Czy można wykorzystać wizerunek osoby znanej w naszych mediach bez jej zgody? Czy są jakieś wyjątki, w których zgody na publikację zdjęcia nie potrzebujemy? Jak ma się do tego pełnienie funkcji publicznych?

Znajomość przepisów w tym zakresie jest bardzo istotna dla każdego, kto działa w Internecie, dlatego zapraszam Cię do przesłuchania najnowszego odcinka podcastu, w którym zawarte są odpowiedzi na powyższe pytania.

#reklama

Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów

132 odpowiedzi na pytania prawne najczęściej nurtujące biznes on-line. Kup z rabatem 15% z kodem PIOTR15 lub PAWEL15.

KUP TERAZ

Czy można wykorzystać zdjęcie osoby znanej w swoich treściach internetowych?

Przechodząc do rzeczy, dzisiaj odpowiemy na pytanie czy można wykorzystać zdjęcie osoby znanej w swoich treściach internetowych. Temat był już w pewnym sensie poruszany, chodzi tu przede wszystkim o prawo do wizerunku. Sprawa wygląda tak, że zasadą jest to, że trzeba mieć zgodę na wykorzystanie wizerunku, tę zgodę się domniemuje jeżeli jest odpłatne pozowanie do zdjęcia, czyli jeżeli ktoś otrzymał wynagrodzenie za daną kreację w zdjęciu, natomiast są inne wyjątki, które dotyczą przede wszystkim sytuacji, w której mowa o elemencie większej całości.

Pełnienie funkcji publicznych – sytuacja, w której zgody na wykorzystanie wizerunku nie potrzebujemy

 Drugi z tych wyjątków mówi, że możemy bez zezwolenia danej osoby rozpowszechniać wizerunek osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem  przez nią funkcji publicznej, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. To jest regulacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ale nie zapominajmy, że wizerunek jest uregulowany także jako dobro osobiste w ustawie bardziej mainstreamowej, chociaż w Internecie rzadziej się pojawiającej – kodeks cywilny, więc mamy dwie regulacje dotyczące wizerunku. Na ich kanwie należy ocenić to czy można wykorzystywać wizerunek osób powszechnie znanych w swoich treściach.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Sprawa wygląda przede wszystkim tak, że kto jest osobą powszechnie znaną. Tutaj też nie ma kryterium jednoznacznego, wiadomo, aktorzy, gwiazdy telewizyjne czy radiowe, może mniej jeżeli chodzi o wizerunek wizualny, bo wizerunkiem może być również głos jeżeli jest dostatecznie charakterystyczny, aczkolwiek będzie wiele sytuacji, do których bardzo trudno powiedzieć. Słuchacze podcastu prawo dla biznesu znają mnie i można by było postawić tezę, że  jestem osobą tutaj powszechnie znaną w tym kontekście i ta teza na kanwie przepisu dotyczącego możliwości wykorzystania wizerunku nie byłaby nieprawdziwa. Ważne jest jednak to, co podkreśla się w orzecznictwie, że w dużej mierze to, kto jest osobą powszechnie znaną zależy od tego, komu ten wizerunek pokazujemy. Czyli jeżeli jest to dla przykładu portal internetowy targetowany do określonej grupy społecznej,  to inne będą osoby powszechnie znane dla tej grupy niż dla portalu internetowego prezentującego treści zupełnie odmienne politycznie, stąd to pierwsze kryterium oceny.

Wykonywanie funkcji zawodowych

Drugie kryterium oceny to istotnym jest, żeby dana osoba wykonywała swoje funkcje zawodowe. Są wyjątki, ale je zostawmy, bo w szczególnych sytuacjach można pokusić się o twierdzenie, że można ten wizerunek przedstawić w innych sytuacjach, ale to na razie zostawmy. Zajmijmy się mainstreamem tej sytuacji. Dając na przykładzie – jeżeli będziemy mieli prezydenta miasta Rzeszowa to jak najbardziej możemy go, jego wizerunek, wykorzystać bez jego zgody w kontekście uroczystości czy państwowych czy lokalnych, ale już nie w sytuacji, w której będzie on robił zakupy w sklepie, bo wtedy nie wykonuje żadnej funkcji publicznej tylko jest w ramach swojego życia prywatnego.

„Efekt aureoli”

Możemy wyobrazić sobie sytuację, a jest to częsta sytuacja w Internecie, kiedy ktoś zaczyna budować swój wizerunek jako wizerunek specjalisty, że robimy sobie z taką osobą, która takim specjalistą niewątpliwie jest, wrzucamy je do Internetu, na social media i chcemy poprzez to uzyskać „efekt aureoli”, czyli nas też poczytają za co najmniej dobrych, skoro podajemy rękę specjaliście. No i tutaj jest to pewien aspekt wykorzystania wizerunku, ale inny aspekt wykorzystania tego wizerunku, byłoby to np. wykorzystanie fragmentu zdjęcia z daną osobą w reklamie telewizyjnej, a trzeci aspekt wykorzystania wizerunku, który można sobie zupełnie śmiało wyobrazić to byłoby to przedstawienie zdjęcia tej osoby podczas jakiejś uroczystości albo gwiazdy rockowej na koncercie.

W tych trzech sytuacjach, co do których, co do zasady można mówić , o wykorzystaniu wizerunku bez konieczności uzyskiwania zgody, należy wyróżnić pewne szczególne konteksty. Przede wszystkim jeżeli będziemy mieli ujęcie związane z tym, co ta osoba powszechnie znana robi w ramach swoich funkcji publicznych, zawodowych, nie budzi wątpliwości, że taki wizerunek możemy wykorzystać. Z drugiej strony orzecznictwo mówi, że nie możemy absolutnie tego wizerunku wykorzystać bez zgody tej osoby w reklamie. I to wcale nie będzie wynikać z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a z faktu, że wizerunek jest dobrem osobistym, a jak faktycznie można go w tej sytuacji wykorzystać to nie można na nim zarabiać, ale mamy tu jeden haczyk, bo jedno z orzeczeń dotyczyło sytuacji, w której wizerunek znanej osoby znalazł się na okładce czasopisma i w tym kontekście pojawił się w  reklamie, reklamował najbliższe wydanie, że będzie właśnie artykuł dotyczący tej znanej osoby, więc pośrednio ten wizerunek stał się też wmieszany do reklamy. Sąd stanął na stanowisku, że taki kontekst wykorzystania wizerunku jest dopuszczalny i nie przysługuje za niego wynagrodzenie dla osoby, której ten wizerunek dotyczy., To orzeczenie, a nie przepis prawa, więc pamiętajmy, że będziemy musieli przy wykorzystywaniu wizerunku doi reklamy taką zgodę uzyskać, zawrzeć umowę i zapłacić.

Wykorzystanie efektu aureoli

Mamy też trzeci kontekst, mianowicie sytuację, w której chcemy skorzystać z tego efektu aureoli, pokazać się przy specjaliście i stać się przez to większym specjalistą. Wydaje mi się, chociaż nie spotkałem się z takimi orzeczeniami, że bliższe powinno być ocenie tego reklamowego wykorzystywania wizerunku, z drugiej strony osoby, które pozują do takich zdjęć to osoby znane, wiedzą do czego są one wykorzystywane, zazwyczaj zgadzają się do pozowania w związku z zakupem biletu w określonej cenie na dane konferencje, wydarzenia itp. I mówiąc finalnie wyrażają na to zgodę w sposób dorozumiany, ale drugą stroną medalu jest to, że trudno będzie wykazać, że miało ono na celu reklamowy charakter, bo nie ma takiego charakteru, to bardziej skojarzenie i wykorzystanie sposobu pracy naszego mózgu, ale to już trzeba rozmawiać ze specjalistami z tej dziedziny.

Tu uczulam, że sytuacja jest niejednoznaczna. Myślę, że jeżeli chodzi o możliwość wykorzystywania wizerunku osób powszechnie znanych jest dużo więcej do powiedzenia, dlatego zapraszam Cię jeszcze raz do książki „Poradnik dla influencerów i digital marketerów”, a na dzisiaj to już koniec, do usłyszenia!

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja