W dzisiejszym odcinku chciałbym zachęcić was do sięgnięcia po nowe wydawnictwo książkowe „Informacje prasowe. Czynniki determinujące skuteczne relacje z mediami”, w którym mam przyjemność być autorem jednego z rozdziałów dotyczących prawnych aspektów przygotowania materiałów prasowych. Znajdziecie w niej dużo istotnych  informacji  – nie tylko prawnych – na temat utrzymywania relacji z mediami, co jest aktualnie bardzo ważną kwestią w tworzeniu wizerunku firmy.  

W dzisiejszym odcinku dowiesz się natomiast czym w świetle prawa jest materiał prasowy oraz jak ma się do niego:

– prawo cytatu,
– rzetelność dziennikarska,
– autoryzacja,
– sprostowanie prasowe.

Dzisiejszy odcinek jest jedynie przybliżeniem tego, o czym będzie można dowiedzieć się z mojego rozdziału w książce informacje prasowe.

Serdecznie zapraszam!

#reklama

Prawo dla biznesu. E-commerce

Miej pewność, że Twój e-biznes prowadzony jest legalnie!

KUP TERAZ

Nowe wydawnictwo książkowe

Cześć, dzień dobry, z tej strony Piotr Kantorowski, a to kolejny odcinek podcastu „Prawo dla biznesu”.
Dzisiejszy odcinek możecie potraktować w kategorii reklamy, ponieważ chce was zachęcić do sięgnięcia po nowe wydawnictwo książkowe „Informacje prasowe. Czynniki determinujące skuteczne relacje z mediami”. Chcę oczywiście zachęcić do tej publikacji, ponieważ sama w sobie jest wartościowa, jednak niewątpliwie jest też inny aspekt, mianowicie mam przyjemność być autorem jednego z rozdziałów tej książki, rozdziału dotyczącego prawnych aspektów przygotowania materiałów prasowych. Mówiłem, że w 2021 roku będą książki i to jest przedsmak, bo to nie jest w całości książka mojego czy też naszego, jako kancelarii, autorstwa, aczkolwiek sami znakomici autorzy pojawiają się tutaj, a książka jest pod redakcją Pana Dariusza Tworzydło, Pana Sławomira Gawrońskiego i Pana Norberta Życzyńskiego. Jestem przekonany, że warto po nią sięgnąć, szczególnie jeżeli zajmujecie się kwestiami relacji z mediami, wewnętrznie w firmie czy może obsługując inne firmy, bo jest to coraz bardziej istotna część tworzenia wizerunku firmy, tak trzeba powiedzieć, bo trudno tego nie zauważyć, że relacje z mediami, niekoniecznie formalnymi, mają ogromne znaczenie w dzisiejszych czasach. Tak jak wspomniałem, w książce opowiadam o prawnych aspektach przygotowania materiałów prasowych, znajdziecie ten kontent w wariancie bardziej szczegółowym, natomiast chciałem wam przybliżyć o czym będziecie się mogli dowiedzieć z mojego rozdziału. Ten odcinek  ma charakter reklamowy, zachęcam do nabywania książki.

Materiał prasowy

Zacząć należy od tego, że materiał prasowy jest pojęciem zdefiniowanym w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. prawo prasowe, ale żeby nie było sztywno, ale żeby formalności stało się zadość, to powiem krótko jak definiuje ta ustawa wspomniany materiał prasowy. Otóż jest to ” każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa”. Zwrócę uwagę na oczywisty aspekt – definicja materiału prasowego czyni ją bardzo szeroką i takim punktem kluczowym w całej definicji jest prasa. Materiałem prasowym będzie niemal wszystko, co zostało opublikowane lub przekazane do publikacji  w prasie i to nawet niezależnie od tego czy to wyszło spod ręki dziennikarza czy też spod innej ręki.  Co więcej forma i charakter tego artykułu nie ma większego znaczenia, bo ma być to materiał o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, to mogę już tylko powiedzieć, że jeżeli coś nie mieści się w trzech pierwszych kategoriach to z pewnością może się zmieścić w tej czwartej kategorii, czyli w kategorii „innej”. Warto wspomnieć o definicji prasy, a szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, że prasa ma być to  publikacją periodyczna, która nie tworzy zamkniętej, jednorodnej całości i ukazuje się nie rzadziej niż raz w roku, ma stały tytuł, nazwę, numer bieżący i datę, w szczególności są to dzienniki, czasopisma, niektóre podcasty, blogu, vlog, kanały na YouTube i nowe formy przekazu, o ile spełniają  ten pierwszy warunek. Jakby zestawiać definicje materiału prasowego i prasy to powstaje dylemat – czy materiał o formacie audio albo wideo także mieści się w zakresie pojęcia materiału prasowego, no bo wracając do definicji, dojdziemy do punktu, w którym wynika, że jest to tekst albo obraz i nie przytaczając szeroko poglądów doktryny i orzecznictwa, mogę to krótko streścić do punktu, w którym dojdziemy do wniosku, że niewątpliwie będzie to także materiał wideo, ponieważ obraz niekoniecznie musi być statyczny, natomiast z drugiej strony pominięcie audio należy rozumieć jako przeoczenie i materiały audio także mogą być uznane za materiały prasowe.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Materiał prasowy zgodny z prawem

Ważne znaczenie ma to, jak stworzyć zgodny z prawem materiał prasowy, bo papier wszystko przyjmie, natomiast pytaniem otwartym jest to, na ile za to wszystko będziemy mogli ponieść odpowiedzialność albo nie ponieść odpowiedzialności. Chodzi o to, jak stworzyć materiał prasowy żeby on prawa nie naruszał. Zacznijmy od kwestii rzetelności dziennikarskiej i prawa do krytyki w prasie. Temat jest obszerny, to są kwestie książek poświęconych temu tematowi, a nie jakichś artykulików, więc ja w książce, do której napisałem rozdział na ten temat to jedynie wspominam o tym zagadnieniu, natomiast warto wiedzieć, że niezależnie od tego czy tworzymy kontent, materiał prasowy, do górnolotnej gazety czy tabloidów to nasza odpowiedzialność zawsze będzie. To, że dana gazeta nie jest najwyższych lotów to nie znaczy, że możemy sobie w niej pozwolić na wszystko, bo odsłaniając karty, nie zawsze każdy rodzaj prasy musi powstać po to żeby zaspokajać  najwyższe ambicje intelektualne danej osoby, takich obowiązków czy oczekiwań nigdy nie było. Często zapomina się o tym, że tworząc do tego typu prasy również jesteśmy zobowiązani do tego, że po pierwsze – nasze wypowiedzi tam zawarte, nasze jako twórcy materiału prasowego miały odpowiedni wydźwięk, to znaczy mogą być krytyczne, jeżeli chodzi o ceny to jak najbardziej wolno nam oceniać dane zjawiska i określonych ludzi w sposób krytyczny, ale gdzieś jakaś granica języka jest. Trudno jednoznacznie wyznaczyć tę granicę, na pewno im bardziej dana osoba, o której wspominamy jest osobą publiczną, no chodzi głównie o polityków albo osób, które w jakimś sensie czy znaczeniu działają w obronie racji społecznych, religijnych lub podobnych, tak jednak zawsze granica jest. Jest wiele orzeczeń, które mówią nawet o tym, że tak zwane argumentum ad hitlerum, czyli nazwanie kogoś hitlerowcem, nazistą, faszystą, że w pewnych określonych okolicznościach i szczególnie kontekstach, należy traktować jako naganną ocenę wypowiedzi czy zachowania a nie jako połączenie z daną formacją i dlatego jest to jeszcze dopuszczalne, natomiast tematyka jest bardzo skomplikowana. Kolejna rzecz to rzetelność informacji, które przekazujemy w prasie. To jest bardzo istotna kwestia, żeby te informacje były rzetelne, bo jak jesteśmy dziennikarzem to nawet ustawa nakłada na nas taki obowiązek. I tu mamy dwojaką kwestię , bo informacje same w sobie najlepiej żeby były rzetelne, ale kiedy okaże się, że są one nieprawdziwe to powinniśmy być w stanie chociaż wykazać, że dołożyliśmy starań żeby te informacje sprawdzić. Tu też będzie miało znaczenie to czy my się wypowiadamy w danym materialne prasowym w kontekście trybu przypuszczającego, a może my stwierdzamy, że dana okoliczność miała miejsce. To wszystko ma bardzo duże znaczenie dla późniejszej oceny, wiadomo, intuicyjnie jesteśmy w stanie stwierdzić, że bardziej kategorycznie sformułowana wypowiedź będzie wymagała głębszego wykazania, że sprawdziliśmy coś w sposób jednoznaczny, a jeżeli mamy tylko jakąś tezę w artykule albo formułujemy go w kontekście, że pojawiają się głosy albo, że nie można wykluczyć, to też będzie to kwestia innego poziomu wykazania naszej rzetelności dziennikarskiej, ale wszystko jest zależne od kontekstu, bo my możemy tylko zadawać pytania, a będziemy mieli do czynienia z próbą podważenia kompetencji, wiarygodności i tu też możemy spotkać się z zarzutem i z zasadnym dochodzeniem roszczeń związanych z naruszeniem dóbr osobistych poprzez daną publikację prasową. Z praktyki – pamiętam zabieg w jednym z dzienników, gdzie chciano wypowiedzieć się  na temat określonej osoby negatywnie, że neutralny artykuł o tej osobie zamieścił w ten sposób, że zdjęcie ten osoby było tuż nad innym artykułem, którego tytuł brzmiał „Pijany pracownik w szkole”, więc takie połączenia mogą mieć znaczenie w kontekście oceny legalności, zgodności z prawem, powiem w ten sposób, materiału prasowego.

Prawo cytatu

Kolejna rzecz związana z materiałem prasowym to prawo cytatu. Z jednej strony warto zauważyć, że proste informacje prasowe nie podlegają ochronie prawno autorskiej, z drugiej strony warto zauważyć, że w kontekście publikacji prasowych osobna regulacja, zgodnie z którą można rozpowszechniać w celach informacyjnych  w prasie, radiu, telewizji już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, artykuły na aktualne tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba, że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione. Aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie, także podlegają temu rozpowszechnieniu w prasie, radiu i telewizji. To jest ważny wyjątek i warto pamiętać o prawie cytatu, zgodnie z którym można w celach cytatu, którymi jest nauczanie, polemika, prawa gatunku twórczości, wyjaśnienie czy analiza krytyczna lub naukowa, w każdym razie wolno w tych celach przytaczać fragmenty utworów albo krótkie utwory w całości, pod warunkiem, że sami tworzymy utwór i że utwór który przytaczamy został już rozpowszechniony. Prawo cytatu obowiązuje w sposób analogiczny jak w każdym innym obszarze.

Prawo panoramy

Następną istotną kwestią jest prawo panoramy, które może mieć znaczenie w kontekście zdjęć reporterskich. Jeżeli budynki lub inne budynki architektury są dostępne z zewnątrz, czyli bez wchodzenia na cudzy teren i są na stałe, czyli nie są to chwilowo wystawione, np. jak rzeźby to możemy robić im zdjęcia i te zdjęcia publikować, nie naruszamy tym prawa autorskiego majątkowego do tych utworów, bo często budynki są utworami w rozumieniu prawa autorskiego.

Autoryzacja

Warto też wiedzieć coś o autoryzacji. Tu zasady będą różne w zależności od tego czy mamy do czynienia z materiałem audio czy wideo, czy też z materiałem pisanym. W przypadku publikowania czy rozpowszechniania w inny sposób informacji utrwalonych za pomocą dźwięku lub obrazu, wymagana jest zgoda osoby udzielającej informacji i nie wolno bez zgody zainteresowanego publikować danych dotyczących jego prywatnej sfery życia, chyba, że wiążę się to bezpośrednio z działalnością publiczną takiej osoby, wtedy jest wyjątek w tym zakresie. Jeżeli mówimy o materiale pisanym to jeżeli jest bezpośrednio przytaczana informacja to powinniśmy poinformować o prawie do autoryzacji i dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi, chyba, że była ona już uprzednio publikowana lub wygłoszona publicznie. Udzielający informacji ma ograniczony czas na autoryzację, jest to co do zasady 24 godz. Warto wiedzieć, że nie stanowi autoryzacji zaproponowanie przez osobę udzielającą informacji nowych pytań, przekazanie nowych informacji lub odpowiedzi ani zmiana kolejności wypowiedzi w autoryzowanym tekście.

Tajemnica dziennikarska

Warto również wiedzieć,  że jeżeli ktoś jest dziennikarzem to podlega tajemnicy dziennikarskiej, z której może, ale nie musi być, zwolniony tylko przez Sąd. W skrócie dziennikarzem jest osoba pisząca do prasy, przy czym nie ma obecnie wymogu żeby była z tą prasą związana umową o pracę, to jednak kładzie się nacisk na to żeby to była stała współpraca z danym dziennikiem. Tajemnicą dziennikarską nie są objęci  freelanserzy, którzy zbierają materiały a potem publikują je w tym lub innym dzienniku czy czasopiśmie. Tego nie obejmuje tajemnica dziennikarska, także od strony osoby, która udziela informacji osobie, która podaje się za dziennikarza, to ważne jest żeby osoba taka, która przekazuje newralgiczne informacje upewniła się czy realnie dana osoba ma status dziennikarza czy tylko się za niego podaje. Wystarczy czasem zobaczyć co tam na Facebooku się pojawia i są osoby, które nagrywając filmiki krzyczą głośno, że są oni z telewizji internetowej, chyba jednak niekoniecznie.

Sprostowanie prasowe

W każdym razie w kontekście publikacji prasowych warto wiedzieć, że jeżeli informacje, które z nich są podane, są nieprawdziwe w naszej ocenie to możemy skorzystać ze sprostowania prasowego. Sprostowanie prasowe polega przede wszystkim na tym, że dany dziennik lub czasopismo albo inna prasa jest zobligowana do opublikowania takiego sprostowania, ono jest obarczone szeregiem restrykcji, musi się odpowiednio swoją objętością odnosić do sprostowanego materiału, jeżeli będziemy prostować jedno zdanie to nie możemy napisać książki na ten temat tylko zdecydowanie inaczej się to objętościowo będzie musiało się to rozegrać.  Mamy termin na złożenie wniosku o to sprostowanie, mamy też wymogi formalne – sprostowanie musi być na piśmie, musi być napisane i musi wskazywać publikację prasową, to której się odnosi. Daje to nam pewność w świetle prawa, prasa jest zobligowana do opublikowania takiego sprostowania, że nasze stanowisko w sprawie zostanie w ten czy w inny sposób publicznie ukazane i przedstawione do grona odbiorców tej gazety. Sprostowanie powinno ukazać się w tym samym miejscu gazety i tą samą czcionką co prostowany materiał. Praktyka jest niestety różna.

Zapraszam was do zapoznania się z nową publikacją „Informacje prasowe. Czynniki determinujące skuteczne relacje z mediami”. Tam oprócz mojego artykułu jest wiele innych, ważnych istotnych treści związanych z tym, jak prawidłowo utrzymywać relacje z mediami. A są to kwestie bardzo istotne w dzisiejszych czasach i nawet my, jako kancelaria, także utrzymujemy relacje z mediami i staramy się je utrzymywać jak najlepiej, także warto się z tym zapoznać, zapoznać się z tą książką. Bardzo ci dziękuję i w tajemnicy powiem, że nie jest to jedyna książka w tym roku. Roboczy tytuł brzmi „Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów  i będzie tam samo mięso dla osób, które działają w tej branży.

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja