Gwarancja bankowa, ubezpieczeniowa, weksel, akredytywa? Jak najlepiej zabezpieczyć umowę? W dzisiejszym odcinku porozmawiamy o formułach zabezpieczenia umów, czyli o czymś, co może zapewnić Ci bardzo szybkie uzyskanie środków od Twojego kontrahenta w sytuacji, w której uważasz, że są one należne.

Serdecznie zapraszam!

Gwarancja bankowa, ubezpieczeniowa, weksel, akredytywa? Jak najlepiej zabezpieczyć umowę?

Z tej strony Piotr Kantorowski, a to kolejny odcinek podcastu “Prawo dla biznesu”. Dzisiaj dalej autopromocja książki “Zabezpieczenie umów i biznesu – praktyczny poradnik wraz ze wzorami dokumentów i suplementem elektronicznym”.
Dzisiaj o takich poza umownych, w tym znaczeniu, że to ich stworzenia potrzebne jest coś więcej niż tylko umowa, ta główna, wiodąca, corowa, tak to określmy, o formułach zabezpieczenia umów, czyli o czymś co może zapewnić Ci bardzo szybkie uzyskanie środków od twojego kontrahenta w sytuacji, w której uważasz, że są one należne. Bardzo często nawet bez badania czy tak realnie jest. Temat jest, powiedziałbym, dość skomplikowany w tym znaczeniu, że same te instytucje jak się czuje wniknie, tak dogłębnie, od strony prawniczej są niekiedy bardzo złożone, ale nie jest tutaj moją intencją zamęczanie was kwestiami prawnymi, bardziej chciałem pokrótce omówić jak jeszcze możecie zabezpieczać swoje umowy poprzez pewne rozwiązania, które wydają się mniej oczywiste i krótko je omówić, tak żebyście wiedzieli, że tak powiem, w czym szukać.

Depozyt notarialny

Zacznę od czegoś, co na moje przynajmniej rozeznanie, jest wykorzystywane dość rzadko i w jakiś taki bardziej zagmatwanych transakcjach. Szczególnie przy zakupie nieruchomości jakoś tak nadmiernie obciążony hipotekami innymi dziwnymi wpisami wierzycieli. W każdym razie chodzi mi o depozyt notarialny. Nie wiem czy ktoś ze słuchaczy się z nim spotkał, jeśli tak to może dla ciebie jakiś feedback w social mediach, w jakich konkretnie sytuacjach, z zachowaniem anonimowości konkretnej transakcji chodzi mi tutaj jedynie o wskazanie przykładów takich umów które były w ten sposób zabezpieczone. Ale o co tak naprawdę chodzi w tym depozycie notarialnym? Chodzi w nim generalnie o to, że notariusz tworzy taki specjalny depozyt który technicznie sprowadza się do wyodrębnionego rachunku bankowego na który wpłaca się pieniądze, a oprócz tego sporządza się notarialnie protokół z którego wynika w jakiej sytuacji i komu pieniądze z depozytu są wypłacane. Od razu powiem tak, że realia są trochę takie, że nie wszyscy w notariuszach chcą te depozyty otwierać bo wymaga to jednak jakiegoś takiego zachodu, gdzie ten rachunek bankowy wyodrębniony nie każdy notariusz będzie tu chętny. Szczególnie, że wynagrodzenie za tego rodzaju czynność notarialną nie jest jakiś przesadnie wygórowane, natomiast finalnie jest to bardzo ciekawe rozwiązanie, bo wygląda to w praktyce tak, że dajmy na to, mamy sobie nieruchomość obciążona hipoteką i chcemy mieć pewność, że z ceny sprzedaży zostanie spłacona ta należność obciążona hipoteką. Robimy to w ten sposób, że zawieramy umowę przedwstępną zgodnie z którą jednym z warunków do zawarcia umowy przyrzeczonej, czyli tej umowy sprzedaży, będzie ustanowienie depozytu notarialnego obejmującą całą kwotę z którego wypłata nastąpi wtedy, kiedy dojdzie do zawarcia umowy sprzedaży ale ta wypłata nastąpi w pewnej określonej części na rzecz banku zgodnie z sumą zabezpieczoną tą hipoteką. Dzięki temu zyskujemy pewność, że z jednej strony nasz sprzedający uzyska tylko wtedy pieniądze jeśli zawrze z nami umowę. Z drugiej strony mamy też stuprocentową pewność, że z tej umowy zostanie spłacona hipoteka. Można to oczywiście podzielić w jakiś sposób w samych umowie sprzedaży nieruchomości ale jeżeli płatność ma nastąpić dopiero po zawarciu tej umowy to zawsze jest ta niepewność czy te pieniądze wpłyną, czy wpłyną w  pełnej wysokości a tu dzięki depozytowej notarialnemu obie strony zyskują jednak wyższy poziom pewności. Dzięki temu nie ma wątpliwości, że jeżeli dojdzie do zawarcia umowy sprzedaży to kupujący zyskuje nieruchomość, spłacony zostaje kredyt, hipoteka będzie zwolniona z obciążeniem bo w przypadku banków bym się nie spodziewał, że będzie jakikolwiek problem z uzyskaniem zezwolenia na wykreślenie hipoteki, co zresztą jakby można też zrobić poprzez postępowanie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, ale to zostawmy zupełnie na marginesie. Też sprzedający wie, że różnice między kwotą wpływającą na bank a ceną sprzedaży dostanie na sto procent, także wszyscy zyskują duży stopień pewności. 

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Weksel gwarancyjny in blanco

Kolejnym ciekawym sposobem zabezpieczenia jest weksel gwarancyjny in blanco. To jest bardzo sformalizowany dokument, ale tak najkrócej mówiąc weksel to jest papier wartościowy a weksel in blanco, to jest papier wartościowy, tylko tam jest, że tak to ujmę, jeszcze bez wskazanej wartości, to znaczy bez uzupełnionych wszystkich elementów które są przepisami wymagane, który może być uzupełniany dopiero w sytuacjach wskazanych w deklaracji wekslowej, w umowie wekslowej. Krótko mówiąc, wydając weksel powinniśmy wydać też drugi dokument albo zawrzeć postanowienie odpowiednie w umowie zgodnie z którymi może on być wypełniony tylko na określonych zasadach, określonych terminach i do określonej kwoty, chociaż z tej kwoty nie trzeba zaznaczać. Pozwala nam taki weksel na dużo szybsze dochodzenie należności i dużo tańsze, bo opłata od pozwu z weksla wynosi tylko jedną czwartą normalnej opłaty od pozwu. Z drugiej strony nakaz zapłaty wydany z weksla jest co do zasady natychmiast wykonalny dzięki czemu nie musimy czekać na zakończenie postępowania do tego żeby bronić swoich praw, że tak powiem, już czynnie egzekwują należność. Z drugiej strony w przypadku weksli in blanco nie jest aż tak daleko posunięty ten formalizm, że zupełnie bez znaczenia pozostaje kwestia czy weksel został prawidłowo wypełniony, zgodnie z deklaracją wekslową dłużnik pozwany może się bronić, natomiast jest to co do zasady dość ciekawy sposób zabezpieczenia naszych umów, naszych roszczeń z umów. 

Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa

Kolejnym takim ciekawym sposobem zabezpieczenia jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa. Powiem może w ten sposób, że między jedną a drugą w szczególności jest taka różnica, że jest wydawana przez inny podmiot. Jedna, jak łatwo się domyślić przez banki, druga przez towarzystwo ubezpieczeń. Co istotne ta bankowa przedawnia się, roszczenia z niej wynikające, przedawnia się dłużej bo 6 lat, natomiast co do sposobu działania tych gwarancji to nie ma w zasadzie różnicy. Wygląda to w ten sposób że, przychodzi podmiot który udziela zabezpieczenia i on jest zleceniodawcą jeżeli chodzi o gwarancję i zawiera, odpowiednio z bankiem albo z towarzystwem ubezpieczeń, umowę zlecenia ustanowienia gwarancji na rzecz beneficjenta gwarancji, czyli tego podmiotu który dostaje gwarancję tej umowy. Jest napisane jaka to będzie konkretnie gwarancja, na jakich zasadach, do jakiej kwoty, jak długo obowiązywać będzie, jak wygląda kwestia regresu w tym przypadku. Natomiast drugim dokumentem jest sam dokument gwarancji bankowej który jest wydawany beneficjentowi gwarancji. Takim typowym przykładem zabezpieczenia w umowach jest gwarancja płatna na pierwsze żądanie. Wygląda to mniej więcej w ten sposób, że po prostu beneficjent gwarancji składa do gwaranta, czyli odpowiednio banku lub towarzystwa ubezpieczeń, wniosek o wypłatę z gwarancji wskazując tam kwotę i spełnienie jakichś raczej czysto formalnych przesłanek do tego żeby z tej gwarancji wypłata była udzielona. Nie wchodząc w szczegóły można podnosić nadużycie prawa z gwarancji, jest to dość skomplikowany temat. Powiedziałbym to może w ten sposób, że ma przeciwdziałać swego rodzaju wyłudzeniom, wykorzystywaniu w sposób ściśle bezprawny tych roszczeń z gwarancji. Natomiast jest to dość pewny sposób zabezpieczenia roszczeń. 

Faktoring

Kolejną kwestią, którą można uznać za taki ciekawy sposób zabezpieczenia roszczeń jest faktoring. Polega to generalnie na tym, że my wystawiamy fakturę a pieniądze dostajemy nie od naszego kontrahenta, ale od firmy z którą mamy zawartą umowę faktoringową. Ważne jest natomiast żeby wiedzieć, że jest faktoring zupełny i niezupełny. W każdym razie jak podpisujemy umowę faktoringu to warto żebyśmy zwrócili uwagę na to czy niezależnie od tego czy nasz kontrahent się wywiąże to my już te pieniądze dostaniemy od firmy z którą mamy umowę faktoringu podpisaną, czy też przypadku gdyby się nasz kontrahent nie wywiązał to będziemy zobowiązani zwrócić te pieniądze które już dostaliśmy. W przypadku tego niepełnego faktoringu czyli tego zwrotu środków, powiedziałbym że to jest taka opcja kredytowania która jeżeli mamy w miarę dobre cash flow bez tej opcji to bym jej szczególnie nie polecał, natomiast w sposób oczywisty jest droższą opcją tego faktoringu zupełnego czyli tego w którym nie musimy nigdy zwracać faktorowi środków bo dostajemy je definitywnie. 

Ubezpieczenie

Kolejnym ciekawym sposobem zabezpieczenia jest ubezpieczenie. Wiele osób pewnie kojarzy, że można ubezpieczyć mienie – mamy OC, AC samochodu, można mieć ubezpieczenie nieruchomości ale już mniej osób spotkało się z tym, że można ubezpieczyć transakcje które nasza firma zawiera. Jest to ciekawa alternatywa w stosunku do faktoringu no bo tutaj nie jest tak, że zawsze dostajemy pieniądze od razu tylko bardziej wygląda to w ten sposób, że dostajemy je tylko wtedy, kiedy nasz kontrahent się nie wywiązuje z umowy. Dodałbym jeszcze może to, że czasami te firmy które nam takie ubezpieczenia gwarantują dają też, jakby w pakiecie, obsługę prawną tych wierzytelności. Tu, choć będąc totalnie stronniczym co podkreślam, zwracam uwagę tylko na to, że zazwyczaj jest obsługiwana przez kancelarię które masowo dochodzą wierzytelności przez to tak jakbym nie możemy oczekiwać, że będziemy potraktowani z każdą sprawą indywidualnie. Tam jest wkalkulowane to, że nie wszystko będzie wygrane natomiast  może być niekiedy  naszym problemem bo w przypadku przegrania takiej sprawy może okazać się, że będziemy zmuszeni zwrócić, na przykład środki z ubezpieczenia. Bo skoro nie była faktura wystawiona zasadnie, bo przegraliśmy sprawę, no to być może to akurat będzie stanowiło zgodnie z umową powód do zwrotu środków. Stawiam taką tutaj kwestie którą warto rozważyć przy umowach ubezpieczenia, ale wiadomo że niezasadne wystawianie faktur przy faktoringu będzie problemem. To się czasami zdarza chociaż myślę, że biorąc pod uwagę obecnie istniejące sankcje za wystawiania pustych faktur raczej rzadziej niż kiedyś. Mówiąc krótko kiedyś z takimi praktykami spotykałem się powiedzmy czas od czasu przed sądem, teraz nie miałem z tym styczności chociaż pewnie gdzieś tam się dalej jeszcze zdarzają.

Akredytywa

Cóż, kolejnym sposobem zabezpieczenia umów będzie akredytywa. Tutaj nie wchodząc szczegóły, to powiedziałbym, że jest to już spotykany acz mało popularny taki krajowy sposób zabezpieczenia, natomiast jest dość rozpowszechniona w handlu międzynarodowym. Sprowadza się to w gruncie rzeczy do czegoś podobnego jak gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa tyle, że tam nie w przypadku wystąpienia jakieś szkody, ale po okazaniu jakiś dokumentów, na przykład dokumentów przewozowych, bank który tej akredytywy udziela imieniem danego przedsiębiorcy wypłaci innemu przedsiębiorcy, temu przedstawiającemu dokumenty albo jeszcze innemu zgodnie z treścią umowy akredytywy, wypłaci odpowiednią kwotę najczęściej kwotę wynikającą z faktury lub innego dokumentu. Więc jest to też rozwiązanie pewne o tyle, o ile dochodzenie takich międzynarodowych należności zazwyczaj jednak mocno skomplikowany temat. 

Poddanie się egzekucji z aktu notarialnego

Jako ostatni sposób takiego zabezpieczenia dzisiaj wspomnę jeszcze poddanie się egzekucji z aktu notarialnego. Jest to też dość spotykany sposób zabezpieczenia umów a sprowadza się w dużej mierze do tego, że w ogóle pomijamy rozprawę sądową na etapie podpisywania umowy albo później, w każdym razie przed etapem sądu idziemy do notariusza, a w zasadzie osoba która poddaje się egzekucji idzie do notariusza, składa odpowiednia oświadczenie, że w takiej sytuacji ,na takich warunkach można nadać temu aktowi notarialnemu który właśnie z jego udziałem sporządza notariusz klauzulę wykonalności i dać go, mówiąc krótko do komornika. W zależności od rodzaju tego poddania się egzekucji można mówić o tym, że będzie to poddanie się egzekucji co do określonej kwoty, co do określonej ilości rzeczy jakiś ruchomych albo też co do opróżnienia lokalu więc tych rodzajów, zresztą to nie są wszystkie rodzaje, tych rodzajów poddaniu się egzekucji jest całkiem sporo i to też jest to jest sprawny instrument do dochodzenia roszczeń. Od drugiej strony, w zasadzie to do wszystkich tych instrumentów zabezpieczenia umów, uczulał bym na to żeby w miarę możliwości starać się wyłączać z zakresu zabezpieczenia nimi kary umowne bo wiadomo, że w przypadku wierzycieli jest to mega korzystne rozwiązanie, ale w przypadku dłużników jednak daje to możliwość do pewnych nadużyć. Jednak bezpieczniej jest jeżeli nie możemy żadnych kar umownych wpisać w weksel, nie możemy ich dochodzić poprzez gwarancję bankową czy ubezpieczeniową. Ten temat , z tymi gwarancjami, karami umownymi dość intrygujący w kontekście ustaw szczególnych dotyczących covida. Na dzień kiedy słuchacie tego odcinka to już może jest odległy temat no ale takie rzeczy się działy. 

Dobrze, normalnie w poprzednich odcinkach podało takie pytanie na temat jakichś polecanych w ramach autopromocji książki. Tutaj już bez ogródek powiem, że więcej na ten temat będziecie mogli przeczytać w książce „Zabezpieczenie umów i biznesu – praktyczny poradnik wraz z wzorami dokumentów i suplementem elektronicznym”, co jest mega ważne w kontekście tego, że nikomu nie chce się przepisywać dokumentów także zachęcam i zapraszam. Zapraszam do notatek do tego odcinka, gdzie jest link i kod promocyjny, po którego wpisaniu będziecie mogli nabyć tę książkę taniej. A ja za dzisiaj bardzo dziękuję i słyszymy się już niebawem.

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja