Wydawać by się mogło, że do wdrożenia innowacyjnych rozwiązań w firmie potrzebni są dobrzy managerowie czy coachowie albo inni specjaliści tego rodzaju, a nie prawnicy. Okazuje się jednak, że także prawnicy mogą być w tym pomocni! Warto bowiem wiedzieć, że istnieją pewne rozwiązania prawne, które pomagają pobudzić kreatywność naszych pracowników i współpracowników tak, aby chętnie pomagali nam rozwiązywać problemy albo wprowadzać innowacje, które pozwolą usprawniać procesy w firmie. Prawnymi rozwiązaniami, które wspierają innowacyjność, a które nie są wcale powszechnie znane są projekty racjonalizatorskie, o których porozmawiamy w dzisiejszym odcinku.

Dowiemy się w szczególności:
– co można uznać za projekt racjonalizatorski,
– co różni projekt racjonalizatorski od innych praw własności przemysłowej,
– co powinno być zawarte w regulaminie racjonalizatorskim.

Serdecznie zapraszam do słuchania!

#reklama

Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów

132 odpowiedzi na pytania prawne najczęściej nurtujące biznes on-line. Kup z rabatem 15% z kodem PIOTR15 lub PAWEL15.

KUP TERAZ

Cześć,  

Z tej strony Piotr Kantorowski a to kolejny odcinek podcastu „Prawo dla biznesu”. Pierwszy w tym 2022 roku. Chciałem przede wszystkim serdecznie cię w tym roku powitać, mimo, że moment życzeń już minął, ale przyjmij moje  najserdeczniejsze życzenia, mam nadzieję, że będziesz towarzyszył mi w tym roku i latach następnych. Mimo, że to już prawie czwarty rok to bynajmniej nie kończymy.

Problem z wykrzesaniem innowacyjności

Często słyszę od swoich klientów, że mają problem z wykrzesaniem innowacyjności wśród swoich zespołów. Wydawałoby się, że do tego typu problemów potrzebny jest przede wszystkim dobry menager, coach, ale są pewne rozwiązania prawne, które być może pomogą ci podnieść poziom kreatywności twojego zespołu, twoich pracowników, w twojej własnej firmie w 2022 roku i latach następnych. Wiemy czym ten projekt nie jest, więc może warto by było powiedzieć czym on jest. Dzisiaj chciałem ci opowiedzieć o zagadnieniu związanym z ustawą o prawie własności przemysłowej, ale o takim, o którym mówi się najmniej.

Projekt wynalazczy

W tej ustawie jest coś takiego jak projekt wynalazczy i tam wskazuje się, że należy przez to rozumieć wynalazki, wzory użytkowe, przemysłowe, topografię układów scalonych i projekty racjonalizatorskie. Wydaje mi się, że jeżeli chodzi o pierwsze pojęcia to  obiły się one prawie wszystkim o uszy, natomiast projekty racjonalizatorskie są dużą niszą i powiem, że pojęcie jest mi znane od wielu lat, ale nigdy się nad tym nie zastanawiałem, zawsze to było marginalizowane. Ale gdzieś to niedawno wpadło w moje oczy i zwróciło moją uwagę, dlatego postanowiłem wam o tym opowiedzieć. Wydaje mi się, że jest to rozwiązanie, które możecie śmiało wykorzystać w biznesie w celu pobudzenia kreatywnego myślenia o firmie, którą prowadzicie w celu jej rozwijania. Wróćmy do ustawy. Jeżeli chodzi o projekt racjonalizatorski to jest mu poświęcone całe półtora artykułu. To bardzo mało, natomiast taką mamy sytuację, więc z tym się powinniśmy liczyć albo mierzyć,  możecie wybrać według uznania. Analizując artykuły dowiadujemy się, że przedsiębiorcy mogą przewidzieć przyjmowanie projektów racjonalizatorskich na warunkach określonych przez siebie w regulaminie racjonalizacji. Brzmi sztywno, ale o co chodzi?

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Bezpłatna konsultacja

Projekt racjonalizatorski

Ustawodawca tłumaczy na około, że przedsiębiorca może uznać za projekt racjonalizatorski każde rozwiązanie  nadające się do wykorzystania, niebędące wynalazkiem podlegającym opatentowaniu, wzorem użytkowym, przemysłowym, topografią układu scalonego, czyli każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania przez przedsiębiorcę, które nie jest innym projektem wynalazczym w rozumieniu ustawy, to podkreślę. Co ciekawe, na kanwie definicji można zauważyć, że ustawodawca sugeruje, że to, co będziemy uznawać za projekt racjonalizatorski w pewnym zakresie zależy od nas, bo przedsiębiorca może uznać za ten projekt w rozumieniu ustawy każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, natomiast ten sposób wypowiedzi ustawodawcy należy rozumieć, że niekoniecznie musi przedsiębiorca uznać każde rozwiązanie do projekt racjonalizatorski, czyli może sobie pewne rzeczy dookreślić. Czyli czym ten projekt racjonalizatorski właściwie realnie być może? Wiemy, że nie może być to wynalazek, na który uzyskujemy patent, nie może to być wzór użytkowy, przemysłowy, topografia układu scalonego też nie może nim być. Co istotne, nie może nim też być utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim, chociaż jeżeli będzie w formie utworu ten projekt wyrażony to jego przejście, na pracodawcę tego utworu, praw autorskich majątkowych do niego, może być uregulowane umową o pracę, inną umową ewentualnie, jak również ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Za projekt racjonalizatorski należy uznać pewne innowacyjne rozwiązanie, które pomaga usprawnić procesy dowolnego rodzaju, procesy biznesowe w przedsiębiorstwie. Może chodzić o rozwiązania o charakterze technicznym, produkcyjnym, logistycznym, gospodarczym, organizacyjnym, mogą to być zasady i metody przeprowadzenia procesów myślowych, rozegrania gier albo sposób przedstawiania informacji może być uznany za projekt racjonalizatorski. Tak naprawdę będzie nim każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, które nie spełnia tych kryteriów negatywnych , o których mowa w ustawie, czyli nie jest wynalazkiem, nie jest wzorem przemysłowym, itd. I na tej zasadzie funkcjonuje projekt racjonalizatorski. Podkreśla się, że będą to te kwestie, które na zewnątrz w stosunku do przedsiębiorcy są chronione tajemnicą przedsiębiorstwa, stanowią know how, czyli te prawa niematerialne do pewnej umiejętności. Są firmy technologiczne, dla których rozwiązaniem nadającym się do opatentowania jest bardzo istotne i w tym tkwi klucz działalności. Są firmy, dla których istotnym jest tworzenie wzorów użytkowych czy przemysłowych, ale są też firmy, dla których ważne jest usprawnianie procesów, które w tych firmach przebiegają, tak, żeby były maksymalnie efektywnie. I do tego możemy wykorzystać regulaminy racjonalizacji.

Co w tym regulaminie jako minimum musi być zawarte?

Powinien on co najmniej określać jakie rozwiązanie i przez kogo dokonane uznaje się w przedsiębiorstwie za projekt racjonalizatorski oraz sposób załatwiania zgłoszenia projektów i zasady wynagradzania twórców tych projektów. Czyli powinno być określone co będziemy traktować za projekt racjonalizatorski, kto może go zgłaszać – z przypisów nie wynika, że muszą to być wyłącznie pracownicy czy osoby współpracujące, tu też formą poszukiwań może być stworzenie kręgu otwartego, że każdy może zgłosić taki projekt widząc potrzebę zracjonalizowania pewnej sfery działania przedsiębiorstwa. Sposób załatwienia zgłoszenia takiego projektu to kwestia od jego przedstawienia przez procedurę. Jeżeli procedura przejdzie pozytywnie to będzie tu kwestia wynagrodzenia. O tym za chwilę, natomiast co takiego można wymyślić, że nikt wcześniej nic takiego nie wymyślił? Nie chodzi o to żeby wymyślić coś, czego jeszcze nikt, nigdy nie wymyślił. Chodzi o to żeby wymyślić coś, co jest innowacyjne z perspektywy danego przedsiębiorcy. Musi być tutaj element twórczy, nie aż taki jak przy patencie, nie musimy być piersi, ale jakby była to kwestia powszechnie spotykanego rozwiązania to może ten element polegać na przeniesieniu między branżami z jednego punktu do drugiego, czyli rozwiązanie, które było zawsze stosowane albo było stosowane w e-commercie, przenosimy do firmy budowlanej i ono się sprawdza i jest tu jakaś koncepcja indywidualna stworzona – wtedy możemy mówić o projekcie racjonalizatorskim. To są kwestie, o których warto pamiętać. Twórcy projektu racjonalizatorskiego przyjętego przez przedsiębiorcę do wykorzystania przysługuje wynagrodzenie określone w regulaminie, obowiązującym w dniu złożenia projektu, bo każdy regulamin może się zmieniać. Zwrócę uwagę na to, że ten regulamin będzie też w pewnym zakresie oscylował wokół prawa pracy i nie można o tych kwestiach zapominać i tam nie może dochodzić do dyskryminacji poprzez wprowadzenie takich a nie innych rozwiązań, jeżeli chodzi o wynagrodzenie za przedstawienie projektu racjonalizatorskiego, to też ważna kwestia. Warto zwrócić uwagę na to,  tak jak przy wszystkich regulaminach określających pewne rzeczy w sposób precyzyjny, że one, wydaje mi się, że trudno jest napisać regulamin racjonalizatorski w sposób zbliżony do premii uznaniowej, raczej trzeba by tu się było skupić wokół twardych kryteriów, więc one będą tworzyć roszczenia dla pracowników, współpracowników, osób, które mogą zgłaszać te projekty zgodnie z regulaminem, więc jeśli wpisujemy jakieś kwestie wynagrodzenia w regulaminie racjonalizatorskim to pamiętajmy, że będziemy zobligowani do uiszczenia tych kwot potem na rzecz osób, które tej racjonalizacji u nas w przedsiębiorstwie dokonały. To są najważniejsze rzeczy związane z racjonalizacją, bo tak jak mówiłem, regulacja jest bardzo skąpa.

Prawo wyłączne

Warto jeszcze podkreślić, co poniekąd już wpadło, ale powiem jeszcze wprost, że w przeciwieństwie do innych praw własności przemysłowej tutaj nie dochodzi do takiego stworzenia prawa wyłączonego, to znaczy nic nie stoi na przeszkodzie żeby w 158 tys. przedsiębiorstw doszło do takiej racjonalizacji, którą przyrównałbym na kanwie zupełnie niemających zastosowania praw autorskich jako plagiat albo daleko idącą inspirację. Nie będzie to problemem o ile nie dojdzie do naruszenia innych przepisów, np. jeżeli ktoś nie dopuści się naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, innego przedsiębiorcy żeby zdobyć wiedzę na temat tego, jak zracjonalizować jakiś proces i potem zgłasza tę racjonalizację w swojej firmie – wtedy dojdzie do naruszenia, ale dojdzie do naruszenia w sposób inny, bo na skutek naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa innej firmy, a nie przez to, że te dwie racjonalizacje byłyby ze sobą zbieżne.

To chyba ostatnia ważna rzecz. Mam nadzieję, że w duchu innowacji zaczniemy ten rok, bo usprawnienia w firmach czasami to mała rzecz, a cieszy. Czasami jesteśmy w stanie znaleźć bardzo dużo czasu, na co można spożytkować czas. Można przekuć racjonalizację na spore oszczędności, a jeżeli taka racjonalizacja będzie w takim marketingu to może na duże zyski. To wszystko jest możliwe i wykonalne, więc może warto się zastanowić nad stworzeniem regulaminu racjonalizacji w naszym przedsiębiorstwie nie będzie aby np. bardzo dobrym pomysłem.
Z tą myślą chciałem Cię dzisiaj pożegnać, jeszcze raz życząc Ci wszystkiego dobrego w nowym roku. Następny odcinek to czwarte urodziny podcastu, będzie dużo komunikatów, będzie merytoryka, ale będzie dużo komunikatów w związku z 2022 r., bo na 120 tys. procent wiem, że są 4 ważne rzeczy do ogłoszenia, więc one będą się działy w czasie, a warto jest się o nich dowiedzieć.

Dziękuję za poświęcony czas, do usłyszenia za 3 tygodnie!

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja