Nowe obowiązki dla przedsiębiorców

Wchodząca w życie 28 czerwca 2025 r. ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze wprowadza obowiązek dostosowania określonych produktów i usług do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Celem ustawy jest implementacja, czyli wdrożenie, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług, a jednocześnie eliminacji barier społecznych i technologicznych, które utrudniają dostęp do powszechnie używanych produktów i usług.

Na mocy tych przepisów zostają nałożone nowe obowiązki na podmioty gospodarcze dotyczące m.in. dostosowania infrastruktury, urządzeń elektronicznych oraz usług telekomunikacyjnych i transportowych. Zmian tych jest całkiem sporo, więc lepiej zacząć przygotowania do wdrożenia już teraz. Co istotne, znaczna część z tych zmian dotyczyć będzie także e-commerce! Jeśli chcesz wiedzieć jakie kolejne nowe obowiązki czekają przedsiębiorców działających w Internecie zachęcam Cię do lektury tego artykułu!

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłam? Skontaktuj się ze mną! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja

Czym jest dostępność?

Dostępność jest to pojęcie, które odnosi się do właściwości środowiska, w tym także do projektowania urządzeń, produktów czy usług, tak aby mgły być używane przez jak największą liczbę osób. W końcu dostępność dotyczy każdego z nas, jednak jej brak najbardziej dotyka osoby o szczególnych potrzebach, wynikających z braku ich pełnej sprawności. Głównym celem dostępności jest eliminacja barier, które mogą utrudniać lub uniemożliwiać pełne uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym i prywatnym.

Podmioty zobowiązane do spełnienia wymagań dostępności a eliminacja barier

Spełnienie wymogów dostępności produktów zgodnie z ustawą będzie obowiązkiem producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów oraz dystrybutorów. Jeżeli chodzi natomiast o usługi to do zapewnienia dostępności zobligowany będzie usługodawca. Co jednak istotne, zgodnie z tą ustawą, jej przepisy nie będą obowiązywały usług świadczonych przez mikro przedsiębiorców.

Zakres obowiązywania ustawy a eliminacja barier

Ustawa obejmuje szeroki zakres produktów i usług, które muszą spełniać określone wymagania dostępności, w głównej mierze dotyczą one obszaru nowych technologii. Regulacje dotyczą produktów konsumenckich systemów sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia, terminali zarówno płatniczych jak i bankomatów, wpłatomatów czy automatów biletowych.

Zakres ustawy dotyczy także usług m.in. telekomunikacyjnych, bankowych, towarzyszącym usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego. Finalnie, ustawa ta dotyczy także zdecydowanie bardziej interesujących dla czytelników tego portalu audiowizualnych usług medialnych, usług e-commerce, czy też związanych z rozpowszechnianiem e-booków.

Wymagania dostępności jakie muszą spełniać produkty i usługi

W ustawie zostały wymienione kompleksowo wymagania dostępności, które muszą spełniać produkty i usługi. Stosowanie rozwiązań informacyjnych i technologicznych, ma na celu zmniejszenie barier zarówno fizycznych, które utrudniają codzienne funkcjonowanie osobom ze szczególnymi potrzebami, a także ograniczenia barier powstałych przez lata w naszym społeczeństwie.

Spełnienie wymagań dostępności w kwestii informacji o produkcie jest zapewnione, gdy instrukcje, etykiety oraz wszelkie ostrzeżenia dotyczące produktu, które zostały na nim zamieszczone udostępniane są za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego, a także przedstawione w sposób wyraźny, przy użyciu odpowiedniej czcionki i jej rozmiaru, oraz w sposób zrozumiały.

Idąc dalej, produkty powinny umożliwiać komunikację przez różne kanały sensoryczne, które stanowią alternatywę dla elementów wizualnych, dźwiękowych, mowy, a także dotyku. Przykładowo, gdy korzystanie z produktu angażuje słuch, zapewnienie, że przynajmniej jeden tryb jego obsługi nie będzie wymagał zaangażowania słuchu lub dzięki zaawansowanym funkcjom dźwiękowym umożliwi użytkownikowi z ograniczoną zdolnością słyszenia na korzystanie z danego produktu czy danej usługi.

Obowiązki podmiotów gospodarczych

Skoro wiadomo już jakie wymagania muszą spełniać produkty i usługi, pojawia się jeszcze jedno pytanie. Jakie obowiązki nakładają nowe przepisy na podmioty gospodarcze?
Otóż zgodnie z nowymi przepisami producent zobowiązany jest do dokonania oceny zgodności produktu z wymaganiami dostępności na podstawie wewnętrznej kontroli produkcji oraz zapewnienia, że produkty spełniają te wymagania.

Ponadto, producent będzie musiał sporządzać dokumentację techniczną produktu, która zawierać będzie ogólny opis produktu oraz wykaz norm przyjętych w celu dostosowania danego produktu do wymagań dostępności.

Do obowiązków producenta należy także zapewnienie istnienia procedur pozwalających na utrzymanie zgodności produktów w ramach produkcji seryjnej z wymaganiami dostępności oraz umieszczania na produkcie, opakowaniu lub gdy jest to niemożliwe na dokumencie dołączonym do produktu nazwę typu, numer partii, numer serii lub inne informacje umożliwiające jego identyfikację, a także imię i nazwisko lub nazwę firmy, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy oraz swoje dane kontaktowe. Dodatkowo, załączone do produktu muszą być także instrukcje, ostrzeżenia oraz etykiety.

Do nowych przepisów dostosować muszą się zresztą nie tylko producenci. Taki obowiązek będzie spoczywał także na importerze. Do jego zadań należy sprawdzenie, czy dany produkt spełnia wymagania dostępności. To właśnie na nim ciąży odpowiedzialność zapewnienia, że producent prawidłowo dokonał swoich obowiązków w kwestii umieszczenia na produkcie odpowiednich informacji. Musi on także zapewnić, aby warunki przechowywania, a także transportu danego produktu nie wpłynęły negatywnie na jego zgodność z wymaganiami dostępności.

Dystrybutor zobowiązany jest sprawdzenia czy producent i importer wykonali swoje wyżej wymienione obowiązki, sprawdzenia czy na produkcie umieszczono oznakowanie CE, które stanowi deklarację producenta, że jego produkt spełnia wszystkie istotne wymagania dyrektywy Unii Europejskich dotyczących bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. To również na nim ciąży ciężar aby w przypadku wątpliwości co do spełniania wymagań produktu nie udostępniać go na rynku oraz poinformować o tym producenta, importera oraz właściwy organ nadzoru rynku.

W ustawie nie pominięto również podmiotu, jakim jest usługodawca. Ma on obowiązek w regulaminie świadczenia usług podać do publicznej wiadomości, w formie pisemnej (papierowo lub elektronicznie) oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami informacje o oferowanej i świadczonej usłudze, niezbędne do korzystania z usługo oraz w jaki sposób usługa spełnia wymagania. W sytuacjach gdy usługa nie spełnia wymagań dostępności, do jego obowiązków należy podejmowanie działań naprawczych, aby zapewnić zgodność usług z wymaganiami.

Jak ma wyglądać cyfrowa dostępność w sklepach internetowych?

A co w przypadku e-commerce? Otóż nowe wytyczne opierają się na WCAG 2.1 (z angielskiego: Web Content Accessibility Guidelines), czyli wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych. Składają się one z czterech filarów, którymi są:

• Postrzegalność
• Funkcjonalność
• Zrozumiałość
• Solidność/kompatybilność

Wyżej wymienione zasady skłaniają do myślenia o różnych użytkownikach, a z perspektywy tego artykułu kluczowym będzie zapewnienie dostępności w ramach  korzystania z usług internetowych. Będzie tu chodzić  między innymi osoby, które chcą widzieć co jest na obrazku, choć nie widzą w tym zarówno takie, które chcąc zobaczyć treść znajdującą się na stronie muszą powiększyć jej rozmiar oraz zmienić jej koloryt, ale także takie, które nie widzą tej strony całkowicie.

W tym przypadku zmiany będą dotyczyć  wszystkich elementów na stronie, jak również w aplikacjach. Aby prawidłowo przeprowadzić wdrożenie dostępności trzeba skupić się na kilku filarach.

Postrzegalność a eliminacja barier

Pierwszy filar jakim jest postrzegalność, która ma ułatwić korzystanie ze strony internetowej lub aplikacji użytkownikom przy pomocy różnych zmysłów. Sklepy internetowe muszą być przystosowane do obsługi przez osoby korzystające z czytników ekranowych. Oznacza to, że na stronie muszą być dostępne m.in.

• transkrypcje tekstowe dla zdjęć i filmów,
• przystosowanie interaktywnych elementów takich jak przyciski i formularze,
• automatyczne dostosowywanie się widoku do szerokości ekranu urządzenia użytkownika.

Funkcjonalność a eliminacja barier

Drugi filar to funkcjonalność, która dotyczy szczególnie umożliwieniu nawigowaniu po stronie bez konieczności używania jedynie myszy lub jedynie klawiatury. Szczególne znaczenie ma to dla osób, które nie są w stanie korzystać  z urządzeń wskazujących. Ponadto, można to osiągnąć poprzez:

• możliwość wyłączania i zmiany skrótów klawiszowych
• wprowadzenia linków, które wyraźnie wskazują do jakich treści odsyłają
• brak migających treści oraz wyłączanie ruchomych elementów.

Przechodząc dalej istotnym jest, by treść i sposób działania strony był zrozumiały. Osiągniesz to posługując się standardami prostego języka. Informacje, w szczególności dotyczące warunków zakupu muszą być przedstawiony w taki sposób, aby były dostępne dla osób z zaburzonymi zdolnościami poznawczymi, które ze względu na pewne ograniczenia mają trudności podczas codziennego funkcjonowania. Warto przypomnieć, że w zakresie standardów prostego języka funkcjonuje już norma ISO.  

PRAKTYCZNY E-BOOK: Dostępność e-commerce

Dzięki temu praktycznemu poradnikowi zyskasz kompletną i praktyczną wiedzę na temat wdrożenia dostępności zgodnie z dyrektywą EAA.

Zobacz więcej >>

Kompatybilność a eliminacja barier

Ostatnim filarem jest kompatybilność, co oznacza by treści i funkcje działały poprawnie w różnych programach użytkowników. Możesz to uzyskać poprzez:

• prawidłowe kodowanie, zgodne ze standardem HTML
• zapewnieniu osobom korzystającym z technologii asystującej informacji o statusie lub stanie
• umożliwieniu zgłaszania przez technologie asystujące pojawiających się komunikatów czy okien modalnych

Istotne dla usług e-commerce jest by wszystkie kroki procesu zakupu, poczynając od przeglądania produktów, a kończąc na finalizacji transakcji były w pełni dostępne dla jak najszerszego grona użytkowników. Wszelkie informacje zamieszone w sklepie internetowym od wejścia w życie ustawy będą musiały być dostępne przynajmniej dwoma kanałami sensorycznymi, a kontakt z biurem czy supportem nie będzie już wystarczający jedynie przez sam formularz. Będzie musiało znajdować się łatwe rozwiązanie, by osoby niemogące korzystać z klawiatury także nie miały problemu z kontaktem z pracownikami biura!

Regulamin świadczenia usług

Jako usługodawca istotnym dla Ciebie jest również obowiązek wprowadzenia regulaminu świadczeń usług lub innego równoważnego dokumentu.

Jako podmiot gospodarczy musisz podać do publicznej wiadomości w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej, a przede wszystkim w sposób dostępny (opisany w tym artykule) dla wszelkich grup odbiorców oraz użytkowników informacje:

• O oferowanej i świadczonej usłudze
• Niezbędne do korzystania z usługo
• O tym, jak usługa dostosowana jest dla osób z niepełnosprawnościami oraz jak w ten sposób spełnia wymagania dostępności.

Należy udzielać informacji na temat procesu oferowania/świadczenia usługi i jego monitorowania w formie pisemnej, w postano papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Wszelkie informacje należy przechowywać przez cały czas, który usługa pozostaje w ofercie usługodawcy. Należy także uwzględniać zmiany dotyczące oferowania usługi, zmiany wymagań dostępności, a także zmiany techniczne, na podstawie których deklaruje się zgodność usług z wymaganiami dostępności.

Rola konsumenta a eliminacja barier

Zgodnie z nowymi regulacjami osoby niepełnosprawne oraz osoby ze szczególnymi ograniczeniami, jako konsumenci, dla których powstały omawiane regulacje prawne mają szczególną pozycję jako konsumenci. Mają oni prawo do złożenia do podmiotu gospodarczego skargi na niezapewnianie spełnienia wymagań dostępności przez dany produkt lub usługę.

Skargę w pierwszej kolejności rozpatrywać będzie jeden z podmiotów gospodarczych: importer, producent, upoważniony przedstawiciel lub usługodawca – w zależności, do którego z nich skierowana będzie skarga.

Co warte podkreślenia, skarga może zawierać wskazanie preferowanego sposobu zapewnienia spełnienia wymagań dostępności przez dany podmiot. Regulacja ta, pozwoli na wprowadzenie łatwych i funkcjonalnych udogodnień dla ich docelowych odbiorców.

Skarga może być złożona w wielu formach. Zarówno na piśmie, osobiście u podmiotu gospodarczego albo wysłana przesyłką pocztową, ustnie do protokołu lub telefonicznie, a także w postaci elektronicznej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.

Co grozi za niedostosowanie się do nowych regulacji prawnych?

Podmioty, takie jak producent, importer, dystrybutor, a także usługodawca w przypadku niewywiązania się ze swoich obowiązków, wprowadzeniem do obrotu produktów czy usług, które nie spełniają wymagań dostępności narażone są na kary finansowe. Ich wysokość może wynieść aż do 10-kroności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Urzędu Statystycznego w „Monitorze Polskim”. Kara ta nie może być jednak większa niż 10 % obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok jej nałożenia, ustalonego na dzień wydania decyzji.

Podsumowanie

Ustawa wchodzi w życie dopiero 28 czerwca 2025 roku, jednak ustawodawca w celu zapewnienia usługodawcom wystarczającego czasu do dostosowania się do nowych regulacji i wymagań wprowadził 5 letni okres przejściowy. W tym czasie produkty i usługi wykorzystywane przez firmy przed wejściem ustawy w życie, nie będą musiały spełniać określonych dostępności. W przypadku jednak tych wprowadzonych po wejściu w życie ustawy obowiązki w niej zawarte będą już obowiązywać.

Regulacja ta, przypomina nam jak istotne jest zwrócenie uwagi na kwestię osób niepełnosprawnych oraz innych grup borykającymi się z różnymi niedogodnościami. Oprócz planowanych mechanizmów dostępności produktów i usług, ich egzekwowania istotnym jest także zwrócenie uwagi na kwestie edukacyjne i informacyjne społeczeństwa. Celem ustawy jest eliminacja barier i zwiększenie samodzielności osób z niepełnosprawnościami oraz innych grup wymagających specjalnych udogodnień, co przyczyni się do ograniczenia wykluczenia społecznego i poprawy jakości życia tych osób.

Paulina Bogdan
ASYSTENTKA PRAWNA

Zajmuję się sprawami z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Przedsiębiorcom pomagam również w tematach dotyczących prawa pracy. Wspieram firmy w zabezpieczeniu umów i biznesu, a także w ochronie marki i produktów.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.

Bezpłatna konsultacja