W tym odcinku podcastu Prawo dla Biznesu porozmawiamy o tym jak możesz zabezpieczyć swoją Firmę na wypadek braku płatności ze strony Twojego kontrahenta. Omówione zostaną takie formy zabezpieczeń jak: kaucja, gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa, weksel in blanco, zastaw rejestrowy, hipoteka i poddanie się egzekucji. Zabezpieczenia te zostaną omówione zarówno w kontekście tego na co powinien zwrócić uwagę przedsiębiorca, na którego rzecz są one ustanawiane, jak i co powinien wiedzieć przedsiębiorca, który ich udziela.

---

Dzień dobry, witam Was bardzo serdecznie w kolejnym odcinku podcastu „Prawo dla biznesu”. Ja nazywam się Piotr Kantorowski jestem radcą prawnym a dzisiaj porozmawiamy o tym jak można zabezpieczyć swoje transakcje.

Od razu powiem, że już kiedyś na podobny temat mówiłem w podcascie, przy czym bardziej uczulałem na to jak zweryfikować swojego kontrahenta przed transakcją. Wtedy, w trakcie tego podcastu podkreślałem, że jedną z najlepszych metod weryfikacji kontrahenta, a zarazem zabezpieczenia transakcji jest przedpłata 100%.

Oczywiście mówię tu o perspektywie sprzedającego, czy świadczącego usługi i może być punktem wyjścia dla dzisiejszego odcinka podcastu ponieważ jest to z punktu widzenia podmiotu który ma dostać pieniądze,  z punktu widzenia tego przedsiębiorcy, ewidentnie najlepszy sposób zabezpieczenia transakcji. Nikt chyba nie wymyślił lepszego, natomiast jest tu jeden mały szkopuł. Nie zawsze jest tak, że z tej przedpłaty 100% da się skorzystać. Niektóre branże nie tyle wymuszają, co działają raczej w modelu płatności po wykonaniu określonych czynności, także ten model uważam za najlepszy z perspektywy podkreślam podmiotu, przedsiębiorcy który będzie sprzedawcą lub będzie świadczył usługi.

Natomiast po pierwsze nie zawsze da się go wdrożyć, po drugie nawet jeśli da się go wdrożyć  to nie jest tak korzystny z perspektywy podmiotu który ma dany towar nabyć czy z perspektywy podmiotu na rzecz którego świadczymy usługi.

Rynek wymusza stosowanie innych sposobów zabezpieczeń. Dzisiaj o tych sposobach zabezpieczeń chciałem z Wami porozmawiać , chciałem uświadomić wam na czym te sposoby zabezpieczeń polegają, jak można z nich korzystać, jakie ryzyka się z nimi wiążą.

Od razu mówię, że kwestie niektórych ze sposobów zabezpieczeń są dość złożone prawnie, ale ten kontrast nie będzie miał bynajmniej charakteru tutaj wielkiej rozprawy prawniczej z mojej strony.

Chcę pokazać Wam pewne mechanizmy i sposoby działania, a nie tłumaczyć niuansów prawnych między poszczególnymi sposobami zabezpieczeń, więc jeżeli słuchają mnie jacyś prawnicy, z góry przepraszam za to, że będą o tyle rozczarowani, że raczej niczego nowego o tych sposobach zabezpieczeń o których będę mówił się nie dowiedzą. Co to konkretnie będą za sposoby zabezpieczeń? Porozmawiamy przede wszystkim o kaucji,  gwarancji bankowej i ubezpieczeniowej, wekslu oraz o hipotece.

Kaucje – sposób zabezpieczenia umowy

Teraz kolejno przejdźmy przez wszystkie te sposoby zabezpieczania umów. Jeżeli chodzi o kaucje, to najczęściej jest ten model stosowany przy umowach najmu i przy umowach o roboty budowlane. Tu jest kaucja najczęściej należytego wykonania umowy oraz kaucja gwarancyjna. Przechodząc do modelu, o co chodzi w tej Kaucji? Kaucja polega po prostu na tym , że zostawiamy jakąś określoną kwotę na rzecz naszego kontrahenta z której on w razie niewykonania przez nas umowy w sposób prawidłowy albo powstania innych tam okoliczności, które uzgodnimy w umowie np. powstania przesłanek do naliczenia kar umownych , nomen omen te się raczej muszą wiązać z nienależytym wykonaniem umowy, będzie mógł zaspokoić swoje roszczenia w pierwszej kolejności z tej kwoty pieniężnej którą w jego rękach zostawiliśmy.

Wskazując na najważniejsze cechy tej kaucji: po pierwsze z perspektywy podmiotu na którego rzecz tę kaucję ustanawiamy, jest to sposób bardzo wygodny ponieważ dysponuje on określoną kwotą, ma ją w ręce i nie musi występować do sądu po to, żeby tę kwotę uzyskać po to, żeby sąd potwierdził, że ta kwota jest mu należna. Tak, że krótko mówiąc podmiot na rzecz którego ustanowiliśmy kaucję jakby zabiera sobie z tej puli kaucji określoną kwotę i w ten sposób zaspokaja swoje roszczenia w całości lub w części czyli mówiąc krótko pokrywa tymi pieniędzmi należne  mu roszczenia.

Powiem w ten sposób, model ciekawy, wart zastanowienia szczególnie przy umowach które mają dłuższy wydźwięk na przyszłość.

Natomiast wszystko jest z tym modelem w porządku do momentu w którym nasz kontrahent na rzecz którego ustanowiliśmy kaucję nie dokona bezprawnego potrącenia środków z tej kaucji. Co gdy tak się dzieje? W takiej sytuacji, kiedy zaistnieją przesłanki do zwrotu kaucji możemy wezwać tego kontrahenta do zwrotu całej kwoty a nie tylko  tej która wedle jego wyliczeń, kalkulacji czy jego zdania jest nam należna. Jeżeli tej kwoty nam nie zwróci to oczywiście możemy wystąpić do sądu i sąd będzie rozstrzygał to czy kwota ta jest należna nam w takie wysokości w jakiej my twierdzimy, czy też może nasz kontrahent ma rację i zasadnie potrącił część tej należności na pokrycie swoich roszczeń w stosunku do nas.

Kaucja – na co warto zwrócić uwagę

Tu uczulam na jedną rzecz, dość istotny element dotyczący właśnie stosowania kaucji.Możemy w umowie w której ustanawiamy kaucję zapisać, że ta kaucja jest potrącana przez podmiot na rzecz którego została ustanowiona z chwilą kiedy on złoży oświadczenie np. o naliczeniu kar umownych, czy wezwie do zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy czy nawet przy umowie najmu za zniszczenie lokalu który był wynajęty, czy tam innego przedmiotu który był wynajęty i że już z tą chwilą dochodzi do wykorzystania kaucji. Natomiast jeżeli takich postanowień w umowie nie mamy to żeby z kaucji skorzystać trzeba dodatkowo zrobić oświadczenie  potrąceniu należności właśnie z należnością z kaucji ponieważ w innej konfiguracji brak będzie tego sygnału w znaczeniu prawnym, że my z tej kaucji skorzystaliśmy. Tak przedstawia się kwestia zabezpieczenia umowy kaucją, przynajmniej jeżeli chodzi o podstawowe, najważniejsze z punktu widzenia przedsiębiorcy cechy tego sposobu zabezpieczenia.

Gwarancja bankowa i gwarancja ubezpieczeniowa

Kolejnym sposobem zabezpieczenia o którym powiem jest gwarancja bankowa i gwarancja ubezpieczeniowa. Te, nazwę je w ten sposób, produkty to są produkty odpowiednio banków i towarzystw ubezpieczeń społecznych . Różnią się od siebie ale może niuanse sobie darujmy, a skupmy się na tych najważniejszych kwestiach które dotyczą nas przedsiębiorców. W gwoli wyjaśnienia , choć to możne jest bardziej sformalizowanie pewnej myśli, powiem, że gwarancje bankowe jak sama nazwa wskazuje ustanawiają banki. Gwarancje ubezpieczeniowe pochodzą od ubezpieczycieli i to te podmioty wystawiają gwarancje.

W kontekście formalnym trzeba wiedzieć że taka gwarancja bankowa, czy ubezpieczeniowa to są w rzeczywistości 2 dokumenty. Jeden z dokumentów to jest umowa między nami a bankiem lub ubezpieczycielem w której to umawiamy się, że taka gwarancja zostanie wydana odpowiednio przez bank albo przez ubezpieczyciela. Drugi dokument to właśnie dokument gwarancji. Ten dokument gwarancji będzie wydawany na rzecz naszego kontrahenta. Na rzecz tego przedsiębiorcy który ma uzyskać zabezpieczenie poprzez ustanowienie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej. Tylko jeden z tych dokumentów formalnie trafi do nas, drugi dokument będzie dedykowany naszemu kontrahentowi. Jeżeli chodzi o specyfikę gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej to można ją najprościej określić w ten sposób, że przedsiębiorca na rzecz którego ustanowiliśmy gwarancję bankową lub ubezpieczeniową a w zasadzie na rzecz którego bank lub ubezpieczyciel ustanowił taką gwarancję może zwrócić się do tego banku lub do ubezpieczyciela czyli gwaranta, o wypłatę jego roszczeń w stosunku do nas właśnie z tej gwarancji bankowej albo ubezpieczeniowej. Krótko mówiąc dajmy na to na przykładzie umowy o roboty budowlane ustanowiliśmy gwarancję bankową, jesteśmy generalnym wykonawcą i inwestor twierdzi, że ma do nas roszczenia dotyczące nienależytego wykonania umowy np. w zakresie usuwania wad w ramach gwarancji czy rękojmi. Wtedy najczęściej wygląda to w ten sposób, a dlaczego najczęściej powiem za chwilę, że ten inwestor wzywa nas do zapłaty określonej kwoty tytułem odszkodowania czy też kar umownych w zależności od szczegółowych postanowień umowy o roboty budowlane, a jeżeli my tego roszczenia nie płacimy na rzecz inwestora to on kieruje do banku żądanie wypłaty z gwarancji bankowej i bank jest zobligowany do wypłacenia mu pieniędzy jakby niezależnie od tego czy jego roszczenia są zasadne czy są niezasadne.

Mówię, że  niezależnie od tego czy jego roszczenia są zasadne czy są niezasadne ponieważ podstawową cechą gwarancji bankowych lub gwarancji ubezpieczeniowych jest to, że są one nieodwołalne i płatne na pierwsze żądanie. Krótko mówiąc, jak już ustanowimy tę gwarancję która zazwyczaj obowiązuje przez określony czas to raz, nie możemy tego odwołać, a dwa bank czy ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłacenia środków z gwarancji niezależnie od tego, czy zgłaszający ma faktycznie roszczenia do nas w takiej wysokości jak wskazał we wniosku o wypłatę z gwarancji, czy też nie ma tych roszczeń wcale a tylko wydaje mu się, że je ma albo też, nie wiem, są takie sytuacje, że chce uzyskać środki pieniężne niezależnie od tego czy będzie to stanowiło oszustwo czy też nie będzie stanowiło tego oszustwa. Czyli w ogóle bezpodstawnie zgłasza roszczenia do gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej i sytuacja po wypłacie takich środków przedstawia się w ten sposób.

Bank albo ubezpieczyciel może zwrócić się do nas o zwrot kwoty którą wypłacił na rzecz naszego kontrahenta i to jest jego roszczenie z umowy ustanawiającej gwarancję bankową lub ubezpieczeniową natomiast jeżeli wypłata z tej gwarancji była niezasadna, tzn. nie należały się środki naszemu kontrahentowi albo nie należały się w takiej wysokości w jakiej je otrzymał to my co najwyżej możemy wystąpić przeciwko temu naszemu kontrahentowi z roszczeniem o zwrot tzw. bezpodstawnego wzbogacenia. Czasem może kwoty uzyskanej czynem niedozwolonym  ale jakby niezależnie od podstawy prawnej bo tak jak mówiłem nie chodzi tutaj, żeby przedstawiać tę kwestię w sposób maksymalnie złożony ze wszystkimi niuansami prawnymi tylko najprostszy, taki, żeby był łatwy do zrozumienia, w zakresie w którym jest to potrzebne przedsiębiorcom. My możemy wystąpić o zwrot kwoty w zakresie w którym została ona na rzecz naszego kontrahenta wypłacona, mimo, że ten kontrahent w rzeczywistości nie miał tych roszczeń, przeciwko naszemu kontrahentowi.

Podsumowując: gwarant czyli bank albo ubezpieczyciel wypłaca na żądanie naszego kontrahenta środki temu kontrahentowi, żąda zwrotu tych środków od nas a my co najwyżej możemy od naszego kontrahenta dochodzić kwoty w zakresie w którym wypłata którą otrzymał była bezpodstawna tzn nie miała odzwierciedlenia w rzeczywistych roszczeniach naszego kontrahenta w stosunku do nas. To jest modelowo gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa. Tu podkreślę, chociaż jak już padło na początku, jedną z części takiej gwarancji jest umowa zawierana z bankiem albo z ubezpieczycielem i myślę, że wszyscy się domyślacie, że jest to umowa odpłatna tzn. bank takiej gwarancji nie wystawia bez otrzymania odpowiedniego wynagrodzenia, analogicznie zresztą ubezpieczyciel, natomiast mówiąc krótko, od ustanowienia takiej gwarancji pobierane jest wynagrodzenie przez bank czy przez ubezpieczyciela, czyli krótko mówiąc my płacimy za ustanowienie takiej gwarancji dlatego chciałem zwrócić uwagę na to, że najczęściej powinniśmy mając alternatywę ustanowienia zabezpieczenia w kaucji lub w jednej z tych dwóch gwarancji powinniśmy do tego podejść na zasadzie takiej, że jeśli wynagrodzenie za ustanowienie tej gwarancji jest odpowiednio wysokie w stosunku do wysokości kaucji to czasem może jest tak, że lepiej dołożyć jeszcze trochę pieniędzy i ustanowić jednak zabezpieczenie w kaucji, ponieważ jeżeli nawet nasz kontrahent nie skorzysta z gwarancji ubezpieczeniowej i bankowej to bank czy ubezpieczyciel bynajmniej nie zwróci nam wynagrodzenia które pobrał ustanawiając tę gwarancję, więc te pieniądze nam finalnie przepadną. Natomiast jeżeli ustanowimy zabezpieczenie w kaucji to kaucja jeżeli nie zostanie wykorzystana będzie podlegać w całości zwrotowi.

Weksle

Przechodzimy do weksli. Jeżeli chodzi o weksle to tak najprościej mówiąc bo ten temat, jest szczególnie skomplikowany i to jeszcze podkreślę, że prawo wekslowe jest to ustawa z 36 roku przez co jej czytanie, nawet dla prawnika jest czasem nie lada wyzwaniem ponieważ jednak język 2 RP różnił się mówiąc delikatnie znacząco od tego którym się posługujemy obecnie a język prawniczy czy prawny także miał dość duże różnice, w tamtych czasach i dzisiaj. Chociaż ustawa doczekała się już wielu komentarzy to jednak czytając samą ustawę i prawnicy mają nie lada wyzwanie aby zrozumieć, przynajmniej tak w pierwszym czytaniu o co konkretnie chodzi w tej ustawie. Przechodząc do szczegółów, jeżeli chodzi o weksle to są weksle zupełne i weksle in blanco.

Weksel zupełny i weksel in blanco

Weksel zupełny to weksel wypełniony w całości, już na samym początku, w chwili kiedy zostaje on wydany. Jeżeli chodzi o in blanco to jest weksel gdzie w szczególności nie jest wpisana kwota której można dochodzić od wystawcy weksla.

Jeżeli zabezpieczamy umowy to zabezpieczamy je w szczególności wekslami in blanco ponieważ na moment kiedy my ten weksel wydajemy to mówiąc krótko nie ma jeszcze żadnych roszczeń w stosunku do nas, te roszczenia potencjalnie mogą powstać co najwyżej w przyszłości.

Deklaracja wekslowa

Podstawową rzeczą przy wekslu in blanco jest dopilnowanie tego,  żebyśmy do takiego weksla jako jego wystawca mieli deklarację wekslową. Deklaracja wekslowa to dokument, ona może być potencjalnie także wprowadzona w samej umowie, z której wynika to, ze my wydamy weksel ale najczęściej jest to odrębny dokument zatytułowany deklaracja wekslowa, w której wskazujemy jakie roszczenia mogą być ujęte w wekslu. Dla przykładu przed czym nas chroni deklaracja wekslowa. Zawieramy z naszym kontrahentem, dajmy na to umowę najmu i tym wekslem chcemy zabezpieczyć wszelkie roszczenia z tej umowy najmu. Jeżeli nie damy deklaracji wekslowej to w  zasadzie nie wiadomo co w ten weksel możemy wpisać.

Dobrze, jeżeli jest wpisane w umowie, że jest na zabezpieczenie roszczeń z niej wynikających wydawany weksel, bo wtedy można do tego dobudować jakby wolę stron, że one wekslem zabezpieczyły roszczenia z tej umowy. Uczulam na to, ponieważ wiem, że są też orzeczenia które mówią o tym, że jeżeli do weksla tej deklaracji wekslowej nie dano to tak naprawdę weksel można uzupełnić dowolną kwotą i zawsze ta kwota będzie prawidłową, ponieważ strony się w żaden sposób nie umówiły co do weksla wpisać można a w związku z wydaniem weksla in blanco przedsiębiorca który ten weksel otrzymał może ten weksel wypełnić. To jest jego uprawnienie wynikające z samego faktu, wydania tego dokumentu weksla. Tu podkreślę, chociaż też nie będę szczegółowo opisywał, że zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym z założenia, co oznacza, że wydanie weksla, szczególnie zupełnego, czyli takiego już wypełnionego na początku,z  wpisaniem dowolnej, każdej jednej kwoty po prostu tworzy nasz obowiązek jako wystawcy weksla do zapłaty tej kwoty więc nieważne czy była do tego jakaś podstawa, taka umowna , inna czy, faktycznie byliśmy komuś te pieniądze czy też nie byliśmy ich winni to sam fakt podpisania się pod wekslem i wydania tego weksla komuś na rzecz kogo to zobowiązanie wekslowe tworzymy powoduje obowiązek zapłaty kwoty ujętej w wekslu.

Deklaracja wekslowa – dobre praktyki

Teraz wracając do deklaracji wekslowej. W mojej ocenie, dobrą praktyką jeżeli wystawiamy weksel jest umówienie się,czyli wpisanie w tej deklaracji wekslowej do jakiej kwoty weksel może być wypełniony. Dajmy na to wydajemy weksel na zabezpieczenie zobowiązań z tytułu umowy najmu i wiadomym jest, że te zobowiązania w najbardziej czarnym scenariuszu mogą sięgać 100 tys. złotych.Więc ograniczamy możliwość wypełnienia weksla do tych 100 tys, złotych i jeśli ktoś go wypełni powyżej tych 100 tys to takie wypełnienie weksla będzie mogło zostać podważone w przypadku sporu sądowego.

Zabezpieczenie umów wekslem – dlaczego warto uważać

Jeżeli chodzi o weksel należy na ten sposób zabezpieczenia umów szczególnie uważać ponieważ on tworzy zobowiązania. Dokument weksla tworzy zobowiązania sam z siebie, dlatego wystawiając komuś weksel musimy zwrócić uwagę jakby za kogo się podpisujemy bo bardzo często jest tak, że my chcemy zabezpieczyć umowę wekslem, ale tę umowę zawarła spółka z.o.o którą reprezentujemy a wcale nie chcemy zabezpieczać tej umowy własnym majątkiem. Więc musimy zwrócić szczególną uwagę na to, żeby ten weksel był podpisany z wszelkimi możliwymi pieczątkami firmowymi tej spółki z.o.o jakie tylko mamy , żeby czasem nie wyszło w ten sposób, że zobowiązanie wekslowe zaciągnęliśmy jako my, a nie jako spółka, bo nie będzie kwestią możliwą do odkręcenia to, że pomyliliśmy się  podpisując weksel

Tak jak mówiłem i podkreślę to po raz kolejny dokument weksla tworzy nam zobowiązanie i jeśli podpiszemy się na nim nie jako spółka, tylko jako my, to to zobowiązanie po prostu powstanie po naszej stronie, a tym samym będziemy odpowiadać swoim własnym majątkiem do całej kwoty z weksla.

Obrona przed roszczeniami wekslowymi

Kolejną ważną rzeczą o której w zasadzie wspomniałem jest możliwość obrony przed takimi roszczeniami wekslowymi. Jakby samo wypełnienie weksla , jeszcze na podstawie tylko i wyłącznie weksla nic się nie stanie w żadną stronę tzn, nic bez naszej woli, bo jeżeli jedna strona wypełnia weksel a druga chce ten weksel wykupić to oczywiście może to zrobić i nie ma problemu, natomiast jeżeli nie zamierza go wykupić bo nie uznaje roszczeń nim objętych no to po prostu tego nie robi. Natomiast ważne jest żeby wiedzieć jak działa weksel kiedy skieruje się roszczenia z niego wynikające do sądu. Mianowicie, jeżeli chodzi o sprawy z weksla to sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, który jest natychmiast wykonalny, co znaczy, w pewnym uproszczeniu, że wierzyciel może na podstawie weksla od razu prowadzić przeciwko nam egzekucje. Już nawet nie postępowanie zabezpieczające tylko egzekucję. Krótko mówiąc pieniądze co prawda za pośrednictwem komornika, ale trafiają od razu do niego. To my możemy prowadzić proces sądowy ale i tak, i tak wierzyciel może prowadzić przeciwko nam egzekucję i odzyskiwać pieniądze które wynikają z kwoty wpisanej w wekslu.

Tu od razu powiem, że osoba przeciwko której wystawiono weksel może wnieść do sądu o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności weksla, co jednak tak i tak w pełni nie rozwiązuje problemu ponieważ sytuacja wygląda w ten sposób, że zmienia się wszystko o tyle, że te pieniądze nie trafiają bezpośrednio do wierzyciela, a komornik przekazuje je w ramach postępowania zabezpieczającego  które dalej można na podstawie tego nakazu zapłaty z weksla prowadzić , do depozytu sądowego z którego są wypłacane odpowiednio na rzecz jednej lub drugiej strony w zależności od wyniku postępowania sądowego.

Co jeszcze istotne jeżeli chodzi o takie sprawy na podstawie weksla?

Istotne jest to, że jeżeli mieliśmy taką deklarację  wekslową i uważamy że weksel został wypełniony sprzecznie z tą deklaracją, to zasadą jest, że możemy się powoływać na to, że nasz kontrahent wypełnił weksel sprzecznie z deklaracją wekslową.Jeżeli faktycznie tak jest to sąd jego roszczenia w tym zakresie oddali. Tu daruję sobie kwestie dotyczące ciężarów dowodów, kto co ma udowodnić w sprawie bo sprawy z weksla są sprawami raczej ciężkimi i polecałbym jednak pójście z nimi do prawnika dlatego powiem w ten sposób: zostawmy to prawnikom. Natomiast musimy wiedzieć , że jeżeli przychodzi nam nakaz zapłaty wydany na podstawie z weksla to nasza reakcja musi być w zasadzie natychmiastowa. Musimy podjąć decyzję czy spłacamy tę należność, czy wdajemy się w spór. Jeśli tak, szukamy prawnika który nam sprawę poprowadzi , bo jeśli nie zrobimy tego od razu to lada moment możemy się obudzić pewnego dnia i zobaczyć, że nasz wierzyciel pozajmował nam rachunki bankowe a komornik stoi przy naszych drzwiach, żeby jeszcze pozajmować nasz majątek. Nie musi wierzyciel czekać do zakończenia sprawy, ze względu na tą natychmiastową wykonalność nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla.

Weksel na zlecenie i weksel nie na zlecenie

Ostatnią ważna rzeczą którą musimy wiedzieć jest to, że weksel może być na zlecenie albo nie na zlecenie. Jeżeli weksel jest na zlecenie to znaczy, że osoba na rzecz której wystawiliśmy weksel może go przekazać na rzecz innej osoby poprzez INDOS. To jest o tyle ważne, że jeżeli nawet była deklaracja wekslowa a weksel został indosowany to w  stosunku do podmiotu który ten weksel przez indos nabył my już nie będziemy mogli powoływać się co do zasady na kwestie dotyczące deklaracji wekslowej i tego co z niej wynika. Musimy też na to zwrócić uwagę.

Jeżeli weksel jest nie na zlecenie to wtedy nie może być przeniesione prawo z niego wynikające przez indos i zawsze będziemy się mogli powoływać na to, że określone roszczenia do tego weksla wpisane być po prostu nie mogły.

Zbliżamy się już do końca zabezpieczeń, zostały nam jeszcze 2 sposoby zabezpieczeń.

Zastaw rejestrowy i hipoteka dlatego chwila odpoczynku od kwestii merytorycznych bo mam pełną świadomość tego, że w dzisiejszym odcinku jest bardzo dużo informacji i te informacje są podane w sposób maksymalnie prosty, ale powiem w ten sposób , że gdybym nie był prawnikiem też chciałbym mieć w tym momencie chwilę na wytchnienie i możliwość przemyślenia tego co już zostało powiedziane.

Zastaw rejestrowy

Żeby tej chwili nie przeciągać to przechodzimy do zastawu rejestrowego.

Powiem o nim dość krótko tak jak nie będę mówił długo o hipotece. Jest to sposób zabezpieczenia się na rzeczach ruchomych przedsiębiorstwie, różnych prawach. Tu zostawmy sobie szczegóły, bo  umów zastawu rejestrowego też nie polecam sporządzać osobiście. Na podstawie umowy zastawu rejestrowego składamy wniosek do rejestru zastawów, żeby nasz zastaw został tam ujawniony i wtedy po ujawnieniu tego zastawu, nawet jeżeli nasz kontrahent sprzeda dane prawo czy daną rzecz, czy nawet przedsiębiorstwo to my dalej będziemy mogli się z tych jego  praw majątkowych z jego majątku zaspokoić, tzn. odzyskać z nich nasze należności. Jeśli nawet wystąpimy na drogę sądową już po tym, jak on zbył te składniki swojego majątku. Mówiąc najprościej, o to chodzi w zastawie rejestrowym. Co więcej, jeśli chcemy się w ten sposób zabezpieczyć albo jeśli chcemy sprawdzić naszego kontrahenta czy on tak faktycznie ten majątek ma czy jakby tylko dysponuje majątkiem w danej chwili, to ten rejestr zastawu jest jawny i możemy tam zweryfikować, raz czy dany składnik majątkowy nie jest już czasem objęty zastawem rejestrowym, a dwa czy aby nasz kontrahent nie ma wszystkiego objętego zastawem rejestrowym bo np. pod ten zastaw rejestrowy poddał całe swoje przedsiębiorstwo co także jest możliwe i czego wykluczyć nie można.

Hipoteka

Jeżeli chodzi o hipotekę to jest sposób zabezpieczenia na nieruchomości w użytkowaniu wieczystym, spółdzielczym, własnościowym prawie do lokalu albo odrębnej własności lokalu.

Można też hipotekę ustanowić na wierzytelności hipotecznej ale to może sobie zostawmy jako sytuację stosunkowo najrzadszą, przynajmniej w takim nazwijmy to „normalnym obrocie prawnym’ czyli między przedsiębiorcami którzy działają w taki sposób standardowy na rynku, niezależnie już od branży jakieś powiedzmy standardy działania istnieją, i hipoteka też polega na tym, że my się będziemy mogli jako wierzyciele hipoteczni zaspokoić mówiąc w uproszczeniu z nieruchomości na której mamy ustanowioną hipotekę, z pierwszeństwem przed wszystkimi innymi wierzycielami do wysokości sumy hipotecznej czyli tej kwoty która jest wpisana jako górna granica zaspokojenia z hipoteki.

Hipoteka jest zawsze ujawniana w księdze wieczystej, w dziale czwartym i możemy zawsze sprawić, czy już dana nieruchomość jest obciążona hipoteką, do jakiej wysokości ( te dane są zawsze podane), i na czyją rzecz. Mówiąc krótko, jeżeli widzimy, że nieruchomość jest obciążona hipoteką to jakby pytaniami otwartymi pozostaje to ile jest warta nieruchomość, bo jeżeli jest warta dużo więcej niż wysokość tej hipoteki która już jest wpisana to oczywiście dalej możemy się na takiej hipotece bez większego problemu zaspokoić.

Drugą kwestią jest sprawdzenie tego czy jeżeli jest już inna hipoteka, to wierzytelność która jest nią zabezpieczona czyli na rzecz której tą hipotekę ustanowiono jest w wysokości zbliżonej do wysokości hipoteki czy np już jest praktycznie bliska zeru. Tu najczęściej takim sposobem weryfikacji będzie w przypadku hipotek na rzecz banków zaświadczenie z banku o wysokości należności zabezpieczonych hipoteką. Można też takie, już nie zaświadczenie, co bardziej oświadczenie otrzymać od wierzycieli które bankami nie są jeżeli chcemy się na tej hipotece zabezpieczyć. Oni bynajmniej nie muszą nam ich wydać, ale jeżeli właścicielowi nieruchomości zależy na ustanowieniu kolejnej hipoteki to powinien takie oświadczenie na naszą rzecz uzyskać albo przynajmniej starać się uzyskać i jakby z jego uzyskaniem nie powinno być większych problemów bo jest to kwestia jedynie napisania tego ile nasz kontrahent jest winny innemu podmiotowi w zakresie roszczeń które są hipoteką zabezpieczone.

Poddanie się egzekucji wprost z aktu notarialnego

Tu jeszcze w kontekście zastawu rejestrowego i hipoteki dodam o sposobie zabezpieczenia umowy takim najczęściej, trochę wtórnym do tych dwóch sposobów zabezpieczeń tj do zastawu rejestrowego i do hipoteki ale też możliwym do zastosowania samodzielnie.

Chodzi tu o poddanie się egzekucji wprost z aktu notarialnego.

Ten sposób zabezpieczenia polega na tym, że jeżeli my jako podmiot który poddaje się egzekucji w formie aktu notarialnego oświadczamy, że poddajemy się egzekucji do określonej kwoty, to nasz kontrahent będzie mógł bez prowadzenia sprawy sądowej uzyskać na to klauzulę wykonalności i złożyć wniosek do komornika o wszczęcie przeciwko nam egzekucji.

Oczywiście to nie jest tak, że się sporządza poddanie się egzekucji jakby bez żadnych warunków. Te warunki zawsze są wskazane. Jest wskazany w umowie jakie roszczenia mogą być objęte wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na akt notarialny poddania się egzekucji. Tutaj też pozbawiamy się tego elementu kontroli, jakie roszczenia podmiot na rzecz którego poddaliśmy się egzekucji finalnie zgłosi do sądu wraz z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na akt notarialny poddania się egzekucji. Jakby na pierwszy moment nie mamy możliwości obrony przed tym jaką klauzulę wykonalności, w jakim zakresie nasz wierzyciel dostanie, natomiast to też nie jest tak że nie możemy się przed niezasadnymi roszczeniami naszego kontrahenta bronić, bo tutaj można wystąpić z tzw. powództwem przeciwegzekucyjnym i w trakcie takiego sporu gdzie to my jesteśmy powodami, to my inicjujemy postępowanie sądowe, będziemy wykazywać, że kwoty które zostały ujęte w klauzuli wykonalności co do których wierzyciel wystąpił z wnioskiem egzekucyjnym są większe niż ewentualne jego należności które rzeczywiście istnieją. Taka sprawa jest o tyle newralgiczna z perspektywy przedsiębiorcy który poddał się egzekucji, że to on będzie musiał wykazywać, że roszczenia drugiej strony nie istnieją gdzie w normalnym sporze sądowym, tak już troszeczkę upraszczając, ale pokazując normalny mechanizm to wierzyciel wykazuje, że nie dość, że przysługuje mu określona  wierzytelność w stosunku do nas, czyli np. przysługuje mu wynagrodzenie za świadczone usługi, ale także musi wykazać w jakiej konkretnie kwocie mu przysługuje to roszczenie i te obie rzeczy musi udowodnić.

W sprawie powództwa przeciwegzekucyjnego to my jako dłużnicy, no bo tak należałoby nas formalnie określić, będziemy wykazywać, że powodowi nie należą się określone kwoty ponieważ jego roszczenie wynosi odpowiednio mniej niż to z czym wystąpił do komornika z wnioskiem egzekucyjnym albo w ogóle nie istnieje.

To już wszystko jeżeli chodzi o kwestie merytoryczne dotyczące zabezpieczenia naszych umów z kontrahentami. Wyszło dzisiaj, powiedziałbym bardzo dużo wiedzy , bardzo dużo kwestii było poruszonych i nie ukrywam , że dla osoby która nie jest prawnikiem pewnie jednokrotne przesłuchanie tego podcastu może być trochę za mało, żeby wszystkie te mechanizmy rządzące się określonymi sposobami zabezpieczania umów zapamiętać. Na pocieszenie dla wszystkich którzy dobrnęli do tego momentu podcastu, bo jest to już ponad 40 minut mogę powiedzieć to, że zawsze możecie skorzystać z porady prawnej prawnika który jakby za was będzie wiedział na co  zwrócić uwagę przy danym sposobie zabezpieczenia umowy i to w zależności od tego, czy to wy to zabezpieczenie dajecie czy też otrzymujecie je od kogoś innego, a nawet jeżeli tego nie zrobicie to zawsze możecie wrócić do danego fragmentu tego długiego odcinka podcastu „Prawo dla biznesu” i przypomnieć sobie tylko dany sposób zabezpieczenia umów który akurat w danej sytuacji Was dotyczy. Dziękuję Wam bardzo za wysłuchanie tego odcinka podcastu i zapraszam już za 2 tygodnie do kolejnego odcinka. Do usłyszenia.