Czy jeśli zamieszczę fragment cudzego utworu w swoich treściach to znaczy, że skorzystałem z prawa cytatu? Na to pytanie odpowiem w dzisiejszym odcinku podcastu Prawo dla Biznesu.
Chcesz legalnie prowadzić kontrolę trzeźwości swoich pracowników?
Sprawdź przygotowany przez nas pakiet dokumentów, który umożliwi Ci m.in. badanie pracowników alkomatem.
Cześć, nazywam się Piotr Kantorowski, a jak już wspomniałem to kolejny odcinek podcastu Prawo dla Biznesu. Dzisiaj temat mi najbliższy w kontekście opinii prawnych pisanych na maseengerze. Jako, że ja akurat chyba nieco w kontrze co do innych prawników nagrywających podcast, czuje się poniekąd Podcasterem i już nie aż tak bardzo znam to środowisko, bo jest mega szerokie w stosunku do moich początków, to jednak były takie czasy, że znałem prawie wszystkich nagrywających podcasty i często pisano do mnie z pytaniem, czy jeśli opublikuję tylko fragment cudzej twórczości będzie to sprzeczne czy zgodne z prawem cytatu.
Rozwiewając wszelkie wątpliwości – wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości. W prawie cytatu chodzi o coś trochę szerszego. Rozbijając definicję:
Trzeba zwrócić uwagę, że prawo cytatu dotyczy tylko rozpowszechnionych już utworów to znaczy, że nie wolno rozpowszechniać krótkich fragmentów ani gdzieś tam wykrojonych fragmentów z utworów, które nie zostały rozpowszechnione. Rozpowszechnienie jest to sytuacja, w której za zezwoleniem twórcy został on publicznie udostępniony.
Zgodnie z prawem musi być to utwór już rozpowszechniony, to jest pierwszy ważny element. Natomiast ustawa mówi, że można przytaczać fragmenty cudzych utworów. Co to znaczy? W Internecie my możemy przytoczyć czy można to tylko w prasie przytoczyć? Od razu tłumaczę, że to słowo wymyka się trochę kwestiom pól eksploatacji w prawie prasowym ujętych, ale to na korzyść naszych możliwości cytowania, bo nie ma znaczenia, gdzie przytoczymy, chodzi o takie zamieszczenie fragmentu albo tego drobnego dzieła czy fotografii, obrazu nie ma znaczenia miejsce, gdzie to się tak realnie odbędzie.
To są ważne elementy, ważne jest też to, że ustawa mówi, że w utworach można przytaczać utwory, ale podkreśla się, że w utworach naszych można przytaczać też taką twórczość, która nie ma charakteru utworu i to też będzie się mieścić w prawie cytatu. Z jednej strony to jest tylko podgląd, ale ważne jest to, że przez przedrukowanie fragmentu cudzego nie utworu nie naruszymy praw autorskich, więc tu ryzyko jest stosunkowo mniejsze. Musi być cel cytatu, czyli np. wyjaśnienie, czyli jak ktoś pisze coś naukowego to może się powołać na to, że gdzie indziej pisał tak inny autor i potwierdza to naszą teorię. Albo możemy napisać, że zgodnie z tłumaczeniem innego autora jest to, to czy tamto, może być to polemika, wtedy bardziej będzie taka kwestia, że mamy prawo się nie zgodzić.
Na studiach mieliśmy profesora, który budził postrach – Profesor Kidyba, pozdrawiam serdecznie, naprawdę z ogromnym szacunkiem wspominam zajęcia na studiach jak i na studiach podyplomowych, wysoki poziom, mega wiedza w i ciekawe podejście do prawa, odmienne od innych profesorów, czemu dawał fantastyczny polemiczny wyraz w swoich komentarzach i książkach, z takim sztampowym, kluczowym zdaniem wytrychem, gdzie indziej niepoprawnie i bez żadnego uzasadnienia, po czym padało imię i nazwisko autora i miejsce publikacji. Także to też jest formuła polemiczna.
Porozmawiaj z ekspertem 🎯
Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.
Nauczanie, czyli odtwarzanie wiedzy, która istnienie. Ciekawym sposobem cytowania w kwestiach nauczania jest przytaczanie krótkich fragmentów filmów czy podcastów w języku obcym.
Analiza krytyczna, odwoływanie się do treści, formuł utworów pod kątem badania bądź całości utworu albo części, to już taka praca z tekstem często, rozbijająca tematykę w nim zawartą, niekiedy wręcz na tomy.
Mogę podać rzeczywiście przykład kolarzy, ale nie jest to najczęściej spotykany w Internecie przykład, ale z drugiej strony wydaje mi się, że już o remixach można w dużej mierze mówić, że bazują na prawie gatunku twórczości, a z trzeciej strony, w moim przekonaniu, memy w ramach tego kontentu będą się tu mieścić, chociaż dla nich będzie lepsza podstawa prawna dotycząca parodii i pastiszu, gdzie to cytowanie jest nieograniczone, natomiast musi być element „zabawny”, a przynajmniej ukazujący rzeczywistość w sposób trafny, dobitny, dający do myślenia z pewną dozą przekąsu. Pewnie są lepsze definicje ironii, parodii itp., ale to nie jest moja działka, więc pozwoliłem sobie w ten sposób i cóż.
Newsletter dla e-biznesu 🎉
Zapisz się do newslettera, uzyskaj dostęp do unikalnych treści tworzonych przez prawników naszej kancelarii oraz otrzymuj informacje o najważniejszych aktualnościach prawnych.
Klikając przycisk „Zapisuję się” wyrażasz zgodę na otrzymywanie od nas newsletterów i akceptujesz Regulamin. Będziemy przetwarzać Twoje imię oraz adres e-mail w celu przesyłania Ci informacji handlowych. Administratorem Twoich danych osobowych jest Kancelaria Prawna Kantorowski, Głąb i Wspólnicy Sp.j. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce prywatności.
Jeszcze jest kwestia rozmiaru cytowanego utworu. Drobne utwory i utwory o charakterze fotografii czy utworu plastycznego można cytować w całości, natomiast co do pozostałych tych drobnych fragmentów nie ma żadnej ustawowej zasady, że to może być tylko np. 15 sekund. Wszystko będzie zależeć od celu cytatu, to ma być fragment adekwatny do celu, jaki ma dać nam ten cytat.
Zostało wydane takie orzeczenie, które odnosiło się do firmy zajmującej się monitoringiem mediów, ta firma analizowała portale internetowe i prasę w ogólności, wyszukiwała dla danych swoich użytkowników artykułów i je przekazywała, gdzie w części były one zawarte w prasie do której dostęp był płatny. Padło orzeczenie, że to nie jest prawo gatunku twórczości takie zbieranie artykułów, nie będzie to też żaden cel naukowy, będzie to naruszać prawo autorskie do tych artykułów, tam było sprawdzane, które z tych artykułów miały charakter utworu, natomiast było ich sporo, więc o tym należy pamiętać, że stosowanie prawa cytatu nie jest takie hop-siup.
Jeżeli masz wątpliwość, co prawda opinii messengerowych nie udzielam, jednak czasem jak sprawa jest błaha albo ktoś jest początkującym nagrywającym to pomogę, ale jak masz ważniejsze casy odnośnie prawa cytatu to chętnie przygotuje dla Ciebie informację prawną przesądzającą temat albo poddającą ją w wątpliwość. Jest taka książka jak „Ilustrowane prawo autorskie”, polecam wszystkim prawnikom i nie prawnikom również. Profesor Markiewicz, który jest jej autorem w jednym momencie popełnia taką myśl, gdzie wskazuje, że w jego własnej ocenie przedstawienie danego obrazu czy grafiki dla celów wyjaśnienia było niecelowe, bo nie było konieczności wyjaśniania tej kwestii, natomiast w tym momencie, w którym zaczyna on to rozważać to pojawia się nowy cel cytatu dla tego samego obrazka, tego samego dzieła plastycznego, którym jest wyjaśnienie tego, że ten sposób powołania czy wykorzystywania prawa cytatu jest wątpliwy, więc czasami pewne zabiegi logiczne pozwalają nam wykorzystać danych fragmentów jako cytatu. Jeśli by Cię to interesowało to robię tego typu audyty, informacje prawne, więc zapraszam.
Jest to fragment materiałów, które znajdziesz w książce „Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów”, autorstwa mojego i mojego wspólnika Pawła Głąba, którą Ci rekomenduje. Znajdziesz tam te rzeczy, o których pomyślałeś jako influencer albo digital marketer, o których pomyślałeś, że mogą być związane z prawem, albo i niezwiązane z prawem.
Zapraszam.
Doceniasz tworzone przeze mnie treści?
Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY
Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.
Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.
