W tym odcinku dowiecie się kiedy przedawniają się Wasze należności od kontrahentów oraz jak tego uniknąć. Wyjaśnię też jak zmienia się sytuacja wierzyciela w przypadku stwierdzenia jego należności orzeczeniem Sądu i dlaczego odsetki mimo wszystko przedawniają się szybciej. Będzie też garść informacji jak można uznać nieściągniętą należność za koszt uzyskania przychodu, a na stronie podcastu dla zainteresowanych dostępne będą także przydatne wzory dokumentów.

Najczęściej spotykane terminy przedawnienia roszczeń

Dzisiaj będziemy mówili o przedawnieniu, o przedawnieniu roszczeń i o tym co się z tym faktem wiąże. Zasadą ogólną przy działalności gospodarczej jest to, że roszczenia z niej wynikające przedawniają się z upływem lat 3 natomiast do najważniejszych wyjątków należą umowy, które w zasadzie stanowią pewnie większą część wszystkich biznesów które są prowadzone, mianowicie z upływem lat 2 przedawnią się np. należności z umowy zlecenie, czy z umowy o świadczenie usług tak samo jest z umowa o dzieło, a tu jest jeszcze bardziej interesująco chociaż o tym szerzej powiem później, ponieważ jest inny termin początku biegu tego przedawnienia. Z upływem lat 2 przedawniają się należności z tytułu  umowy sprzedaży jeżeli jest ona dokonana w ramach prowadzonej działalności  gospodarczej natomiast co warto wiedzieć z upływem lat 3 przedawniają się należności z tytułu robót budowlanych, to nie jest wyjątek to jest powrót do zasady ogólnej  natomiast warto to podkreślić, ponieważ swego czasu dyskusyjnym było czy nie powinny mieć tutaj zastosowania przepisy dotyczące umowy o dzieło co prowadziłoby do 2 letniego  okresu przedawnienia, a jeśli znamy termin przedawnienia, warto też wiedzieć od kiedy ten termin będzie liczony.

Od kiedy liczymy termin przedawnienia roszczenia?

Jeżeli chodzi o większość umów wyjątkiem będą tutaj umowy o dzieło, to termin przedawnienia będzie liczony od dnia wymagalności świadczenia, natomiast jest to wytłumaczenie, które dla prawnika pewnie jest jasne natomiast wypada się odwołać tutaj do przykładu. Jeśli mamy umowę sprzedaży, którą udokumentowaliśmy fakturą VAT to termin przedawnienia nie będzie liczony od dnia w którym wystawiliśmy tę fakturę tylko termin przedawnienia będzie liczony od dnia w którym to ta faktura miała być zapłacona, czyli krótko mówiąc do momentu w którym nasz kontrahent jest jeszcze w tzw. terminie tzn. jeszcze nie popadł w opóźnienie z płatnością, termin przedawnienia w ogóle nie zaczyna biec, natomiast z momentem z którym ten termin już przekracza rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia, inaczej będzie tylko w przypadku umów o dzieło. W przypadku umów o dzieło, termin przedawnienia nie biegnie wcale od momentu w którym nasz kontrahent miał nam zapłacić, a od momentu w który dzieło zostało wykonane albo też zgodnie z umową miało zostać wykonane. Wiadomo że jeżeli nie ma umowy na piśmie to określenie dnia w którym dzieło miało być zgodnie z umową wykonane będzie dość problematyczne natomiast jeśli taka umowa pisemna jest to zazwyczaj taki termin w niej wskazujemy i należy tutaj pilnować żeby nie przekroczyć 2 letniego terminu od dnia w którym umówiliśmy się że dzieło będzie wykonane albo je wykonaliśmy.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja

Przerwanie biegu przedawnienia

Jak mówimy już o terminach przedawnienia to musimy też wiedzieć, że pewne określone zdarzenia te terminy przerywają i tak do przerwania biegu przedawnienia, jeśli nie mówimy o żadnych procedurach sądowych będzie dochodziło za każdym razem kiedy nasz dłużnik uzna nasze roszczenie to uznanie nie musi  bynajmniej polegać na tym, że napisze on na kartce, że uznaje należność w kwocie x z faktury y natomiast najlepiej jeśli dokładnie w tej formule będzie ono dokonane.

Sposoby na przerwanie biegu przedawnienia

W orzecznictwie podkreśla się, że w zasadzie przez każde zachowanie dłużnika może dojść do przerwania biegu przedawnienia jeśli to zachowanie jest równoznaczne z uznaniem długu, ale powiedzmy, że przed sądem będzie nam pewnie trochę ciężko dowodzić, że dłużnik z którym rozmawialiśmy zrobił taką minę że było po nim widać, że nasze należności uznaje, nie kwestionuje ich, tylko nie ma aktualnie pieniędzy żeby ich zapłacić. Dlatego warto zadbać o to że jeśli nawet nie egzekwujemy roszczeń to żeby nasi dłużnicy takie oświadczenie złożyli co chroni nas przed przedawnieniem naszych roszczeń, ponieważ przerwie to bieg terminu przedawnienia, a jeżeli będzie ono odpowiednio precyzyjne jeszcze nawet usprawni dochodzenie nam roszczeń przed sądem. Z rzeczy które przerywają bieg przedawnienia trzeba wymienić też mediacje i podjęcie wszelkich czynności przed sądami albo organami egzekucyjnym zmierzających do dochodzenia roszczenia, czyli krótko mówiąc jeśli wystąpimy z pozwem bieg przedawnienia ulega przerwaniu i to warto podkreślić, że nie od dnia w którym złożyliśmy pozew, a od dnia w którym sprawa sądowa się zakończyła, czyli krótko mówiąc termin przedawnienia zaczyna biec od nowa dopiero po zakończeniu sprawy sądowej, a nie w jej trakcie bo tu warto zwrócić uwagę na to, że pewnie nie starczyłoby palców obu rąk nawet i nóg do wymienienia spraw sądowych które trwają powyżej 3 czy 2 lat.

Przedawnienia roszczenia o odsetki

Jeśli mówimy o kwestiach związanych z dochodzeniem roszczeń już na drodze sądowej warto też wiedzieć, że takie roszczenia po tym jak stwierdza je wyrok albo nakaz zapłaty przedawniają się już w okresie 10 letnim, inaczej będzie tylko w przypadku odsetek i tutaj też trzeba rozróżnić odsetki które narosły w trakcie trwania postępowania, ponieważ te również będą się przedawniać w 10 letnim terminie i odsetki które nam będą zgodnie z wyrokiem przysługiwać już za okres po zakończeniu tego postępowania. Te będą przedawniać się w okresie 3 letnim i warto o tym pamiętać, ponieważ niekiedy kwota odsetek jest nie małą kwotą. Istotne jest także to, że nawet jeśli nasza wierzytelność uległa przedawnieniu to w pewnych określonych przypadkach możemy ją wykorzystać do potrącenia z wzajemną wierzytelnością naszego dłużnika, mianowicie będzie to miało miejsce wtedy gdy potrącenie było możliwe kiedy jeszcze przedawnienie nie nastąpiło czyli krótko mówiąc jeśli dajmy na to my mamy należność do naszego kontrahenta z tytułu umowy o dzieło i po półtora roku kupujemy od tego kontrahenta jakiś towar za który nie płacimy krótko mówiąc. Upływa termin 2 lat i nasz kontrahent wzywa nas do zapłaty to my możemy tę już w zasadzie przedawnioną wierzytelność potrącić z należnością z tytułu umowy sprzedaży mimo, że termin przedawnienia z umowy o dzieło już minął w tym momencie. Istotne jest także to, że na dzień dzisiejszy, przedawnienie jest przez sąd brane pod uwagę wyłącznie na zarzut dłużnika, tzn. krótko mówiąc jest to rzadki przypadek.

Na czym polega podniesienie zarzutu przedawnienia?

Jeżeli zostanie złożony pozew z przedawnionej wierzytelności czyli z przedawnionej należności, a dłużnik nie zaskarży wydanego w sprawie nakazu zapłaty i  nie podniesie zarzutu przedawnienia to taka należność zostanie zasądzona i będzie ją można skutecznie egzekwować przez komornika.

Ulga za złe długi

Jeżeli mówimy o przedawnieniu warto też wiedzieć jakie ma ono skutki na gruncie ustaw podatkowych, oczywiście jakby odrębną kwestią będzie tu VAT z naszych należności, ponieważ mechanizm jego odliczenia jest jakby nie zależny od tego czy uda nam się odzyskać czy nie uda nam się odzyskać danej należności, ewentualnie w przypadku gdy dokonamy korekty VAT-u za tzw. złe długi, a później należność uzyskamy to ten Vat będziemy musieli ponownie odprowadzić. Natomiast na gruncie podatku dochodowego i to zarówno od osób prawych, jak i osób fizycznych przedawnienie ma niebagatelne znaczenie, mianowicie jeśli dochodzimy wierzytelności dochodzimy naszych należności przed sądem i nie uda nam się je potem wyegzekwować to taka sytuacja pozwala nam uznać daną wierzytelność za koszt uzyskania przychodu, natomiast jeżeli będziemy dochodzić tych należności przed sądem i nasz kontrahent, nasz dłużnik podniesie  zarzut przedawnienia to taka należność nie będzie już mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu, czyli krótko mówiąc nie ujmiemy jej w kosztach w rozliczeniu podatkowym.

Przedawniona wierzytelność a koszt uzyskania przychodu

Nawet gdybyśmy nie dochodzili jej przed sądem, a uległa by przedawnieniu sytuacja oczywiście będzie analogiczna, czyli nie będziemy mogli nigdy takiej wierzytelności uznać za koszt uzyskania przychodu, czyli będzie to dla nas niekorzystne podatkowo. Pewne odstępstwo będzie tu natomiast przy niewielkich kwotach gdzie koszt ich windykacji sądowej przewyższy wysokość dochodzonych należności albo przynajmniej potencjalne może ją przewyższyć.

Protokół o niecelowości dochodzenia roszczeń

Tu ustawodawca pozwala nam darować sobie mówiąc krótko dochodzenie ich przed sądem i możemy je uznać za koszt uzyskania przychodu po sporządzeniu protokołu który wykaże to, że przewidywany koszt procesu i egzekucji tych należności byłby większy albo równy od kwoty, która jest czy miałaby być dochodzona i nie jest to złe rozwiązanie chociaż z drugiej strony też należy podkreślić czasem warto takich kwot dochodzić, żeby nie pokazać na rynku, że można od nas bezkarnie nabywać towary czy usługi o nie wielkiej wartości, ponieważ my i tak i tak nie będziemy ich w przyszłości egzekwować. Natomiast jeśli są to zupełnie sporadyczne sytuacje protokół o niecelowości dochodzenia roszczeń jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ w większości przypadków faktycznie i szansa na odzyskanie takich należności jest nie za duża i jeżeli chodzi o koszt ich dochodzenia jest on równy lub większy od dochodzonej należności. I to kolejny można powiedzieć prezent z dzisiejszym odcinkiem podcastu mianowicie także na stronie https://prawodlabiznesu.eu/podcast będzie można pobrać wzór takiego protokołu[S1]  o niecelowości dochodzenia roszczeń z którego będziecie mogli skorzystać jeżeli oczywiście nie będziecie chcieli takich nieznacznych roszczeń dochodzić.

Skutki podatkowe przedawnienia wierzytelności

Warto podkreślić też to, że tak jak przedawnienie jest sytuacją podatkowo niekorzystną dla wierzyciela tak na szczęście jest ono również niekorzystne dla dłużnika, w innej sytuacji byłoby to odrobine niesprawiedliwe bo dłużnik zyskiwałby dwukrotnie. Mianowicie jeżeli dojdzie do przedawnienia roszczenia czy też zostanie podniesiony skutecznie taki  zarzut w toku postępowania sądowego to kwotę przedawnionej należności dłużnik powinien ująć w swoich rozliczeniach podatkowych jako przychód i powinien te kwoty przedawnione w ten sposób w nich uwzględnić. Jeżeli chodzi o temat przedawnienia, to jak zaczęlibyśmy omawiać poszczególne umowy to na pewno znalazłoby się kilka odrębności w stosunku do tego co powiedziałem, natomiast to o czym mówiłem myślę, że dla większości przedsiębiorców będzie wiedzą wystarczającą do tego, żeby świadomie podejmować decyzję o ewentualnym wstrzymaniu dochodzenia swoich należności z tych czy innych przyczyn, czy też o skutkach takiego wstrzymania dochodzenia, takich należności w skutkach podatkowych przede wszystkim. A może też niektórzy przedsiębiorcy którym zdarzyło się nie zapłacić jakiejś faktury i uległa ona przedawnieniu będą mieli świadomość, że trzeba w związku z tym dokonać stosownych rozliczeń podatkowych mianowicie trzeba tę kwotę przedawnionej wierzytelności ująć jako swój przychód. Dziękuje Wam bardzo za wysłuchanie kolejnego odcinka podcastu Prawo dla biznesu. Następne spotkanie tak jak wspominałem na początku odbędzie się dopiero za dwa tygodnie. Natomiast zapraszam Was na stronę https://prawodlabiznesu.eu/podcast, gdzie poza możliwością posłuchania kolejnych odcinków, możecie też zapoznać się z transkrypcją. Pewnie nie wszyscy z Was lubią wersje audio, niektórzy chcą pewne rzeczy przeczytać, niektórzy są wzrokowcami, ja akurat jestem słuchowcem także jeśli macie taką ochotę transkrypcje podcastów będą dostępne na stronie https://prawodlabiznesu.eu/podcast. Tam też są dane kontaktowe do mnie poprzez które przede wszystkim prosiłbym Was o informacje jakie kwestie związane z prowadzeniem biznesu jak i kwestie prawne związane z prowadzeniem biznesu Was interesują, tak żebym mógł kolejne odcinki podcastów nagrywać na te tematy które Was dotyczą i które być może spędzają Wam sen z powiek. Od razu powiem, że o ile dany temat może nie tyle będzie się nadawał na kolejny odcinek podcastów, co będzie wymagał jakiejś niezwłocznej interwencji, taką informacje dostanie od razu na maila, że dana kwestia wymaga nie tyle pogłębienia swojej wiedzy, co bezzwłocznego działania, że być może czasami w ten sposób będziecie mogli uniknąć jakichś nieprzyjemności w przyszłości.

Dziękuje jeszcze raz za wysłuchanie tego odcinka podcastu i zapraszam do kolejnych odcinków Prawo dla biznesu.  

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja