327
0

Czy Twoja pozycja w wyszukiwarce internetowej jest zgodna z prawem?

327
0

Nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą, że także działanie wyszukiwarek internetowych i usług odsyłania w Internecie są uregulowane prawnie i to nawet na szczeblu unijnym. Chodzi mianowicie o Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego, które obowiązuje od 12 lipca 2020 r., czyli już prawie dwa lata. Ze względu na fakt, że wiedza o tej regulacji nie jest przesadnie rozpowszechniona, a szczególnie na kanwie mniejszych wyszukiwarek często spotykam się ze sporami między jej dostawcą, a biznesem, więc warto poświęcić tej kwestii więcej miejsca.

Cel regulacji dotyczącej pośrednictwa internetowego

Nie budzi już chyba najmniejszych wątpliwości, że Internet to obecnie jedno z głównych miejsc handlu i promocji przedsiębiorców. Są w nim zarówno olbrzymie korporacje, jak i mikroprzedsiębiorcy. Z drugiej natomiast strony, dla rozwoju konkurencyjnego biznesu ważna jest transparentność i przejrzystość pozycjonowania w wyszukiwarkach. Trudno byłoby nie zauważyć, że obecnie wielu przedsiębiorców nie posiada nawet „realnej” siedziby, a witryna internetowa to jedyne miejsce, gdzie mogą ich spotkać klienci.

Rozporządzenie 2019/1150 zostało wprowadzone w celu przyczyniania się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Miało ono na celu stworzenie przepisów gwarantujących użytkownikom biznesowym korzystającym z usług pośrednictwa internetowego i użytkownikom korzystającym ze strony internetowej w celach biznesowych w odniesieniu do wyszukiwarek internetowych odpowiedniej przejrzystości, sprawiedliwości i możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń. Przepisy te mają zastosowanie do przedsiębiorców mających siedzibę na terytorium UE lub dostarczających produkty lub usługi dla konsumentów z UE. Co istotne, rozporządzenie nie ma zastosowania tak do usług płatniczych, jak i do narzędzi reklamy internetowej, ani do giełd reklamy internetowej, które nie są zapewniane w celu ułatwienia inicjowania transakcji bezpośrednich i które nie obejmują stosunków umownych z konsumentami.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Czym są usługi pośrednictwa internetowego

Czym jednak są usługi pośrednictwa internetowego? Zgodnie z rozporządzeniem są to usługi, które spełniają łącznie wszystkie następujące wymogi:

a) stanowią usługi społeczeństwa informacyjnego,

b) umożliwiają użytkownikom biznesowym oferowanie towarów lub usług konsumentom, z zamiarem ułatwienia inicjowania transakcji bezpośrednich między tymi użytkownikami biznesowymi a konsumentami, niezależnie od tego, gdzie te transakcje są ostatecznie zawierane,

c) są świadczone użytkownikom biznesowym na podstawie stosunków umownych między dostawcą tych usług a użytkownikami biznesowymi, którzy oferują towary lub usługi konsumentom.

Żeby lepiej zrozumieć realny zakres rozporządzenia warto przytoczyć w tym miejscu szersze wyjaśnienia tej kwestii zawarte w motywach do niego. Jak zostało wyjaśnione  w motywie 10 rozporządzenia, aby uwzględnić odpowiednie usługi, usługi pośrednictwa internetowego należy zdefiniować w sposób precyzyjny i neutralny pod względem technologicznym. W szczególności usługi te powinny obejmować usługi społeczeństwa informacyjnego, które charakteryzują się tym, że ich celem jest ułatwienie inicjowania bezpośrednich transakcji między użytkownikami biznesowymi a konsumentami, niezależnie od tego, czy transakcje te są ostatecznie zawierane przez internet – w portalu internetowym danego dostawcy usług pośrednictwa internetowego lub danego użytkownika biznesowego – czy poza internetem lub czy w ogóle nie są zawierane, co oznacza, że nie powinien istnieć wymóg istnienia stosunku umownego między użytkownikami biznesowymi, a konsumentami jako warunku wstępnego włączenia usług pośrednictwa internetowego do zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia. Samo tylko włączenie usługi o charakterze marginalnym nie powinno być rozumiane jako realizujące cel strony internetowej lub usługi, jakim jest ułatwienie transakcji w rozumieniu usług pośrednictwa internetowego. Ponadto usługi te powinny być świadczone na podstawie stosunków umownych między dostawcami a użytkownikami biznesowymi, którzy oferują towary lub usługi konsumentom. Należy uznać, że taki stosunek umowny istnieje, jeżeli obie zainteresowane strony wyrażą wolę bycia związanymi w sposób jednoznaczny, na trwałym nośniku informacji, bez konieczności wyrażenia zgody na piśmie.

Dalej w motywie 11 wyjaśniono, że w związku z tym do usług pośrednictwa internetowego objętych niniejszym rozporządzeniem powinny zaliczać się na przykład internetowe platformy handlu elektronicznego, w tym platformy współpracy, na których działają użytkownicy biznesowi, internetowe usługi w zakresie oprogramowania w postaci aplikacji, takie jak sklepy z aplikacjami oraz internetowe serwisy społecznościowe, niezależnie od technologii wykorzystywanej do świadczenia takich usług. W tym znaczeniu usługi pośrednictwa internetowego mogłyby być również świadczone za pomocą technologii wykorzystującej asystentów głosowych. Nie powinno mieć również znaczenia, czy te transakcje między użytkownikami biznesowymi a konsumentami wiążą się z płatnościami pieniężnymi, ani czy są zawierane częściowo poza internetem.

Rozporządzenie nie powinno mieć jednak zastosowania do wzajemnych usług pośrednictwa internetowego bez obecności użytkowników biznesowych, usług pośrednictwa internetowego wyłącznie między przedsiębiorstwami, które nie są oferowane konsumentom, narzędzi reklamy internetowej ani do giełd reklamy internetowej, które nie są zapewnianie w celu ułatwienia inicjowania transakcji bezpośrednich i które nie obejmują stosunków umownych z konsumentami. Rozporządzeniem nie powinny być także objęte usługi optymalizacji oprogramowania wyszukiwarek ani usługi powiązane z oprogramowaniem blokującym reklamy. Funkcje i interfejsy techniczne, które łączą jedynie sprzęt komputerowy i aplikacje, nie powinny być objęte niniejszym rozporządzeniem, ponieważ zazwyczaj nie spełniają wymogów, którymi objęte są usługi pośrednictwa internetowego. Finalnie, rozporządzenie nie powinno mieć również zastosowania do internetowych usług płatniczych, ponieważ usługi te nie spełniają stosownych wymogów, ale są one raczej ze swej natury pomocnicze dla transakcji w zakresie dostarczania towarów i świadczenia usług na rzecz zainteresowanych konsumentów.

Kwestie decydujące o pozycji w wyszukiwarce

Skoro już wiemy kogo dotyczy rozporządzenie pora wyjaśnić co dokładnie wynika z tego aktu prawnego. Podstawową kwestią jest uregulowanie w ramach danego dostawcy i wyszukiwarki wymogu określenia kwestii, które finalnie decydować będą o pozycji danej strony internetowej w wyszukiwarce dostawcy usług pośrednictwa internetowego. W warunkach korzystania z usług kwestie te powinny być określone co najmniej w zakresie głównych parametrów determinujących plasowanie się danej witryny oraz powody, dla których względne znaczenie nadano tym głównym – a nie innym – parametrom. Dostawcy wyszukiwarek internetowych określają główne parametry, które pojedynczo lub łącznie są najistotniejsze oraz względne znaczenie tych głównych parametrów, zamieszczając w swoich wyszukiwarkach internetowych łatwo- i ogólnodostępny opis tych parametrów sformułowany prostym i przystępnym językiem. Kwestie te powinny być aktualizowane na bieżąco.

Jeżeli główne parametry obejmują możliwość wywierania wpływu na plasowanie na określonej pozycji w zamian za jakiekolwiek bezpośrednie lub pośrednie wynagrodzenie świadczone danemu dostawcy przez użytkowników biznesowych lub użytkowników korzystających ze strony internetowej w celach biznesowych, dostawca ten określa również opis tych możliwości i wpływu takiego wynagrodzenia na plasowanie zgodnie z wymogami, o których pisałem powyżej.

Opisy, o których mowa powyżej muszą być wystarczające, aby umożliwić użytkownikom biznesowym lub użytkownikom korzystającym ze strony internetowej w celach biznesowych odpowiednie zrozumienie tego, czy, a jeżeli tak, to w jaki sposób i w jakim zakresie, w mechanizmie plasowania uwzględnia się następujące elementy:

a) charakterystyki towarów i usług oferowanych konsumentom w ramach usług pośrednictwa internetowego lub za pośrednictwem wyszukiwarki internetowej;

b) znaczenie tych charakterystyk dla tych konsumentów;

c) w odniesieniu do wyszukiwarek internetowych – specyficzne cechy strony internetowej, którą posługują się użytkownicy korzystający ze strony internetowej w celach biznesowych.

#reklama

Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów

132 odpowiedzi na pytania prawne najczęściej nurtujące biznes on-line. Kup z rabatem 15% z kodem PIOTR15 lub PAWEL15.

Przejrzyste informacje, a algorytm

Mimo nałożenia na platformy obowiązku przejrzystości, który został wyjaśniony powyżej istotne jest, że nie jest on aż tak daleko idące, aby wymagane było przedstawienie przedsiębiorcom wszystkich informacji dotyczących algorytmów i sposobów ich działania. Nie wymaga się ujawniania algorytmów ani informacji, które z dostateczną pewnością umożliwiłyby wprowadzenie konsumentów w błąd lub zaszkodziłyby konsumentom poprzez manipulację wynikami wyszukiwania. Tym samym, bardziej szczegółowe kwestie związane z działaniem algorytmów, które zresztą często nie są znane nawet dostawcy, nie muszą być dostępne nawet dla użytkownika biznesowego.

Transparentność, a odstępstwa od równego traktowania

Mimo wszystkich kwestii związanych z transparentności w ramach usług pośrednictwa internetowego, warto wiedzieć, że ich dostawcy są zobowiązani do zamieszczają w swoich warunkach korzystania z usług opis wszelkich  przypadków zróżnicowanego traktowania, które przyznają lub mogą przyznać towarom lub usługom oferowanym konsumentom w ramach tych usług pośrednictwa internetowego przez, z jednej strony, samych dostawców lub przez użytkowników biznesowych, których dostawcy ci kontrolują, oraz, z drugiej strony, przez innych użytkowników biznesowych. Opis ten odnosi się do głównych powodów ekonomicznych, handlowych lub prawnych takiego zróżnicowanego traktowania. Co jednak istotne, dostawcy wyszukiwarek internetowych przedstawiają opis wszelkich przypadków zróżnicowanego traktowania, które przyznają lub mogą przyznać towarom lub usługom oferowanym konsumentom za pośrednictwem tych wyszukiwarek internetowych przez, z jednej strony, samych dostawców lub przez użytkowników korzystających ze strony internetowej w celach biznesowych, których dostawcy ci kontrolują, oraz, z drugiej strony, przez innych użytkowników korzystających ze strony internetowej w celach biznesowych. Tym samym, zróżnicowanie jest co prawda możliwe, ale powinno być bardzo szczegółowo opisane.

Newsletter dla e-biznesu 🎉

Zapisz się do newslettera, uzyskaj dostęp do unikalnych treści tworzonych przez prawników naszej kancelarii oraz otrzymuj informacje o najważniejszych aktualnościach prawnych.

Klikając przycisk „Zapisuję się” wyrażasz zgodę na otrzymywanie od nas newsletterów i akceptujesz Regulamin. Będziemy przetwarzać Twoje imię oraz adres e-mail w celu przesyłania Ci informacji handlowych. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.

Ograniczenia w reklamie na platformach

W przypadku, gdy dostawca usług pośrednictwa internetowego podejmuje decyzję o ograniczeniu lub zawieszeniu świadczenia swoich usług pośrednictwa internetowego na rzecz danego użytkownika biznesowego w odniesieniu do poszczególnych towarów lub usług oferowanych przez tego użytkownika biznesowego, przekazuje temu użytkownikowi biznesowemu – zanim ograniczenie lub zawieszenie stanie się skuteczne lub w momencie, w którym staje się ono skuteczne – uzasadnienie tej decyzji na trwałym nośniku informacji.

W przypadku gdy dostawca usług pośrednictwa internetowego podejmuje decyzję o zakończeniu świadczenia wszystkich swoich usług pośrednictwa internetowego na rzecz danego użytkownika biznesowego, przekazuje temu użytkownikowi biznesowemu, co najmniej 30 dni przed dniem, z którym zakończenie świadczenia usług staje się skuteczne, uzasadnienie tej decyzji na trwałym nośniku informacji. Wymóg ten nie będzie miał jednak zastosowania w przypadku, gdy dostawca usług pośrednictwa internetowego:

a) podlega obowiązkowi prawnemu lub regulacyjnemu, na podstawie którego zobowiązany jest do zakończenia świadczenia całości swoich usług pośrednictwa internetowego na rzecz danego użytkownika biznesowego w sposób uniemożliwiający mu dotrzymanie tego okresu powiadomienia; lub

b) korzysta z prawa do zakończenia świadczenia usług z nadrzędnego powodu, który wynika z prawa krajowego zgodnego z prawem Unii;

c) może wykazać, że dany użytkownik biznesowy wielokrotnie naruszył mające zastosowanie warunki korzystania z usług, co skutkuje zakończeniem świadczenia całości danych usług pośrednictwa internetowego.

W przypadkach gdy okres powiadomienia nie ma zastosowania, dostawca usług pośrednictwa internetowego przekazuje danemu użytkownikowi biznesowemu, bez zbędnej zwłoki, uzasadnienie tej decyzji na trwałym nośniku informacji.

Warto też wiedzieć, że w przypadku gdy dostawca wyszukiwarki internetowej zmienił kolejność plasowania w konkretnym przypadku lub usunął z listy daną stronę internetową na podstawie powiadomienia otrzymanego od strony trzeciej, dostawca zapewnia użytkownikowi korzystającemu ze strony internetowej w celach biznesowych możliwość sprawdzenia treści powiadomienia.

Możliwe tryby odwołania od decyzji dostawców

Choć rozporządzenie wprowadza szereg wymogów dotyczących transparentności w działaniu usług pośrednictwa internetowego to jednak najistotniejszym jest, co w przypadku, gdy dany dostawca nie będzie przestrzegał tych przepisów. W tym zakresie przede wszystkim przepisy nakładają na dostawców obowiązek wprowadzenia wewnętrznego postępowania skargowego. Zgodnie z treścią rozporządzenia system ten ma dotyczyć co prawda wyłącznie użytkowników biznesowych jednak nic nie stoi naprzeciw rozszerzeniu jego zakresu także na innych użytkowników. Warto podkreślić, że w przypadku tego wewnętrznego postępowania powinno być on łatwo dostępny i nieodpłatny dla użytkowników biznesowych oraz zapewniać rozpatrywanie skarg w rozsądnym terminie. Musi być ono też oparte na zasadach przejrzystości i równego traktowania w równoważnych sytuacjach oraz rozpatrywania skarg w sposób proporcjonalny do ich wagi i złożoności. Dostawca powinien także umożliwiać użytkownikom biznesowym składanie skarg bezpośrednio do danego dostawcy dotyczących następujących kwestii:

a) domniemanego niewywiązywania się przez tego dostawcę z obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, mającego wpływ na sytuację użytkownika biznesowego składającego skargę (zwanego dalej „skarżącym”);

b) kwestii technologicznych, które wiążą się bezpośrednio ze świadczeniem usług pośrednictwa internetowego i które wpływają na sytuację skarżącego;

c) środków stosowanych przez tego dostawcę lub jego zachowania, które wiążą się bezpośrednio ze świadczeniem usług pośrednictwa internetowego i które wpływają na sytuację skarżącego.

W ramach tego wewnętrznego postępowania dostawcy zostali zobowiązani w szczególności do tego, żeby:

a) należycie analizowali wniesione skargi i ewentualne związane z nimi działania następcze konieczne do odpowiedniego rozwiązania podniesionej kwestii;

b) rozpatrywali skargi szybko i skutecznie, uwzględniając wagę i złożoność podniesionej kwestii,

c) informowali skarżącego o wyniku wewnętrznej procedury rozpatrywania skargi, w sposób zindywidualizowany i przy użyciu prostego i przystępnego języka.

Poza tym wewnętrznym postępowaniem skargowym dostawcy usług pośrednictwa internetowego powinni także podać w swoich warunkach korzystania z usług co najmniej dwóch mediatorów, z których pomocą są gotowi podjąć próbę osiągnięcia porozumienia z użytkownikami biznesowymi co do pozasądowego rozstrzygnięcia sporów powstałych między dostawcą a użytkownikiem biznesowym w związku ze świadczeniem przez tego dostawcę usług pośrednictwa internetowego, w tym skarg, których nie udało się rozstrzygnąć w ramach wewnętrznego systemu ich rozpatrywania.

Oczywiście, w przypadku, gdy nawet udział mediatora nie będzie wystarczający będzie możliwość wystąpienia na drogę postępowania sądowego. Co więcej, każde państwo członkowskie zostało zobowiązane do zapewnia właściwego i skutecznego egzekwowania przepisów rozporządzenia. Państwa członkowskie zostały też zobowiązane do wprowadzenia przepisów określających środki mające zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewniają ich wykonywanie. Przewidziane środki muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

c) informowali skarżącego o wyniku wewnętrznej procedury rozpatrywania skargi, w sposób zindywidualizowany i przy użyciu prostego i przystępnego języka.

Dostawcy usług pośrednictwa internetowego wskazują w swoich warunkach korzystania z usług co najmniej dwóch mediatorów, z których pomocą są gotowi podjąć próbę osiągnięcia porozumienia z użytkownikami biznesowymi co do pozasądowego rozstrzygnięcia sporów powstałych między dostawcą a użytkownikiem biznesowym w związku ze świadczeniem przez tego dostawcę usług pośrednictwa internetowego, w tym skarg, których nie udało się rozstrzygnąć w ramach wewnętrznego systemu ich rozpatrywania. Finalnie, każde państwo członkowskie zapewnia właściwe i skuteczne egzekwowanie niniejszego rozporządzenia.  Państwa członkowskie ustanawiają przepisy określające środki mające zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewniają ich wykonywanie. Przewidziane środki muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Doceniasz tworzone przeze mnie treści?

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.