852
0

O czym należy pamiętać podczas podpisywania umowy z pracownikami i podwykonawcami?

852
0

Spokojnie, nie będę w tym miejscu pisał o tym, jak oblicza się nadgodziny, czy jakie są systemy czasu pracy i czym co do zasady różni się umowa zlecenie od umowy o pracę czy umowy o dzieło. Zajmę się tym, co powinno Cię najbardziej interesować, jeśli Twoje działania są kreatywne, a niejednokrotnie ich efektem będzie utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Umowa o pracę z twórczym pracownikiem, a prawa autorskie

Przede wszystkim musisz wiedzieć, przy jakich umowach prawa autorskie do utworów, które w wyniku ich wykonywania powstały, przechodzą na Ciebie. Tu odpowiedź jest krótka – tylko jeśli zawrzesz umowę o pracę, staniesz się beneficjentem twórczości Twoich pracowników. Zgodnie z ustawą, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. W tym kontekście musisz przede wszystkim wiedzieć, że do nabycia praw autorskich od pracownika przede wszystkim konieczne jest wydanie na Twoją rzecz – jako pracodawcy – utworu. Istotne jest także to, że prawa autorskie przejdą na Ciebie pod warunkiem, że utwór ten powstał w ramach wykonywania przez pracownika obowiązków ze stosunku pracy. Na przykład, jeśli zatrudniasz grafika na podstawie umowy o pracę, to prawa autorskie do logotypu, który stworzył, z chwilą jego wydania na Twoją rzecz przechodzą na Ciebie. Jeśli jednak zatrudniasz wybitnie uzdolnioną graficznie księgową, która takie logo przygotuje, nie stanie się ono automatycznie Twoją własnością. Trzeba też wiedzieć, że jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej, z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono.

Porozmawiaj z ekspertem 🎯

Borykasz się z zagadnieniem, które tutaj poruszyłem? Skontaktuj się ze mną i ustalimy termin 15-minutowej konsultacji. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu!

Termin upływu praw autorskich 

Inną istotną kwestią jest to, że jeżeli pracodawca w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu nie przystąpi do jego rozpowszechniania, twórca może mu wyznaczyć na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa stanowi inaczej. Strony mogą jednak określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu. Dlatego musisz się liczyć z tym, że jeśli nie wykorzystasz pracy twórczej swojego pracownika, z czasem może ona stać się jego własnością. Ostatnią rzeczą, którą powinieneś wiedzieć w kontekście relacji z „twórczymi” pracownikami, jest fakt, że jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Możecie jednak w umowie określić inny termin.

Proces przeniesienia praw autorskich z podwykonawcy na pracodawcę

Zupełnie inaczej przedstawia się jednak sytuacja, gdy korzystasz z usług podwykonawców. Tu nigdy nie dochodzi do przeniesienia majątkowych praw autorskich niejako automatycznie. Zawsze musisz zastrzec w umowie stosowne postanowienia, aby do tego doszło. Chociaż już o tym pisałem, ponieważ zasady te dotyczą przeniesienia majątkowych praw autorskich zawsze, chyba że co innego wynika z ustawy, przypomnę tu krótko przesłanki konieczne do przeniesienia majątkowych praw autorskich. W tym przypadku zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych niezbędne jest zawarcie pisemnej umowy dotyczącej nie tyle wykonania dla nas logo, ale konkretnie przeniesienia autorskich praw majątkowych. Obie strony muszą taki dokument podpisać odręcznie albo przy wykorzystaniu certyfikowanego podpisu elektronicznego. Co więcej, aby taka umowa była prawnie skuteczna, musimy ponadto sprecyzować w niej pola eksploatacji, na których twórca przeniesie na nas autorskie prawa majątkowe. Do przeniesienia majątkowych praw autorskich do utworu dojdzie wyłącznie na tych polach eksploatacji, które wyraźnie w umowie wskażemy. To jednak dalej nie wszystko. Trzeba też wiedzieć, że jeżeli z umowy nie wynika, że za przeniesienie autorskich praw majątkowych twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia określone w umowie, to wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. Co więcej, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym polu eksploatacji. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe regulacje, postanowienia dotyczące wynagrodzenia należnego twórcy powinny precyzyjnie określać, czy dotyczą one także przeniesienia majątkowych praw autorskich do utworu, oraz wskazywać pola eksploatacji, których wynagrodzenie to dotyczy. Nie wyklucza to oczywiście sytuacji, kiedy jedno wynagrodzenie określone umową obejmować będzie zarówno samo wykonania logotypu, jak i przeniesienie majątkowych praw autorskich do niego na polach eksploatacji określonych w umowie. Wszystko jest kwestią postanowień umownych, na które mamy wpływ.

Jakie prawa przysługują zleceniodawcy?

Warto też, żebyś wiedział, jakie sankcje możesz stosować w stosunku do Twoich podwykonawców. Przede wszystkim, jeżeli zamówiony utwór ma usterki, zleceniodawca może wyznaczyć twórcy odpowiedni termin do ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia, chyba że usterki są wynikiem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności. Twórca zachowuje w każdym razie prawo do otrzymanej części wynagrodzenia, nie wyższej niż 25% wynagrodzenia umownego. Roszczenia te wygasają jednak z chwilą przyjęcia utworu. W tym przypadku również ma zastosowanie przepis, zgodnie z którym, jeżeli zamawiający nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego przyjęciu, nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Możesz jednak w umowie wprowadzić inny termin. To rzecz jasna nie wszystkie uprawnienia, którymi dysponujesz, jednak te należy uznać za najważniejsze.

Prawo do wypowiedzenia umowy przez twórcę

Nie zapominajmy też o prawach twórcy. Przede wszystkim może on odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć ze względu na swoje istotne interesy twórcze. Nie sposób tu przytoczyć jakiegoś katalogu tych interesów, a każdą sprawę należy oceniać indywidualnie. Pamiętaj więc, że jeśli nie uważasz, że dane powody są istotne, możesz wejść z twórcą w spór co do skuteczności takiego odstąpienia od umowy.

Tutaj również należy pamiętać, że jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych lub licencjobiorca, który zobowiązał się do rozpowszechniania utworu, nie przystąpi do tego w umówionym terminie, a jeśli go nie ustalono, w ciągu dwóch lat od przyjęcia dzieła, twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć i domagać się naprawienia szkody po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, nie krótszego niż sześć miesięcy. Ponadto, jeżeli publiczne udostępnienie utworu następuje w nieodpowiedniej formie albo ze zmianami, którym autor ma prawo się słusznie sprzeciwić, może on po bezskutecznym wezwaniu do zaniechania naruszenia odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć. Twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia określonego umową.

Doceniasz tworzone przeze mnie treści?

Piotr Kantorowski
RADCA PRAWNY

Przedsiębiorcom służę pomocą w kwestiach związanych z prawem własności intelektualnej szczególnie w obszarze digital marketingu i IT. Tworzę też umowy tak, aby oddawały Twoje plany biznesowe i zabezpieczały firmę w najwyższym stopniu. Jeśli trzeba pomagam też poprowadzić spory korporacyjne lub z kontrahentami.

Skontaktuj się ze mną, chętnie odpowiem na Twoje pytania dotyczące naszej oferty i przedstawię rozwiązania dostosowane do Twojego biznesu.