Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że tak zwane ACTA 2 to w rzeczywistości dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Wbrew pozorom już tylko z tej informacji wypływają daleko idące wnioski. Otóż dyrektywy – w przeciwieństwie do rozporządzeń, których przykładem było ostatnimi czasy choćby RODO – co do zasady nie mają bezpośredniego zastosowania w państwach członkowskich. Mówiąc najkrócej, dyrektywy wyłącznie wskazują na ogólne ramy rozwiązań prawnych, które powinny obowiązywać na terenie Unii Europejskiej, a szczegółowe uregulowania pozostawia się do wdrożenia każdemu z ustawodawstw z osobna. Tym samym do momentu uchwalenia przepisów krajowych, które wdrożą rozwiązania dyrektywy, nie da się ostatecznie przesądzić, jak dane kwestie będą się przedstawiały, co nie oznacza jednak, że nie da się już teraz określić ich co najmniej w zakresie podstawowym, a samo to powinno dać wiele odpowiedzi.

Dyrektywa realnie dotyczy co najmniej kilku kwestii, które zarówno w perspektywie użytkowników internetu, jak i przede wszystkim dostawców usług są istotne, jednak najwięcej kontrowersji budzą i budziły dwie z nich, na których skupimy się poniżej. W mediach były one określane jako „podatek od linków” oraz „atak na media społecznościowe”. Czy jednak określenia te były adekwatne do tego, co zmieni się po implementacji dyrektywy, dowiesz się po przeczytaniu dalszej części tego rozdziału.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Co ma na celu ACTA 2?

Zaczynając więc od kwestii tak zwanego „podatku od linków”, trzeba podkreślić, że wbrew obiegowym opiniom dyrektywa wcale nie mówi o podatku od linków, a wprowadza ochronę publikacji prasowych w zakresie sposobu korzystania z nich on-line. Ujmując kwestię w dużym uproszczeniu, ochrona ta ma się sprowadzać do tego, że autorzy publikacji on-line albo inne osoby, które mają prawa do takich publikacji, będą mogły decydować o zezwoleniu lub odmowie zezwolenia podawania do publicznej wiadomości tych publikacji przez inne podmioty. Co oczywiste, publikacja prasowa to nie to samo, co link do tej publikacji.

Dyrektywa wprowadza definicję publikacji prasowej, zgodnie z którą jest nią zbiór złożony głównie, choć nie wyłącznie, z utworów literackich o charakterze dziennikarskim, które łącznie spełniają następujące kryteria: stanowią odrębną całość w ramach publikacji periodycznej lub regularnie aktualizowanej pod tym samym tytułem publikacji, służą dostarczeniu opinii społecznej informacji dotyczących wiadomości lub innej tematyki oraz są publikowane w dowolnym medium z inicjatywy wydawcy. Cała definicja zawarta w dyrektywie jest nieco bardziej rozbudowana, ale to jej najważniejsze elementy. Definicja ta potwierdza więc, że chodzi tu o tekst publikacji, a nie o sam link do tejże. Można też wspomnieć, że do publikacji prasowych w rozumieniu dyrektywy nie zalicza się publikacji naukowych lub akademickich.

Co jednak najważniejsze w kontekście opinii, które można usłyszeć na temat ACTA 2, dyrektywa w ogóle nie ma dotyczyć prywatnych i niekomercyjnych sposobów korzystania z publikacji prasowych przez użytkownika indywidualnego. Tym samym w zasadzie cały szum informacyjny dotyczący tego, że nie będzie w ogóle możliwe linkowanie w internecie, jest także bezpodstawny. Co więcej, dyrektywa wskazuje wprost, że nie będzie ona miała zastosowania do czynności linkowania. „Podatek od linku” to wyłącznie chwytliwe hasło i populistyczny slogan, a nie realne zagrożenie dla przedsiębiorców. Co więcej, z dyrektywy wynika też, że nie będzie ona dotyczyła pojedynczych słów lub bardzo krótkich fragmentów publikacji prasowej. Wskazanie to jest natomiast niezmiernie istotne, biorąc pod uwagę realia, bo w zasadzie każda wyszukiwarka działa w ten sposób, że prócz linku do konkretnej strony pozwala zapoznać się choćby z fragmentem tekstu, który się na niej znajduje.

Kogo więc realnie dotknie wejście w życie przepisów opartych na dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym? Otóż jej skutki odczują wszystkie te portale, których głównym celem jest agregowanie treści z innych stron, a przede wszystkim zamieszczanie publikacji prasowych po to, aby „zebrać” w jednym miejscu najciekawsze newsy. Nie wszystkie jednak strony tego typu będą poddane działaniu dyrektywy. Dotyczyć będzie ona tylko tych spośród nich, które pozwalają na przeczytanie co najmniej znaczącej części takiej publikacji ze swojego poziomu. Istotne jest także to, że portale te muszą działać w sposób komercyjny, co najczęściej oznaczać będzie, że w oparciu o ruch, który w ten sposób zgromadzą we własnej witrynie internetowej opierają swój model biznesowy i na tym zarabiają pieniądze.

Czy dyrektywa znacząco wpłynie na rozwój podkastów?

Uwzględniając więc wszystkie powyższe aspekty regulacji zawartych w dyrektywie, należałoby postawić tezę, że nie tyle rewolucjonizuje ona internet, co jedynie rozwiewa wątpliwości, które w związku z nim istniały w przeszłości na kanwie korzystania w nim z cudzych treści. Warto też podkreślić, że portale zamieszczające publikacje prasowe mogą udzielać licencji na nieodpłatne wykorzystywanie ich treści w dowolny sposób albo też udzielenie takiej licencji uzależniać od określonego działania. Tym samym nawet wejście w życie przepisów, które zostaną wydane w oparciu o dyrektywę, nie musi wcale prowadzić do znaczących zmian po stronie podmiotów, których przepisy te będą dotyczyć (choć może). Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe informacje „podatek od linków” nie będzie spędzał snu z powiek podkasterom.

#reklama

Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów

132 odpowiedzi na pytania prawne najczęściej nurtujące biznes on-line. Kup z rabatem 15% z kodem PIOTR15 lub PAWEL15.

KUP TERAZ

Wdrożenie Dyrektywy, a podcasty

Jeśli natomiast chodzi o drugą z kwestii budzących najdalej idące kontrowersje, czyli „końca internetu, który znamy”, trzeba podkreślić, że przepisy dyrektywy odnoszą się w tym kontekście do dostawców usług udostepnienia treści on-line. Zgodnie z rozwiązaniami prawnymi, które mają zostać przyjęte, będą to dostawcy usług społeczeństwa informacyjnego, których głównym lub jednym z głównych celów jest przechowywanie i udzielanie publicznego dostępu do dużej liczby materiałów chronionych prawami autorskimi, zamieszczanych przez użytkowników takich usług. Warto zwrócić uwagę na to, że dyrektywa nie obejmie podmiotów, które wyłącznie przechowują danego rodzaju treści. Zgodnie z regulacją konieczne będzie jednoczesne ich przechowywanie i udostępnianie innym użytkownikom. Innymi słowy, dyrektywa odnosi się do tak zwanych mediów społecznościowych oraz serwisów działających na tej zasadzie, że pozwalają swoim użytkownikom na udostępnianie treści pozostałym osobom korzystającym z ich usług. Tym razem więc temat ten dotyczy wprost podkasterów, ponieważ na tej właśnie zasadzie działają wszystkie platformy do zamieszczania podkastów. Choć nie ma to bezpośredniego związku z podkastami, warto wspomnieć, że dyrektywa ze swojego zastosowania wyłącza natomiast niekomercyjne encyklopedie internetowe, repozytoria naukowe i edukacyjne, platformy tworzenia otwartego oprogramowania i platformy wymiany otwartego oprogramowania, internetowe platformy handlowe oraz usługi w chmurze dla przedsiębiorstw i usługi w chmurze obliczeniowej, które umożliwiają użytkownikom zamieszczanie treści na własny użytek.

Licencje na zamieszczone treści – kto powinien posiadać?

Co istotne, zgodnie z dyrektywą w regulacjach krajowych powinny znaleźć się przepisy, z których będzie wynikać, że to dostawca usług udostępniania treści on-line dokonuje czynności publicznego ich udostępnienia lub czynności podawania do publicznej wiadomości, jeśli udziela publicznego dostępu do chronionych prawem autorskich treści zamieszczanym przez użytkowników. Dyrektywa precyzuje, że to nie użytkownicy powinni posiadać licencje na zamieszczone treści, a podmioty prowadzące tego rodzaju serwisy. To na nich spoczywać będzie obowiązek uzyskania odpowiednich zezwoleń od podmiotów, którym prawa autorskie przysługują. Istotne jest także to, że przepisy, które zostaną wprowadzone w związku z dyrektywą, mają gwarantować, że uzyskanie zezwolenia na korzystanie z określonych treści przez dostawcę usług on-line obejmować będzie także korzystanie z tych treści przez użytkowników danego serwisu.

Co istotne, sama dyrektywa wskazuje na to, że nie ma obowiązku ogólnego nadzoru nad treściami zamieszczanymi przez użytkowników. Podmiot świadczący takie usługi jest natomiast zobowiązany do przedstawienia informacji na temat stosowanych w tym zakresie praktyk oraz ma obowiązek zapewnić odpowiednie mechanizmy do składania skarg i dochodzenia roszczeń. Skargi podmiotów uprawnionych powinny być przede wszystkim należycie umotywowane, jeśli mają dotyczyć zablokowania dostępu do treści lub ich usunięcia. Skargi w tym przedmiocie mają być rozpoznawane przez człowieka, a nie algorytm. Ten ostatni obowiązek należy z pewnością połączyć z tym, że dyrektywa nie wprowadza zmian w zakresie prawa cytatu czy prawa wykorzystywania cudzych utworów do treści parodiowych lub satyrycznych, a do oceny, czy dane wykorzystanie utworu mieści się, czy też nie w tym zakresie, algorytmy mogą wciąż okazać się niewystarczające.

Chociaż na dziś nie jesteśmy w stanie tego z całą pewnością przesądzić, możemy jednak postawić tezę, że w przypadku wdrożenia dyrektywy bez nakładania na dostawców usług dalej idących obowiązków niż te, które z niej wypływają – co zresztą powinno mieć miejsce – sytuacja na rynku cyfrowym wcale nie ulegnie drastycznym zmianom. Warto podkreślić, że już teraz większość dużych platform korzysta z algorytmów, które pozwalają na wyeliminowanie treści naruszających cudze prawa, oraz posiada odpowiednie procedury dotyczące skarg. Dyrektywa powinna zostać implementowana w Polsce w 2021 roku, a dopiero po tym będzie można finalnie ocenić jej kształt. 

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja