Cytując za Wikipedią program komputerowy (ang. computer program) to sekwencja symboli opisująca realizowanie obliczeń zgodnie z pewnymi regułami zwanymi językiem programowania. Program jest zazwyczaj wykonywany przez komputer (np. wyświetlenie strony internetowej), zwykle bezpośrednio, jeśli wyrażony jest w języku zrozumiałym dla danej maszyny lub pośrednio – gdy jest interpretowany przez inny program (interpreter). Program może być ciągiem instrukcji opisujących modyfikacje stanu maszyny, ale może również opisywać obliczenia w inny sposób (np. rachunek lambda). Formalne wyrażenie metody obliczeniowej w postaci języka zrozumiałego dla człowieka nazywane jest kodem źródłowym. Podczas gdy program wyrażony w postaci zrozumiałej dla maszyny (to jest za pomocą ciągu liczb, a bardziej precyzyjnie – zer i jedynek) nazywany jest kodem maszynowym bądź postacią binarną (wykonywalną). To jednak ewidentnie techniczna definicja, a czy prawo wprowadza własną definicję programu komputerowego ?
Porozmawiaj z ekspertem 🎯
Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!
Program komputerowy w ustawodawstwie krajowym
Szukając odpowiedzi na pytanie postawione powyżej zacznijmy od ustawodawstwa krajowego. Najbardziej adekwatną ustawą do tego, aby zacząć poszukiwania legalnej definicji programu komputerowego będzie ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. To przecież przepisami tej ustawy ustawodawca objął ochronę programu komputerowego. Z ustawy tej dowiadujemy się, że programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. W całej ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych próżno jednak szukać definicji programu komputerowego. Polski ustawodawca nie zdecydował się bowiem podjąć zdefiniowania tego, jakby nie patrzyć, technicznego pojęcia.
Program komputerowy w ustawodawstwie unijnym
Nie można jednak zapominać o tym, że przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dotyczące programów komputerowych stanowią implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych.Zgodnie z punktem 7 Preambuły do dyrektywy, do jej celów pojęcie „program komputerowy” obejmuje programy w jakiejkolwiek formie, w tym programy zintegrowane ze sprzętem komputerowym; pojęcie to obejmuje również przygotowawcze prace projektowe prowadzące do rozwoju programu komputerowego z zastrzeżeniem, że charakter prac przygotowawczych jest taki, że program komputerowymoże korzystać z nich na późniejszym etapie. Choć w przeciwieństwie do ustawy polskiej, która w temacie programów komputerowych nie czyni żadnych wyjaśnień, ustawodawca unijny wyjaśnia chociaż co za program komputerowy winno być uznane. Co więcej, ta informacja zostaje w dalszej części preambuły doprecyzowana.
W punkcie 10 Preambuły wyjaśniona zostaje funkcja programów komputerowych. Wskazane zostaje, że rolą programu komputerowego jest wejście w kontakt i wspólne funkcjonowanie z innymi częściami składowymi systemu komputerowego i użytkownikami. W tym celu wymagane są logiczne i, tam gdzie to właściwe, fizyczne wzajemne połączenia i wzajemne oddziaływanie, tak aby pozwolić wszystkim elementom oprogramowania i sprzętu komputerowego funkcjonować z innym oprogramowaniem, sprzętem komputerowym i użytkownikami we wszelkich formach działania, do jakich są przeznaczone. Części programu umożliwiające takie wzajemne połączenia i wzajemne oddziaływanie między elementami oprogramowania i sprzętu komputerowego są ogólnie znane pod nazwą „interfejsów”. To funkcjonalne wzajemne połączenie i wzajemne oddziaływanie jest ogólnie znane pod nazwą „interoperacyjności”; podczas gdy sama „interoperacyjność” może być zdefiniowana jako zdolność do wymiany informacji oraz wszechstronnego wykorzystania informacji już wymienionych.
Choć analizując treść dyrektywy ewidentnym jest, że ustawodawca unijny pokusił się o szersze naprowadzenie jak należy rozumieć program komputerowy, to jednak i powyższego nie sposób uznać za definicję szczególnie, że informacje te nie zostały zamieszczone w samej dyrektywie, a w Preambule do niej, która jedynie daje podstawy do przyjęcia kierunku wykładni przepisów samej dyrektywy. Co więcej, dyrektywa i tak sama w sobie nie jest przecież stosowana bezpośrednio, a podlega implementacji. Tym samym, również i w tym przypadku należy stwierdzić, że brak jest definicji programu komputerowego, także na poziomie unijnych aktów prawnych.
Newsletter dla e-biznesu 🎉
Zapisz się do newslettera, uzyskaj dostęp do unikalnych treści tworzonych przez prawników naszej kancelarii oraz otrzymuj informacje o najważniejszych aktualnościach prawnych.
Klikając przycisk „Zapisuję się” wyrażasz zgodę na otrzymywanie od nas newsletterów i akceptujesz Regulamin. Będziemy przetwarzać Twoje imię oraz adres e-mail w celu przesyłania Ci informacji handlowych. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.
Program komputerowy w orzecznictwie Trybunału
Choć orzeczenie Trybunału w sprawach połączonych pod sygnaturą C-406/10 nie daje być może pełnej odpowiedzi odnośnie tego czym w świetle prawa jest program komputerowy to przynajmniej udziela odpowiedzi negatywnej wyjaśniając czym on nie jest. Otóż, jak zostało tam wskazane, artykuł 1 ust. 2 dyrektywy Rady 91/250/EWG z dnia 14 maja 1991 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych należy interpretować w ten sposób, że ani zbiór funkcji programu komputerowego, ani język programowania i format plików danych używanych w ramach programu komputerowego w celu korzystania z pewnych jego funkcji nie stanowią formy wyrażenia tego programu i nie podlegają z tego tytułu ochronie przyznawanej programom komputerowym przez prawo autorskie w rozumieniu tej dyrektywy. Tym samym, również orzecznictwo co do zasady nie daje jednoznacznej odpowiedzi na temat tego, czym program komputerowy jest w świetle prawa.
Podsumowanie
Analizując regulacje prawne dotyczące programu komputerowego dojść trzeba do wniosku, że nie posiada on legalnej definicji. Co prawda, przepisy unijne w przeciwieństwie do polskich w pewnym stopniu kwestię tę wyjaśniają, a co więcej orzecznictwo wyjaśnienia te pogłębia, to jednak należy finalnie stwierdzić, że kwestia tego czym jest program komputerowy jest kwestią techniczną, której prawo nie reguluje i regulować nie powinno. Parafrazując bowiem pewne znane powiedzenie można powiedzieć, że oddajmy prawu co prawne, a technice co techniczne lub technologiczne. Prawo nie będzie bowiem nigdy właściwym miejscem do opisywania stanu techniki, który zresztą jest obecnie na tyle zmienny, że przyjęcie takiej metodologii prowadziłoby do konieczności ustawicznych zmian w prawie w zakresie definiowania podstawowych jego pojęć.
Doceniasz tworzone przeze mnie treści?
Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY
Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.
Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.
