Czym jest domena publiczna?

W bezpośrednim związku z prawem cytatu pozostają też kwestie dotyczące tak zwanej domeny publicznej. Przede wszystkim trzeba podkreślić, że nie jest to termin ustawowy, jednak ma on w zasadzie jednoznaczną definicję. Domeną publiczną są utwory, z których możemy korzystać bez ograniczeń wynikających z praw autorskich. Trzeba też wiedzieć, że domenę publiczną można podzielić na dwa obszary. Po pierwsze, będą w niej utwory, do których prawa autorskie majątkowe na skutek zdarzeń przewidzianych w ustawie wygasły. Po drugie, w domenie publicznej znajdą się także utwory, których twórcy sami decydują, że chcą zrezygnować z części przysługujących im praw autorskich.

Jeśli chodzi o kwestie dotyczące wygaśnięcia praw autorskich, to ustawa mówi, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:

1. od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
2. w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3. w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia;
4. w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej
   z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego;
5. w odniesieniu do utworu słowno-muzycznego, jeżeli utwór słowny i utwór muzyczny zostały stworzone specjalnie dla danego utworu słowno-muzycznego – od śmierci później zmarłej z wymienionych osób: autora utworu słownego albo kompozytora utworu muzycznego.
   

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Jak liczyć termin wygaśnięcia praw autorskich?

Co więcej, warto wiedzieć, że jeżeli bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu, a utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach lub wkładkach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechnienia każdej z wymienionych części. Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego zaczyna się bieg terminów. Wynika z tego, że jeśli chodzi o materiały, które mogą być potencjalnie wykorzystane w podkastingu, ustawowa domena publiczna będzie jeszcze przez dłuższy czas miała marginalne znaczenie. Dotyczyć ona będzie z perspektywy 2019 r. wyłącznie twórczości, co do której zdarzenia opisane powyżej nastąpiły nie później niż w roku 1948. Niemal identyczna zasada, choć związana z nieco innymi terminami, będzie dotyczyła także audiogramów i fonogramów.

Możliwość rezygnacji z praw autorskich 

Jeśli chodzi o drugi obszar domeny publicznej, czyli twórców, którzy sami rezygnują z części przysługujących im praw, to przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na to, że takiej rezygnacji z praw autorskich nie można domniemywać. Przede wszystkim nie będzie ona wynikać z tego, że twórca zamieścił swój utwór w internecie i nie ograniczył do niego dostępu, przez co każdy może go pobrać. Zrzeczenie się lub ograniczenie praw autorskich musi być przez twórcę określone wprost. Innymi słowy, jeśli na stronie danego twórcy będą zamieszczone informacje, na jakich zasadach można z jego twórczości nieodpłatnie korzystać, to w takim właśnie zakresie będziemy mogli jego twórczość wykorzystać do naszych podkastów. Jakiekolwiek szersze użycie takich utworów będzie już naruszać prawa autorskie twórcy. Tym samym, wbrew przekonaniu niektórych twórców internetowych nie jest tak, że podkasty stają się przedmiotem ochrony prawa autorskiego dopiero z momentem zamieszczenia informacji o odpowiedniej licencji do korzystania z nich. Wręcz przeciwnie, w większości przypadków taką licencją co najwyżej możemy zawęzić przysługujący nam zakres ochrony, gdyż najszersze jej granice wynikają po prostu z przepisów prawa.

Ostatecznie także jeśli chodzi o domenę publiczną, powinniśmy wskazać na twórcę danego utworu. Tak będzie w każdym przypadku, gdy mowa o ustawowej domenie publicznej, i w większości przypadków, gdy mowa o dobrowolnej rezygnacji przez twórcę z przysługujących mu praw.W tym ostatnim przypadku decyzja będzie każdorazowo zależeć od twórcy.

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja