa karnego za działania podejmowane w ramach spółki. Trzeba pamiętać, że popełnienie niektórych przestępstw z Kodeksu karnego lub Kodeksu spółek handlowych może wiązać się z zakazem pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, prokurenta lub likwidatora. Niezależnie od tego sąd karny może orzec grzywnę, karę ograniczenia lub pozbawienia wolności. Działając w sposób etyczny i świadomy, można jednak zabezpieczyć się przed skazaniem i innymi negatywnymi konsekwencjami. 

Mateusz Kwilosz
ADWOKAT

Zajmuję się sprawami z zakresu prawa karnego i karno – skarbowego. Specjalizuję się również w prawie cywilnym ze szczególny uwzględnieniem spraw odszkodowawczych i rynku ubezpieczeń Przedsiębiorcom pomagam głównie w procesach sądowych, a także w zabezpieczeniu umów i biznesu.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja